bijzondere jeugdzorg
Ook meer informatie via: www.robj.be
- Wat is het comité voor Bijzondere Jeugdzorg?
- Rechten en plichten in de hulpverlening
- Bemiddelingscommissie
- De Jeugdrechtbank
Wat is het comité voor Bijzondere Jeugdzorg?
Elk bestuurlijk arrondissement heeft een comité. Dit comité heeft een dubbele opdracht:
- Organiseren van algemene preventie
- Organiseren van hulp bij problematische opvoedingssituaties
Het comité voor bijzondere jeugdzorg kan hulp bieden bij problematische opvoedingssituaties: als jongeren in een moeilijke situatie leven én als hulp voor de jongere en de ouders noodzakelijk is en een meerwaarde biedt. Zowel jongeren, ouders als andere diensten kunnen er terecht.
De hulpverlening wordt georganiseerd op vrijwillige basis: ouders en jongere (>14j.) moeten akkoord gaan. In de preventiewerking probeert het comité de toestanden en omstandigheden die negatief inwerken op de levensomstandigheden van jongeren te signaleren en aan te pakken.
Naar boven
Rechten en plichten in de hulpverlening
Informatie en inspraak
Ouders en jongere(n) hebben recht op informatie. Je krijgt uitleg en je kan extra uitleg vragen over de hulpverlening. Maar je kan ook altijd zelf je mening geven, wanneer iets niet helemaal verloopt zoals je had verwacht of wanneer je bedenkingen hebt over de werking e.d.
Instemmen en toestemmen
Helpen omvat: zoeken, plannen en instemmen met de gekozen weg.Voor elke vorm van vrijwillige hulpverlening is de toestemming van de jongere(n) en van de ouders(s) nodig.Vanaf 12 jaar moet de jongere zelf zijn uitdrukkelijk akkoord geven.
Kosten
In geval van een voorstel tot verdere hulpverlening vraagt het comité soms een bijdrage aan de ouders. Indien de jongere zelf een inkomen heeft, kan men hem ook een bijdrage vragen.
Vertrouwenspersoon
Je kan een vertrouwenspersoon (vriend, buur, leraar, familielid…) meenemen tijdens het bezoek aan het comité. Hou er wel rekening mee dat de consulent ook met jou apart zal willen spreken.
Naar boven
Partner in het gesprek
Bij alle stappen in de hulpverlening blijft de jongere, samen met de ouders of familie betrokken bij het hoe en waarom van de hulpverlening. De jongere, de ouders, het gezin of familie, de consulent of eventuele andere personen of diensten beslissen samen over de hulpverlening en voeren die samen uit. Men streeft dus naar gedeelde besluitvorming.
Hulp is bijstand
De consulent is diegene die je belangen verdedigt wanneer deze in het gedrang komen. Dit betekent dat je steeds een beroep mag/kan doen op jouw consulent.
Hulp is vertrouwelijk
Gegevens over de jongen en zijn gezin komen in een dossier terecht. De consulent dient zich aan enkele concrete regels te houden en zal hier zeer discreet mee omgaan.
Hulpverlening op maat
De consulent zoekt samen met de jongere en de ouders naar een hulpverleningsvorm of voorziening die de jongere en ook de ouders het best kan helpen.
Regelmatig opvolgen
Minstens om de zes maanden moet de geboden hulp besproken worden. Zowel de jongere als de ouders moeten bij dit gesprek betrokken worden.
Naar boven
Mogelijke hulp aan jongeren en gezinnen?
Het comité voor bijzondere jeugdzorg kan beroep doen op verschillende hulpverleningsvormen om jongeren en hun gezinnen verder te begeleiden of te ondersteunen.
- Ambulante hulpverlening: hulp die mogelijk is terwijl de jongere thuis blijft
- Residentiële hulpverlening: hulp terwijl de jongere niet meer thuis woont
Algemene regels:
- Enkel plaatsing als het echt niet anders kan
- De consulent bespreekt met de jongere en de ouders hoe lang de plaatsing zal duren in de meeste voorzieningen kunnen jongeren maximaal voor de duur van één jaar geplaatst worden op het einde van een termijn wordt besproken of de plaatsing verlengd, gewijzigd of beëindigd moet worden. De hulpverlening stopzetten voor het einde van een termijn is ook mogelijk.
