ตำนานดงแม่นางเมือง
เรื่องดงแม่นางเมือง เป็นตำนานหรือนิทานปรัมปรา อธิบายถึงความเป็นมาของชื่อตำบลดงแม่นางเมืองซึ่งอยู่ในอำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์ เมือง
"ดงแม่นางเมือง" หรือ"เมืองธานนบุรี"
นี้ เป็นเมืองที่เคยเจริญรุ่งเรืองในอดีตเป็นเวลา ๒๐๐๐ ปี นิทานเรื่องนี้เป็นนิทานประเภทปรัมปรา สถานที่ที่อ้างถึงในนิยายนั้นในปัจจุบันยังมีอยู่ มีเรื่องเล่าดังนี้
เมืองดงแม่นางเมืองแต่ก่อนนี้มีเจ้าผู้ครองนครเป็นหญิงทรงพระสิริโฉมมาก นามว่า
"แม่ศรีเมือง"ความสิริโฉมงดงามเป็นที่เลื่องลือระบือไปทั่วแคว้นแดนไกลนี่เอง
จึงเป็นเหตุให้เจ้าชายต่างเมืองทั้งหลายเกิดใฝ่ฝันมีใจปฎิพัทธ์ จึงส่งเครื่องบรรณาการมาสู่ขอเจ้าหญิง ก็เป็นเหตุบังเอิญที่มาพร้อมกันสามเมือง คือ เจ้าเมืองกำแพงเพชร เจ้าเมืองพิจิตร และเจ้าชายอีกเมืองหนึ่งไม่ทราบชื่อ เมื่อเป็นเหตุบังเอิญเช่นนี้ ทางฝ่ายแม่ศรีเมืองก็ทรงรับเครื่องบรรณาการทั้ง ๓ เมืองไว้เพื่อไม่ให้เสียใจและกระทบกระเทือนฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ซึ่งจะเป็นชนวนก่อให้เกิดความบาดหมางขึ้นได้ เจ้าหญิงคิดหาทางออกเพื่อให้เกิดความยุติธรรมแก่ทุกฝ่าย
เสนอว่าให้มีการสร้างถนนเข้าเมืองของเจ้าหญิงไปบรรจบกับเมืองของเจ้าชายแต่ละพระองค์
หากใครสร้างเสร็จก่อนเจ้าหญิงก็จะทรงอภิเษกสมรสเพราะความปฏิพัทธ์ลุ่มหลงในตัวเจ้าหญิง เจ้าชายทั้งสามพระองค์ก็ตกลงตามข้อเสนอทันที แล้วก็เริ่มลงมือสร้างถนนโดยเจ้าชายเมืองกำแพงเพชรเริ่มสร้างถนนที่หัวบึงเฒ่าในปัจจุบันนนี้เรียกกันว่า
"บ้านบึงเฒ่า" อยู่ในเขตหมู่ที่ ๔ ตำบลด่านช้าง ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกของดงแม่นางเมือง ส่วนเจ้าชายพิจิตรตั้งค่ายสร้างถนนอยู่บ้านวงฆ้องใกล้เขาดิน หนองหญ้าปล้อง ปัจจุบันคือ "บ้านวงฆ้อง" หมู่ที่ ๒ ตำบลด่านช้าง เขาดินยังเป็นเนินดินอยู่ทางทิศเหนือของดงแม่นางเมือง ส่วนเจ้าชายอีกพระองค์หนึ่งได้ทรงเริ่มต้นสร้างถนนที่บ้านทุ่งท่าเสา ปัจจุบันคือ
"บ้านทุ่งท่าเสา" หมู่ที่ ๔ ตำบลด่านช้าง ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของดงแม่นางเมือง แต่ทรงสร้างภายหลังเจ้าเมืองสององค์นั้น
ขณะสร้างอยู่นั้นทรงเห็นว่าต้องแพ้เขาแน่นอนจึงเกิดเสียพระทัยเลยเทขนมนมเนยและขันหมาก
ที่เคยเตรียมเอาไว้เกลื่อนอยู่ในบริเวณนั้น จนได้ชื่อว่า
"ทุ่งขนมหก" ปัจจุบันอยู่ที่หมู่ที่ ๔ ตำบลด่านช้าง ติดต่อกับอำเภอขาณุวรลักษบุรี จังหวัดกำแพงเพชร เมื่อเทขนมทิ้งแล้วก็หาได้รื้อถอนค่ายกลับไปแต่อย่างใดไม่ คงให้ตั้งค่ายคุมเชิงอยู่ ปล่อยให้เจ้าชายทั้งสองพระองค์แข่งขันกันต่อไป