HOME STAY – FARM STAY

      ความเป็นมาของ “ โฮมสเตย์ ” และ “ ฟาร์มสเตย์ ”

      การจัดกิจกรรมท่องเที่ยวโฮม สเตย์ และ ฟาร์ม สเตย์ พบมากในประเทศออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ สหรัฐอเมริกา มาเลเซีย และอังกฤษ โดยความหมายของโฮม สเตย์ ที่หน่วยงาน HOMESTAY WORLDWIDE : Sydney bades agency ให้ไว้ หมายถึง การไปพักผ่อนกับครอบครัวในบ้านเขา และร่วมประสบการณ์อย่างมากทางด้านวัฒนธรรม ประเพณีที่แตกต่างออกไปจากผู้เข้าไปพัก ( Homestay is where you get to stay with families ,in other cultures and customs different from your own )

      สำหรับ “ฟาร์ม สเตย์” มีจุดเริ่มต้นที่ความสนใจการทำฟาร์มแบบตะวันตก เป็นฟาร์มขนาดใหญ่และตั้งอยู่ในภูมิประเทศที่สวยงามประกอบกับ เป็นแหล่งวัฒนธรรมเฉพาะที่เป็นที่สนใจและอยากเห็น จึงสามารถนำมาจัดให้มีที่พักและให้บริการที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว นอกจากนี้ ในบางประเทศยังขยายแนวคิดการดำเนินการออกไปเป็น Ruralstay ซึ่งเป็นการจัดให้มีที่พักผ่อนและสัมผัสชีวิตในชนบทเข้า เป็นรูปแบบการท่องเที่ยวอย่างหนึ่ง

      ดังนั้น หากจะเปรียบเทียบความหมายและขอบเขตของทั้ง “โฮม สเตย์” และ “ฟาร์ม สเตย์” จึงมีสาระสำคัญดังนี้

       1. ทั้งโฮม สเตย์ และฟาร์ม สเตย์ มีความหมายมากกว่าเป็นที่พักเนื่องจากเป็นรูปแบบการท่องเที่ยวอย่างหนึ่ง โดยยึดเอารูปแบบที่พักเป็นศูนย์กลางและจัดให้มีกิจกรรมในด้านต่างๆ ที่เป็นที่ต้องการของนักท่องเที่ยว

         2. ทั้งโฮม สเตย์ และฟาร์ม สเตย์ เน้นการเผยแพร่ หรือมีจุดขายทางด้านวัฒนธรรมโดยเฉพาะ ส่วนฟาร์ม สเตย์ มุ่งเน้นเผยแพร่วัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับการทำอาชีพและขยายออกไปถึงธรรมชาติถิ่นที่อยู่

         3. โฮม สเตย์ ใช้กับการท่องเที่ยวและการศึกษา ส่วน ฟาร์ม สเตย์ เป็นรูปแบบที่เน้นใช้กับการท่องเที่ยว โดยให้โอกาสความเป็นส่วนตัวมากพอสมควร

      แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับกิจกรรม “โฮม สเตย์” ในประเทศไทย

      เนื่องจากประเทศไทยมีความอุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรทางการท่องเที่ยว มีทั้งทางธรรมชาติและวัฒนธรรม กิจกรรมประเพณี จึงทำให้ได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวชาวไทยและชาวต่างประเทศมาเที่ยวในไทยเป็นจำนวนมากในแต่ละปี โดยเฉพาะอย่างยิ่งการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ที่นอกจากธรรมชาติที่ยังสมบูรณ์ คงความสวยงามแล้ว ในด้านวิถีชีวิตความเป็นอยู่ที่เรียบง่ายแล้ว อยู่ได้ด้วยภูมิปัญญาของตนเองที่สั่งสมมาตั้งแต่ครั้งบรรพชน ก็เป็นที่สนใจของนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติที่อยากเข้ามาสัมผัส ศึกษาอย่างใกล้ชิด จึงทำให้เกิดแหล่งท่องเที่ยวชุมชนขึ้นมา

      ความหมายของคำว่า “โฮม สเตย์”

      ที่พักสัมผัสวัฒนธรรมชนบท (Homestay) หมายถึง การจัดสรรพื้นที่บ้านที่พักเพื่อบริการนักท่องเที่ยวโดยคงความเป็นเอกลักษณ์ วัฒนธรรมประจำถิ่น ภายใต้ศักยภาพและการยอมรับของชุมชนเพื่อให้นักท่องเที่ยวได้เรียนรู้วิถีชีวิตและวัฒนธรรมของชุมชน