Naar boven
Ambulante hulpverlening
De tussenkomsten van het comité zijn in de eerste plaats gericht op het behoud van de jongere in zijn natuurlijk leefmilieu. De hulp wordt zoveel mogelijk in de thuis- of leefsituatie aangeboden. Ambulante begeleiding in het milieu van de jongere is te verkiezen boven residentiële hulpverlening.
Op welke diensten kan je een beroep doen:
- Thuisbegeleidingsdiensten
- Dagcentrum voor schoolgaande jeugd
- Onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum
Residentiële hulpverlening
- Onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum
- Pleeggezin
- Begeleidingshuis
- Gezinstehuis
- Begeleid zelfstandig wonen
- Schoolinternaat via een P.S.A.-programma
Naar boven
Bemiddelingscommissie
Wat is de bemiddelingscommissie?
Wanneer vrijwillige hulpverlening geen instemming (meer) vindt, kan beroep gedaan worden op de bemiddelingscommissie. De bemiddelingscommissie is een aparte dienst en staat los van het comité voor bijzondere jeugdzorg.
Wie kan beroep doen op de bemiddelingscommissie?
- De ouders
- De jongere
- Het comité voor bijzondere jeugdzorg
- Een begeleider uit een door de bijzondere jeugdbijstand erkende voorziening
- Een vertrouwenspersoon ofwel in eigen naam, ofwel in naam van de minderjarige
- parketmagistraten
Functie van de bemiddelingscommissie?
- Roept alle betrokken partijen samen
- Aanhoort alle standpunten
- Tracht te bemiddelen
- Legt samen een akkoord vast op papier
Mogelijkheden?
- Iedereen gaat akkoord met de voorgestelde oplossing en de hulp blijft vrijwillig
- Er wordt geen akkoord bereikt en er zijn geen dwingende maatregelen nodig: de bemiddelingscommissie geeft de zaak uit handen
- Er wordt geen akkoord bereikt en de commissie vindt de situatie te ernstig: dan adviseert de commissie het parket om hulpverlening bij de jeugdrechtbank op te starten. Enkel de bemiddelingscommissie kan een problematische opvoedingssituatie naar het parket verwijzen. Gedwongen hulpverlening gebeurt nooit door het comité.
Naar boven
De Jeugdrechtbank
Wat is de jeugdrechtbank?
De jeugdrechtbank is een rechtbank die jeugdbescherming biedt voor jongeren onder de achttien jaar die een als misdrijf omschreven feit gepleegd hebben. Deze rechtbank neemt maatregelen om jongeren in een problematische opvoedingssituatie te beschermen en beslecht eveneens familiale geschillen bij de uitoefening van het ouderlijk gezag (burgerlijke zaken).
Wanneer komt de jeugdrechtbank tussenbeide m.b.t. jeugdbeschermingzaken?
De rechtbank komt tussenbeide...
- ...Als een jongere de wet overtreden heeft of een als misdrijf omschreven feit heeft gepleegd
- ...Als een jongere in een moeilijke, ingewikkelde situatie leeft én als hulp voor de jongere en de ouders noodzakelijk is
- ...Als ouders niet doen wat van hen verwacht wordt(Uitzonderlijk)
Naar boven
De procureur en het parket?
De procureur en het parket hebben een belangrijke rol:
- Ze worden gewaarschuwd als een jongere “strafbare feiten” gepleegd heeft
- Ze worden gewaarschuwd als kinderen of jongeren zich in een moeilijke of gevaarlijke situatie bevinden. Ofwel door de bemiddelingscommissie, of door diensten of personen die op de hoogte zijn van de situatie.
