Bir Milletin folklorunun en önemli öğelerinden biri bilmecelerdir. Bilmeceler, bir halkın zekàsının da düzeyini  gösterir. Çünkü  bilmecelerin  ifadesi, tertip ve düzeni  bir  zekà  ürünüdür.
Türk bilmeceleri bu bakımdan yüksek bir  zekàya, dil ve  anlatım  gücüne  delalet  etmektedir.
Atasözleri ve deyimler gibi kalıplaşmış sözlerdir. İfade şekli değiştirilemez.

Burada geleneksel Türk bilmecelerinin hepsine yer vermek gibi bir hedef  yoktur. Nitekim az da olsa bu yönde yapılmış  olan bir çalışmalarımız.

Bilmecelerden maksat eğlenmek, hoş vakit geçirmektir. Bunun için düzenlenmiştir. Fakat dolaylı olarak dikkatli, çabuk anlama ve kavrama yeteneğini geliştirmek: daha açık anlatımla zihin sporu yapmak amacı güder.

Çocukların  dünyasında bilmecelerin unutulmaz yeri vardır. Sayısız eğlence araçlarına  sahip günümüz  çocukları  için  de geçerlidir. Her  türlü  bilmece  çocukların  ilgisini  çekiyor.
Bilmece  sormayı, bilmece  cevaplandırmayı  zevkli  bir  meşguliyet  olarak  görüyorlar.

Geleneklerimizde bilmece sormanın usülü, yöntemi vardır. Gelişigüzel  bilmece  sorulmaz ve
cevap istenmez. Bilmece için bir ortam olması gerekir. Cevap verecek olan zorlandığı  takdirde ona bazı ipuçları vermelidir. 

Halk toplantılarında, özellikle sohbetlerde, karşılıklı bilmeceler söylenerek eğlenir.
Sayıları ve çeşitleri çok olan bu bilmecelerden birkaç örnek aşağıya alınmıştır.

a. Evvelden vardı yiyorduk, 
    şimdi var yemiyoruz. 
    yine de ölmüyoruz.

b.  Etten kantar 
     altın tartar. 

c. Dünyada en yumuşak nedir ? 

d.  Bir küçücük mil taşı, 
     dolaşır dağı taşı. 

e. Dünyanın döndüğünü en iyi kim bilir ? 

f.   Önce dört ayaklı, Sonra iki ayaklı, 
     sonra üç ayaklı. 

1.  C e v a p l a r 

a.  Anne  Sütü 
b.  Kulak 
c.  Anne 
d.  Göz 
e.  Sarhoş 
f.   "İnsan"  Bebeklik, yetişkinlik ve yaşlılık hali 

a. Üstü çayır biçilir
    altı çeşme içilir.

b. Karşıdan baktım hiç yok, 
    yanına vardım pek çok.

c. Canlı  kaçar, cansız  kovalar.

d. Karşıdan baktım bir kara taş, 
    yanına vardım dört ayak bir baş.

e. Eğri çınar, yerden alır, gökte yer.

f.  On ay yatar, iki ay kalkar, 
    feneri yakar, etrafa bakar.

2.   C e v a p l a r

a. Koyun
b. Karınca
c. At, araba
d. Kaplumbağa
e. Deve
f.  Ateşböceği

a.  Uzun uzun uz gider Oğlu kızı düz gider. 

b.  Mantosu yeşil, entaresi kırmızı 
     bil bakalım bu kimin kızı. 

c.  Allah yapar yapısını bıçak açar kapısını. 

d.  Yeşil tahtın üstünde var bir peri 
     El uzattım rakip çekti hançeri. 

e.  Kaftanı kara, gömleği sarı, 
    Anası yüzlük bir koca karı. 

f.  Altı deri, üstü deri, içinde bir avuç darı. 

g.  Hanım içerde saçı dışarda. 

h.  Kesilen kelle değil, kesen kasap ağlar. 

i.  Alçacık boylu Kadife donlu. 