       ข้อมูลพื้นฐานวิถีชีวิตวัฒนธรรมไทย

      ข้อมูลพื้นฐานที่มีต่อนักท่องเที่ยว คือที่พักสัมผัสวัฒนธรรมชนบท รวมถึงการให้บริการด้านอื่นๆอาทิ อาหาร การนำเที่ยว กิจกรรมทางวัฒนธรรม การศึกษาวิถีชีวิตของชุมชน ที่พักจะเป็นบ้านที่ความพร้อมสำหรับการแบ่งปันพื้นที่ของบ้านพักอาศัยให้บริการกับนักท่องเที่ยว เสมือนสมาชิกหรือญาติของเจ้าบ้านและศักยภาพด้านการท่องเที่ยวของชุมชนจะต้องมีความพร้อมภายใต้การบริหารจัดการของชุมชน การมีวิถีชีวิตที่เรียบง่ายแบบสังคมชนบทจึงเป็นจุดขายที่สำคัญที่จะเป็นแรงจูงใจให้นักท่องเที่ยวเกิดความสนใจ การดำเนินกิจกรรมที่พัก จึงเป็นเพียงสิ่งอำนวยความสะดวกให้กับนักท่องเที่ยวในแหล่งท่องเที่ยวชุมชน เป็นทางเลือกในตลาดท้องถิ่น จึงไม่ใช่เป็นคู่แข่งในเชิงพาณิชย์ในพื้นที่ที่มีโรงแรม หรือรีสอร์ท การดำเนินกิจกรรมดังกล่าว จึงไม่เป็นการประกอบการที่พักในเชิงธุรกิจ แต่จะต้องอยู่ภายใต้ศักยภาพและความพร้อมของชุมชนเป็นหลัก บริการที่เสนอให้แก่นักท่องเที่ยวมีดังนี้

                1. วิถีการดำเนินชีวิตที่เรียบง่ายแบบสังคมชนบท

                   2. วัฒนธรรมที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว

                   3. ความปลอดภัย

                   4. ห้องพักพร้อมอาหาร

                   5. กิจกรรมทางการท่องเที่ยว

       การจัดการ

      มีการรวมกลุ่มจัดตั้งในรูปของกลุ่ม หรือ ชมรม หรือสหกรณ์ ซึ่งสมาชิกและคนในชุมชนจะต้องมีความรู้ความเข้าใจและมีส่วนร่วมในด้านการจัดการ

       บ้านพัก

             
1. ความเต็มใจของสมาชิกในครอบครัวต่อการรับผู้มาเยือน

                    2. บ้านพักมีโครงสร้างที่ดี

                    3. ไม่ไกลจากเมืองหรือพื้นที่ที่มีเทศกาลหรือสถานที่ท่องเที่ยว

                    4. ชุมชนมีสภาพแวดล้อมที่ดี

                    5. ควรมีสิ่งต่างๆเป็นพื้นฐาน เช่น ที่นอนหรือเตียงหมอน น้ำประปาหรือแหล่งน้ำและห้องน้ำที่สะอาด

       การกำหนดระเบียบและข้อปฏิบัติสำหรับนักท่องเที่ยว

      วัฒนธรรม จารีต ประเพณี และความเชื่อของแต่ละคนอาจแตกต่างกัน การกำหนดระเบียบและข้อปฏิบัติสำหรับนักท่องเที่ยว อาทิ การแต่งกาย การนอน การกำหนดเวลาเข้า เวลาออกจากบ้านพัก จึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อมิให้เกิดปัญหาที่ขัดต่อวัฒนธรรม จารีต ประเพณี และความเชื่อของชุมชน นักท่องเที่ยวจะต้องยอมรับและปฏิบัติตาม ทั้งนี้ ควรมีการชี้แจงในขั้นตอนและการจองหรือการลงทะเบียนการเข้าพัก กรณีที่นักท่องเที่ยวไม่สามารถปฏิบัติตามได้ก็สามารถที่จะปฏิเสธการเข้าพักได้เช่นกัน

       การต้อนรับ

      คนไทยเป็นผู้มีจิตใจโอบอ้อมอารี เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ดังสำนวนไทยที่ว่า “ เป็นธรรมเนียมไทยแท้แต่โบราณใครมาถึงเรือนชานต้องต้อนรับ ” การต้อนรับนักท่องเที่ยวดุจญาติมิตรด้วยวัฒนธรรมประจำถิ่น เช่น ภาคเหนือหรือภาคอีสาน ต้อนรับด้วยการบายศรีสู่ขวัญ หรืออาจจะเป็นช่อดอกไม้ พวงมาลัยเล็กๆ ที่สามารถหาได้จากท้องถิ่นมอบให้แก่นักท่องเที่ยว ก็จะเป็นการสร้างความประทับใจเมื่อเริ่มเข้าสู่ชุมชน

