Schatkaarten Herkennen van prooiresten Uitkomst braakbal- onderzoek twee steenuilen Online braakballen pluizen |
laatste nieuws (tip!) excursies/activiteiten nestkasten jeugdhonk uilen braakballen roofvogels weidevogels zwaluwen watervogels grote gele kwikstaart ptt-project bijzondere waarnemingen links bestuur |
| Braakballen algemeen Deze pagina wordt niet meer onderhouden. ga naar onze nieuwe site: www.vogelwerkgroepneede.nl Braakballen, ook wel uilenballen genoemd, zijn samengeperste ballen van onverteerde voedselresten als botjes, haren en veren, overteerbare stukje chitine pantsers van insecten en plantenresten. Braakballen zijn vooral bekend van uilen, maar ook andere vogelsoorten zoals meeuwen, reigers, kraaiachtigen, klauwieren en roofvogels braken hun niet verteerde voedselresten uit. Vogels zijn hiertoe in staat doordat hun maag uit twee delen bestaat: de kliermaag en de spiermaag. In de spiermaag worden de onverteerde resten tot een bal geperst en met een laagje slijm erover is het makkelijk om ze via de slokdarm naar buiten te wurmen. Samen met het slijm dienen de haren van de gegeten muizen als 'bindmiddel'. De braakballen zijn bij uitstek geschikt voor onderzoek naar kleine zoogdieren omdat uilen hun prooidieren met huid en haar doorslikken en hun maagsappen de niet verteerbare resten redelijk in tact laten. Roofvogels hebben weiliswaar sterker maagsap dan uilen, maar plukken hun prooien waardoor de botjes van deze prooidieren niet in de braakballen terechtkomen. Bij vogels als meeuwen en kraaien zijn de braakballen sterk wisselend van vorm en inhoud, afhankelijk van het zeer gevarieerde menu van deze vogels. Uilen produceren een a twee braakballen per dag. Dit hangt uiteraard samen met de hoeveelheid voedsel die ze hebben gegeten. |
 |
 |
| schedeltje van een mus |
| 'Pluisgereedschap': een pincet, een kwastje een vergrootglas en een prikkertje en je kunt aan het werk! |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| resultaat van een braakbal van de velduil (zeldzaam) bovenste rij een aardmuis, onderste rij een veldmuis meer info |
| Braakballen van de ransuil, de bosuil, de steenuil en de kerkuil De ransuil broedt in bomen, meestal in oude nesten van kraaien of eksters. Hij broedt vooral in kleine bosjes, singels en bosranden in open en halfopen landschappen. Ransuilen zitten vaak op dezelfde takken in een bepaalde boom. Onder deze roestplaats (slaapplaats van uilen) kun je de braakballen van de ransuil aantreffen. Je treft in deze braakballen vooral woelmuizen, ware muizen en soms vogels aan. |
| De bosuil broedt in grote boomholtes van bomen die in een goed ontwikkeld loofbos staan. Ook broedt de bosuil in een nestkast. De braakballen deponeert hij echter her en der in het bos en zijn daardoor moeilijk te vinden. In de braakballen tref je resten aan van vooral spitsmuizen, woelmuizen en ware muizen. De steenuil broedt in holtes van fruitbomen, wilgen of notenbomen, maar ze kruipen ook tussen het dak van schuurtjes. De steenuil broedt ook in een nestkast. In die nestkast liggen vaak braakballen. Het voedsel van de steenuil bestaat voor 90% uit insecten. In de braakballen tref je onderkaakjes van muizen aan, maar vooral resten van insecten, zoals dekschildjes van torretjes, resten van meikevers en de achterste 'stekeltjes' van oorwormen. De kerkuil leeft in kasten op zolders van schuren bij boerderijen. De braakballen worden in de kast geproduceerd. In de braakballen tref je vooral spitsmuizen, woelmuizen en ware muizen aan. De schedeltjes van deze muizen zitten vaak nog compleet in de braakbal. |
Meer informatie * Voor basisscholen heb ik twee 'schatkaarten'gemaakt. Daarop staan de meest voorkomende botjes die je in de braakballen aantreft. Als je deze schatkaarten wilt bekijken, klik hier. * Voor het determineren van prooiresten kun je het volgende boekje goed gebruiken: Braakballen pluizen Noord-Hollandse Zoogdierstudiegroep KNNV Uitgeverij ISBN 9050111254 * Verder kun je je opgeven bij de VZZ (vereniging voor zoogdierkunde en zoogdierbescherming) als je mee wilt doen met braakbalmonitoring. Ook kun je hier een goede zoekkaart bestellen voor het herkennen van prooiresten. |