3.   C e v a p l a r 

a.  Kavak        f.    İncir 
b.  Karpuz      g.   Mısır 
c.  Karpuz       h.   Soğan 
d.  Gül             i.   Patlıcan 
e.  Kestane 

a.   Ağaç üstünde kilitli sandık.

b.   Ektim beyaz, bitti yaşil
      sonra oldu kırmızı meşin.

c.   Yer altında sakallı dede.

d.   Karşıdan baktım bir yeşil türbe
      İçine girdim bin kere tövbe.

e.   Minareden attım, yayıldı
     Suya düştü bayıldı.

f.   Yeşil atlas suya batmaz. 

g.  Yer altında civcivli tavuk. 

h.   Alçacık boylu kırmızı donlu.

i.   Yeni gelinin fesi, acı gelir nefesi.

4.    C e v  a p l a r

a.    Ceviz       f.    Zeytinyağ
b.    Biber       g.    Patetes
c.    Pırasa       h.    domates
d.    Isırgan       i.     Biber
e.    Pamuk

a. Elsiz ayaksız kapıyı açar. 
b. Yere kızar, ğöğe çıkar akıllınız belki çözer. 

c. Ninemin etekleri, Süpürür sokakları. 

d. Yağmurlu havada göz kırpar. 

e. Gökte gördüm köprü, rengi yedi türlü. 
f. Parasını el alır dumanını yel alır. 

g. İnim inim inler cümle alem dinler. 

h.  Zenginin elinde fukaranın dilinde. 

5.   C e v a p l a r 

a.   Rüzgar         e.   Gök kuşağı 
b.   Su               f.    Sigara 
c.   Rüzgar         g.   Davul 
d.   Şimşek        h.   Para 

a.   Doksan dokuz cemaat iki müeezzin bir imam.
b.   Dışı dolu içi yok, dayak yer suçu yok.

c.   Yapan satar, alan kullanmaz, kullanan hiç bilmez.
d.    Hasretleri kavuşturur, dargınları barıştırır.

e.   Kaş ile gözden yakın, söylenen sözden yakın.
f.   Bir baş bin başı devirir.

g.   Nar tanesi nur tanesi bu dünyanın bir tanesi.

h.   Gökten bir elma düştü, oniki parçaya ayrıldı on
      birini yediler, birine hayır dediler.

6.   C e v a p l a r

a.    Tesbih          e.   Ecel
b.    Top              f.    İmam, cemaat 
c.    Tabut           g.   Kàbe
d.    Bayram        h.   Ramazan ayı

1.    Ateşten yaratılmış, insanları şaşırtmış. 

2.    Üç üç üç daha kaç eder?

3.    Türkiyede iki tane insanda bir tane.

4.    Kırılınca sevilen şey nedir?

5.    Hakimle hakem arasında ne fark vardır?

6.     İki iki daha ne zaman beş eder?

7.    Hz. Adem'in sahip olamadığı, ama çocukların sahip olduğu şey nedir?

8.    O odanın içinde, oda onun içinde. 

9.     Kral ölünce oğlu ne olur?

10.   Kaleci ile kedi arasındaki fark nedir?

11.   İneğin içtiği süt ne renktir?

12.   Hangi havada yağmur yağmaz ? 

13.   Japon, ne zaman "Hoşçakal" der? 

CEVAPLAR

1.    şeytan
2.    333
3.    boğaz 
4.    rekor
5.    hakim içeri, hakem dışarı atar
6.    hiç bir zaman
7.    Anne-Baba
8.    ayna
9.    yetim olur
10.  kedi tuttuğunu, kaleci tutamadığını yer
11.  inek süt içmez
12.  oyun havasında
13.  Türkçe öğrendiği zaman

02- Hangi yolda trafik kazası olmaz ?
02- Samanyolu'nda

03- Yankesiciler neden modayı takip ederler ?
03- Ceplerin yerini öğrenmek içim!...

04- Hiç kar yağmayan hava hangisidir ?
04- Oyun havası.

05- Çalındığı halde görülmeyen şey nedir ?
05- Islık.

06- Horoz nerede öter ?
06- Kendi çöplüğünde.

07- Hangi top zıplamaz ?
07- Kar topu.

08- Hangi karnede sıfır olmaz ?
08- Sağlık karnesinde.

09- Hangi bağda üzüm yetişmez ?
09- Ayakkabı bağında.

10- En güzel kokan fil hangisidir ?
10- Karanfil.

