Hispan
Ido Societo
Sociedad Española Idista
Apartado de Correos 3142 E-14080
Córdoba, España
El indicativo en tiempo pasado, que traduce nuestro pretérito imperfecto y nuestro pretérito perfecto, termina en is. Ejemplos: me esis, yo fuí, era o estaba; tu esis, tú fuiste, eras o estabas; il esis, él fue, era o estaba; ni esis, nosotros fuimos, hemos sido, éramos o estábamos; vi esis, vosotros (o ustedes) fuísteis, habéis sido, érais o estábais; li esis, ellos fueron, han sido, eran o estaban; me venis, yo vine, he venido, etc.; tu venis, tú viniste, has venido, etc.; il venis, él vino, ha venido, etc.; ni venis, nosotros vinimos, hemos venido, etc.; vi venis, vosotros (o ustedes) vinísteis, habíais venido, veníais; vi amis, vosotros (o ustedes) amábais, amásteis, etc.; li drinkis, ellos bebieron, han bebido, bebían; me manjis, yo comí, he comido, comía; tu iris, tú fuiste, has ido; il dormis, él durmió, ha dormido, dormía; ni facis, nosotros hicimos, hemos hecho; vi debis, vosotros (o ustedes) debíais, habéis debido, etc.; li dicis, ellos dijeron, han dicho, etc.
Para indicar el fin de la acción, la dirección o lugar, se emplea la palabra a (ad). Ejemplos: a la fratulo, al hermano; a la fratino, a la hermana; a la infanto, al niño; irar a la skolo, ir a la escuela; il venas de Madrid ed iras ad Paris, él viene de Madrid y va a París.
Para indicar la relación de propiedad, posesión o pertenencia, se emplea la palabra di. Ejemplos: di la patro, del padre; di la matro, de la madre; la libro di Petro, el libro de Pedro; la flori di la fratino, las flores de la hermana; la fenestri di la chambro, las ventanas de la habitación. Por lo tanto, la preposición di (de) indica, precisamente, el genitivo español. De modo que para su empleo correcto haremos uso de ella en las palabras con que se responden a la pregunta ¿de quién es? Ejemplo: el libro de Pedro. ¿De quién es el libro? De Pedro. Luego, en IDO, se dirá: La libro di Petro.
EJERCICIO
Después de leídas en alta voz, cópiense y apréndanse de memoria las palabras siguientes:
dicar vizitar volar renkontrar komprenar sendar donar urbo kolego nulo spozino spozulo lago kultelo vorto pasinto frazo pordo pekunio franko centimo |
decir visitar querer encontrar comprender enviar dar ciudad colega nada esposa esposo lago cuchillo palabra pasado frase puerta dinero franco (moneda) céntimo |
rozo dorno facar serchar perdar trovar apertita klozita nula hiere prehiere kande heme alonge omnube ja ne ja ne plus |
rosa espina hacer buscar perder hallar abierto, a cerrado, a ninguno, a (al principio de frase: no hay, no había, etc.) ayer anteayer cuando en la casa, en el hogar a lo largo de por todas partes, en todas partes ya aún no no… ya |
LECTURA Y TRADUCCIÓN
La pasinto dil verbo finas per «is». Ube tu esis hiere? Me esis en la urbo. Kande venis tua kolego? Il venis prehiere. Quan vu dicis? Me dicis nulo. Pro quo vi ne vizitis ni? Ni volis vizitar vi, ma ni ne renkontris vi heme. Ka la infanti ja manjis? No, li ne ja manjis. Quo facis vua amiko? Il promenis kun lua spozino alonge la lago. Me perdis mea kultelo, me serchis ol omnube, ma me ne plus povis trovar ol. La flori di nia gardeno esas tre bela. Ka tu komprenas la vorti di la frazo? Yes, me komprenas li. Kad la pordo di la domo esis apertita? No, ol esis klozita. Ni sendis la pekunio a la patro. Kad il ja donis la libro a tu? No, il ne donis ol a me. Quante me debas a vu? Vu debas a me triadek e quar franki e sisadek centimi. Nula rozi sen dorni.
Siguiente: Lección VI
Anterior: Lección IV