       การจองที่พัก

      สามารถทำได้หลายวิธี เช่น จองทางไปรษณีย์ ทางโทรศัพท์ จองผ่านเครือข่ายอินเทอร์เนต การจองที่พักควรได้รับการตอบยืนยันการเข้าพัก อาจจะมีการเรียกเก็บค่าบริการบางส่วนเพื่อเป็นการป้องกันการไม่เข้าพักตามกำหนดเวลา

      การบริการอาการ

      เนื่องจากนักท่องเที่ยวต้องการพักกับเจ้าของบ้าน อาหารจึงมีความจำเป็นสำหรับนักท่องเที่ยว การนำเสนอรายการอาหารท้องถิ่นนับว่าเป็น เสนห์ทำให้นักท่องเที่ยวประทับใจมากกว่าการนำเสนอรายการอาหารเช่นเดียวกับโรงแรมหรือรีสอร์ท ดังนั้น การเตรียมอาหารจึงมีความจำเป็น โดยอาศัยปัจจัยต่างๆประกอบการพิจารณา เช่น จำนวนนักท่องเที่ยว เชื้อชาติ ศาสนา และค่าใช้จ่าย

      กิจกรรมการท่องเที่ยวแบบ “โฮม สเตย์” เป็นเรื่องละเอียดอ่อน มีผลกระทบอยู่ทั้งด้านบวกและด้านลบที่ผู้ประสงค์จะดำเนินการต้องคำนึงถึง เป็นเบื้องต้นมีดังนี้

       ผลกระทบในเชิงบวก

bullet ก่อให้เกิดการกระจายรายได้เข้าสู่ท้องถิ่น
bullet เป็นการเผยแพร่วัฒนธรรมของชุมชน
bullet นักท่องเที่ยวมีโอกาสเรียนรู้และศึกษาวิถีการดำเนินชีวิต วัฒนธรรมของชุมชน อันจะก่อให้เกิดการอนุรักษ์ หวงแหนและภูมิใจในวัฒนธรรม

       ผลกระทบในเชิงลบ

วัฒนธรรมชุมชนมีโอกาสเปลี่ยนแปลงได้ง่ายหากชุมชนไม่เข้มแข็ง
ชุมชนจะมุ่งหวังรายได้ อันจะก่อให้เกิดการประกอบการด้านที่พักในเชิงธุรกิจ
เกิดการพัฒนาสภาพแวดล้อมชุมชนเกินขอบเขตวิถีชีวิต ความเป็นอยู่และวัฒนธรรมดั้งเดิม เพื่อมุ่งอำนวยความสะดวกให้กับนักท่องเที่ยว
การท่องเที่ยวแบบ “โฮม สเตย์” ยังไม่มีกฏหมายหรือมาตรการมารองรับ

จากผลการศึกษาแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่ให้บริการด้านท่องเที่ยวโดยจัดให้มีการทำโฮม สเตย์ ในประเทศไทยยังอยู่ในระยะเริ่มต้น และแหล่งเกษตรบางประเภทไม่จัดบริการโดยตรงแก่นักท่องเที่ยวแต่เป็นส่วนหนึ่ง ของการดำเนินกิจกรรม เช่น การศึกษาดูงานจึงจัดที่พักไว้ในการจัดอบรม สัมมนา ซึ่งจากผลการสำรวจพบว่า มีแหล่งเกษตรประมาณ 7 แห่ง ให้บริการด้านที่พักด้วยดังนี้

แหล่งเกษตร

ประเภทแหล่งเกษตร

ประเภทแหล่งที่พัก

ห้วยฮ่องไคร้

โครงการหลวง

บ้านพัก

หุบกระพง

โครงการหลวง

บ้านพัก

ไร่ผู้ใหญ่วิบูลย์

เกษตรกรเฉพาะราย

เต็นท์ โฮม สเตย์

บ้านปลายโพงพาง

เกษตรกรเฉพาะราย

หมู่บ้านเชิงเกษตร

โฮม สเตย์ และ

ฟาร์ม สเตย์

มหาวิทยาลัยแม่โจ้

โครงการ / สถานีวิจัย

ฟาร์ม สเตย์

บ้านลิบง

หมู่บ้านเชิงเกษตร

ฟาร์ม สเตย์

อ่างขาง

โครงการหลวง

บ้านพัก / เต็นท์

 

 



[www.thaitambon.com][www.sabuy.com][www.tat.or.th][www.thaiparks.com][www.hotmail.com]
[www.thai-tour.com][www.siam-travel.com][www.jorjae.com][www.chaiyo.com][www.yahoo.com]
[www.oocities.org/npkk2001][www.oocities.org/udontour][www.oocities.org/tour312]

ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ สถาบันราชภัฏอุดรธานี คณะวิทยาการจัดการ
โปรแกรมวิชาอุตสากรรมท่องเที่ยว e - mail : thai_culture@yahoo.com
web design by snake_snake_fish_fish@usa.com
copy right @ 2002