11- İlk Türk bayrağını kim dikmiştir ?
11- Terzi.

12- Gözlemeyi en çok kim sever ?
12- Nöbetçi.

13- Hangi kazanın kaykamakamı yoktur ?
13- Trafik kazasının ?

14- Arı ile eşek arasında ne fark vardır ?
14- Arının eşeği vardır ama eşeğin arısı yoktur.

15- Beş yıllık okulu otuz yılda bitirene ne denir ?
15- Öğretmen.

16- Hangi macunla diş fırçalanmaz.
16- Lahmacunla.

17- Kim evini kiraya vermez ?
17- Kaplumbağa.

18- Dokunmadan tutulan şey nedir ?
18- Oruç.

19- Denizler niçin tuzludur ?
19- Balıklar kokmasın diye.

20- Hangi istasyonda tren durmaz ?
20- Benzin istasyonunda.

21- Kadın ve politikacıdan ortak beklenti nedir ?
21- Çenelerini kapamaları.

22- Hangi ağrı en güzel ağrıdır ?
22- İlk göz ağrısı.

23- Zır cahil bir zenciye ne der ?
23- Kara cahil.

24- Hangi köye kimse gitmek istemez ?
24- Tahtalı köye.

25- Erkekler niçin kravat takar ?
25- İki yakaları bir araya gelsin diye.

26- Elbiselerden başka ne ütülenir ?
26- Kafa ütülenir.

27- Hangi kale tarihi değildir ?
27- Futbol kalesi.

28- Kızdığını en çok kim belli eder ?
28- Ütü.

29- Eve gelen hırsız neyi çalmaz ?
29- Zili.

30- Meyvelerin şefi hangisidir ?
30- Şeftali.

31- Damlaya damlaya ne olur ?
31- Su faturası kabarır ?

32- Hiç ceza alınmadan öldürülen şey nedir ?
32- Vakit.

33- İnsan, en çok hangi zilden etkilenir ?
33- Karnında çalan zilden.

34- En neşeli çiçek hangisidir ?
34- Gül.

35- Hangi lastik otomobile takılmaz ?
35- Bel lastiği.

36- Sürekli döküldüğü halde tükenmeyen şey nedir?
36- Dil.

37- Hangi yazı silinmez ?
37- Alın yazısı.

38- Hangi barajda su olmaz ?
38- Futbolcuların kurduğu barajda.

39- İpsiz ve mandalsız ne asılır ?
39- Surat asılır.

40- En hızlı yenilen şey nedir ?
40- Maaş.

41- Yazın en çok kim hava atar ?
41- Vantilator.

42- Hangi yapraklar sonbaharda dökülmez ?
42- Kitap yaprakları.

43- Adamın biri durmadan uluyormuş, neden ?
43- İçine kurt düşmüş de ondan.

44- En uzun hikaye nedir ?
44- Yılan hikayesi.

45- Hangi kuşağı belinize bağlıyamazsınız ?
45- Gökkuşağını.

46- İçilmeyip, yenen sigara hangisidir ?
46- Sigara böreği.

47- Ankara niçin soğuktur ?
47- 06 olduğundan.

48- Hangi kaba su konmaz ?
48- Ayakkabıya.

49- Elekle su nasıl taşınır ?
49- Su dondurularak.

50- Hangi kalemle yazı yazılmaz ?
50- Kontrol kalemiyle.

52- Hangi bağda üzüm yetişmez ? 
52- Ayakkabı bağında.

53- En kestirme yol hangisidir ?
53- Bilinen yol.

54- Avukatlar niçin kadın gibi uzun elbise giyerler ?
54- Çok konuştukları için.

55- Tüfek, makinalı tüfeğe ne demiş ?
55- Amma gevezesin be kardeşim.

56- Hiç hareket etmeden neyimizi değiştirebiliriz ?
56- Düşüncemizi.

57- Hiç kimsenin okuyamadığı yazı hangisidir ?
57- Alın yazısı.

58- Kadınla radyo arasında ne benzerlik vardır ?
58- İkisi de her havadan çalar.

59- İki kadınla evlenmenin en kötü tarafı nedir ?
59- İki kaynanaya sahip olmak.

