KONDANSATÖRLER
Kondansatör
iki levha arasına konmuş bir dielektrik maddeden ibarettir.
Elektrik ve elektronik devreler için temel devre elemanlarından
biridir. Elektronikte iki kat arasında kuplaj, by pass, dekuplaj,
bloklama, ayar ve filtre elemanı olarak kullanılır. Elektrik
devrelerinde, güç katsayısının düzeltilmesinde, bir fazlı
motorlarda ilk hareketi sağlamada ve kalkınma momentini artırmada
kullanılır. Kondansatör hakkındaki bazı bilgileri özetleyecek
olursak;
1- Kondansatör
devreye uygulanan gerilimin maksimum değeri ile şarj olur.
2- Kondansatör
tıkaç olarak D.C akımı geçirmezken A.C akımı şarj ve deşarj
akımları şeklinde geçirir
3-
Kondansatörler elektrik enerjisini yük şeklinde depo ederler.
KONDANSATÖR
ÇEŞİTLERİ
A)
SABİT KONDANSATÖRLER
1.SERAMİK
KONDANSATÖRLER
Bu
kondansatörlerde dielektrik madde olarak seramik kullanılır.
Seramik üzerine eritilmiş alarak yapıştırılan gümüş tabakalar
kutupları meydana getirir. Titanyum, baryum, titnat kondansatörler
de buna benzer oalrak yapılırlar.
Titanyum
kondansatör disk tipi ve tüp tipi olmak üzere iki çeşittir. Yüksek
frekans kayıpları küçüktür. Baryum titinat kondansatörler ise
küçük boyutta büyük kapasite elde edilmesi bakımından
avantajlıdır. Fakat kapasiteleri sıcaklık ve nemden etkilenirler.
Dah çok yüksek frekanslı devrelerde by pass kondansatörü olarak
kullanılır.
2.ELEKTROLİTİK KONDANSATÖRLER
Diğer
kondansatörlerden farklı olarak kutuplandırılmıştır. Pozitif kutup
olarak oksitlendirilmiş aliminyum, negatif kutup olarak normal
aliminyum levha kullanılmıştır. Ancak alternatif akımda kullanım
için kutupsuz tipleri de vardır. Bunlarda he riki kutup da
oksitlendirilmiş aliminyum levha kullanılır. Küçük boyutlu olmasın
arağmen kapasiteleri büyüktür. Yüksek ve alçak gerilimli
devrelerde kullanılırlar.
3.METALİZE KAĞIT KONDANSATÖRLER
Bu
kondansatörlerde vernikli kağıta metal buharı özel bir metodla
kaplanarak kondansatör levhaları teşkil ettirilir. Bu
kondansatörlerin en önemli özelliği dielektrik denilse bile kendi
kendini tamir edebilmesidir. Dielektrik delindiği zaman geçecek
olan kısa devre akımı noktadaki metalize kağıt üzerinedeki metali
buharlaştırır. Bu buhar yalıtkanlığı tekrar sağlar. Çalışma
gerilimleri 100 ila 700V arasında yapılabilir. Kapasiteleri ise
1nF-20µF arasında yapılır.
4.MİKA KONDANSATÖRLER
Mika
kondansatörlerin iki tipi vardır. Birincisinde ince bir mika
dielektrik olarak kullanılmıştır. İkincisinde ise bunlara ilave
olarak metal yüzeylere gümüş film tabakası ilave edilmiştir.
Bunlar metalize mika kondansatör ve gümüş kaplanmış mika
kondansatör olarak isimlendirilir. Isı katsayısı ve ısı direnç
ilişkileri iyidir. Bu özellikleri ile yüksek frekans ta
kullanılırlar.
B) AYARLI KONDANSATÖRLER
Ayarlı dirençler
yapıldığı direnç değerinin maksimum ve minimum değerleri arasında
değiştirilen dirençlerdir. Üç çeşit ayarlı direnç vardır.
1.VARYABIL KONDANSATÖRLER:
Kapasitenin
devamlı olarak değişmesi istenen alıcı ve vericilerde akort
elemanı olarak kullanılan kondansatörler olup çoğun hava
dielektriklidir. Birbirinden yalıtılmış iki madeni levha
takımından ibaret olup biri hareketli, diğeri ise sabittir.
2.TRİMMER
:
Radyo alıcılarda
kapasitenin ince ayarı için kullanılır. Dielektrik malzemesi mika,
seramik veya havadır.
3.VARİKAP DİYOT
: Ters polarmada çalışan
ve polarma geriliminin ayar edilerek gerilimin settinin daraltılıp
genişletilmesiyle ayarlı kondansatör olarak kullanılan
diyotlardır. Bu diyotlarda kapasite uygulanan gerilimle ters
orantılı olarak 2-100pF arasında değişir. Uygulanan ters gerilim
değerleri 20V ile sınırlandırılmıştır. Örnek olarak BA 102 varikap
diyotta 20 voltluk ters DC gerilimde kapasite 20pF iken bu gerilim
4 volta düşerse kapasita 45pF'a yükselir. Yapıları normal diyotlar
gibi oldukça küçüktür. Ayarlanabilir diğer kondansatörlerin yerine
kullanılabilir.
|