De procureur oordeelt over de ernst van de situatie en kan de jeugdrechter vragen een maatregel te nemen (= vordering). De procureur kan ook onmiddellijk optreden als hij dat nodig vindt:
- Als een jongere ernstige feiten gepleegd heeft, kan hij hem aanhouden
- Als een jongere zich in een onveilige situatie bevindt, kan hij hem in veiligheid brengen of verwijzen naar hulpverlening
Naar boven
De jeugdrechter?
De jeugdrechter bestudeert de gegevens en geeft aan de sociale dienst bij de jeugdrechtbank de opdracht om de situatie verder te onderzoeken en een advies over de nabije toekomst te geven.
- De jeugdrechter neemt de beslissing die naar zijn oordeel voor de jongere en zijn gezin de beste oplossing biedt
- De jeugdrechter houdt rekening met de mening van de minderjarige en diens ouders, maar toch kan hij een beslissing nemen die de jongere en/of zijn ouders op dat moment niet goed vinden.
- Jongeren hebben het recht om gehoord te worden voor de jeugdrechter een eerste beslissing neemt en telkens als hij een nieuwe beslissing neemt.
De beslissing van de jeugdrechter moet uitgevoerd worden. Als de ouders of de jongere niet akkoord gaan met de genomen beslissing kunnen zij overwegen in beroep te gaan
Naar boven
De jeugdrechtbank?
Bij de jeugdrechtbank heb je:
- recht op bijstand van een advocaat
- recht om gehoord te worden
- recht op passende hulpverlening
De sociale dienst van de Vlaamse Gemeenschap bij de jeugdrechtbank adviseert de jeugdrechtbank, bereidt de beslissingen van de jeugdrechtbank voor door middel van een maatschappelijk onderzoek en organiseert de hulpverlening en bewaakt de kwaliteit van de hulpverlening.
De consulent?
Bij de jeugdrechtbank heeft elke jongere, elk gezin zijn eigen consulent. Dit is een consulent van de sociale dienst van de Vlaamse Gemeenschap bij de jeugdrechtbank.
Deze consulent heeft verschillende taken:
- Het onderzoeken van de situatie
- De jongere en zijn gezin bij de hele zaak betrekken
- Luisteren naar de mening van de jongere en zijn/haar familie
- Zoeken naar een passende hulpverlening binnen de grenzen van de jeugdrechter samen met de jongere en zijn omgeving
- Minstens tweemaal per jaar het verloop van de hulpverlening bespreken met de jongere en de ouders en hier een verslag rond maken
- Advies geven aan de jeugdrechtbank
Naar boven
Maatregelen?
- De jongere en zijn gezin adviseren
- De jongere en zijn gezin onder toezicht of begeleiding plaatsen van een consulent van de sociale dienst
- Een thuisbegeleidingsdienst inschakelen
- Een dagcentrum voor schoolgaande jeugd inschakelen
- De thuissituatie grondig laten onderzoeken door een onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum, zonder dat de jongere er geplaatst wordt
- De thuissituatie en leefsituatie grondig laten onderzoeken door een onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum, terwijl de jongere tijdelijk geplaatst wordt in een pleeggezin, een instelling of home, kamertraining, begeleid zelfstandig wonen, schoolinternaat, jeugdpsychiatrische afdeling.
Naar boven
Maatregelen van de jeugdrechter?
Als de jongere een als misdrijf omschreven feit gepleegd heeft, kan de jeugdrechter ook:
- Berispen
- Een alternatieve maatregel opleggen
- In zéér uitzonderlijke gevallen en als de jongere een ernstig misdrijf gepleegd heeft, beslissen dat een gewone rechtbank daarover moet oordelen (= “uit handen geven”)
Plaatsing – hoe lang?
De jeugdrechter legt in de beschikking of het vonnis, de termijn vast; hoe lang de jongere geplaatst wordt. In de meeste voorzieningen maximaal voor de duur van één jaar. De termijn is beperkt voor de onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum of gemeenschapsinstelling. Op het einde van de termijn evalueert de jeugdrechter de plaatsing (= herziening): plaatsing wijzigen, verlengen of beëindigen.