60- İlanı aşk ile ilanı harp arasında ne benzerlik vardır?
60- Her  ikisi de  ilan  edilir  edilmez  çarpışmalar  başlar.

61- Geveze bir kadın ile tesbih arasında ne gibi bir fark vardır.
61- Biri çekilir, biri çekilmez.

62- Termometre ile öğretmen arasında ne benzerlik vardır ?
62- Her ikisi de sıfırı gösterdiği zaman, insanlar titrer. 

63- Hangi kanun insanları yargılamaz ?
63- Yer çekimi kanunu.

64- Bir politikacının ölüp ölmediğini nasıl anlarız ?
64- Ağzına bakarız, kapalıysa ölmüştür.

65- Kimler profesyonel atıcıdırlar ?
65- Politikacılar.

66- Hangi eve giren senelerce o evden dışarı çıkamaz ?
66-Cezaevinde.

67- Hakem ile trafik polisi arasında ne benzerlik vardır ?
67- Her ikisi de kocaman adam oldukları halde düdük çalarlar.

68- En gürültülü maç hangi taımlar arasında oynanır ?
68- Mehter takımı ile bando takımı arasında.

69- Türkiyede acil hastalara ameliyattan önce ne verilir ?
69- Gün verilir.

70- Hostesler neden havada dedikodu yaparlar ?
70- Yerin kulağı olduğu için.

71- Bir kadın kocasını milyoner yapabilir mi ?
71- Eğer adam daha önce milyarder ise milyoner olur.

72- Akılsız başın cezasını kimler çeker ?
72- Onu kendilerine "baş" seçenler.

73- İçinde günlük süt bulunan şey nedir ?
73- İnek

74- Memur maaşı ile bulgur pilavı arasındaki benzerlik nedir?
74- İkisi de hemen suyunu çeker.

75- Banker ile tanker arasında ne benzerlik vardır ?
75- İkisi de batınca felaket olur.

76- Şişmanlar niçin güneşyağı kullanmazlar ?
76- Kendi yağlarıyla kavruldukları için.

77- Güneş girmeyen eve ne girer ?
77- Soluk yüzlü ev sahibi.

78- Milletvekillerinin en çok yediği salata hangisidir ?
78- Laf salatası.

79- Kitap deftere ne demiş ?
79- Amma da boş adamsın.

80- Hangi ayda 28 gün bulunur?
80- Bütün aylarda.

81- Doktor ile avukat arasında ne fark var ?
81- Doktor önce soyar, sonra dinler. Avukat önce dinler, sonra soyar.

82- Kırıldığı zaman kullanılan şey nedir ?
82- Yumurta.

83- Benzin ile insan arasında ne benzerlik vardır ?
83- İkisinin de sulusu çekilmez.

84- Nasrettin hoca eşeğine neden ters biner ?
84- Eşeğin dikiz aynaları olmadığı için.

85- Karanlıkta neyimizi göremeyiz ?
85- Gölgemizi.

86- Kekemeler ne zaman kekelemezler.
86- Konuşmadıkları zaman.

87- En kibar kuş hangisidir ?
87- Baykuştur.

88- Hangi meslektekiler bir gün bile çalışmazlar ?
88- Gece bekçileri

89- Bir duvar bir duvara ne demiş ? 
89- Köşede buluşalım.

90- Türkiyenin en efendi ilçesi hangisidir ?
90- Beyşehir.

91- Hangi yolda yürünmez ?
91- Samanyolunda.

92- Dünyanın döndüğünü en iyi kim bilir ?
92- Sarhoş.

93- Türkiyenin en namuslu ilçesi hangisidir ?
93- Şereflikoçhisar.

94- Kral ölürse oğlu ne olur ?
94- Yetim olur.

95- Üstüne yazı yazılmayan satır hangisidir ?
95- Kasap satırı.

96- Hangi simit yenmez ?
96- Deniz simiti

97- Her tarafı sayılarla dolu olan adama ne denir ?
97- Numaracı.

98- Ayağını yorganına göre uzatmayan ne olur ?
98- Üşütüp, romatizma.

99- Hiç yorulmadan dünya yolculuğu yapan şey nedir ?
99- Posta pulu

100- En çok acı çeken dağ hangisidir ?
100- Ağrı dağı.