พื้นฐานเสียงซินดาริน

กลับหน้าหลัก ( พื้นฐานเสียงซินดาริน   หลักภาษาซินดาริน   สรุปภาษาซินดาริน   ศัพท์ภาษาซินดาริน )


โฮมเพจนี้คือความพยายามที่จะสรุปหลักการ และไวยากรณ์ของภาษาซินดาริน ซึ่งถอดความมาจากเว็บไซด์ Ardalambion ของ Helge Kåre Fauskanger และบางส่วนจากเว็บไซด์ Felloship of the Word-Smiths ของ Ryszard I. Derdzinski ซึ่งทั้งหมดก็ base ตามหลักภาษาซินดารินโดย David Salo
ขออนุญาตตั้งสมมติฐานก่อนว่า ท่านผู้อ่านได้เคยอ่านโฮมเพจที่ผมเขียนขึ้นก่อนหน้านี้ เกี่ยวกับภาษาเควนยาแล้ว เพื่อที่จะได้ไม่ต้องอธิบายบางส่วนที่เหมือนกันซ้ำอีกครั้ง หรือเผื่ออาจมีอ้างถึงหลักการบางอย่างจากภาษาเควนยาด้วย
ในการเขียนเกี่ยวกับภาษาซินดารินนี้ คงจะเริ่มเรื่องต่างจากภาษาเควนยาเล็กน้อย เนื่องจากพื้นฐานที่สำคัญที่สุดของซินดารินก็คือการแปลงเสียง (Mutation) ซึ่งหากไม่เข้าใจเรื่องการแปลงเสียงแล้ว ก็จะไม่เข้าใจประโยคภาษาซินดารินได้ แม้จะมีดิกชันนารีภาษาซินดารินอยู่ในมือก็ตาม สาเหตุก็เพราะ คำ ๆ หนึ่งในภาษาซินดาริน เมื่อมีหน้าที่ หรืออยู่ในตำแหน่งที่แตกต่างกันในประโยคแล้ว คำ ๆ นั้นจะถูกแปลงเสียงพยัญชนะต้นไป จนบางครั้งไม่เหลือเค้าของคำเดิมเลยก็มี เช่น คำว่า perian ที่แปลว่า Halfling อาจแปลงไปเป็น i berian, i pheriain, e-pherian, or pherian เป็นต้น ซึ่งหลักในการแปลงเสียงก็อยู่ในเพจนี้แล้ว ดังจะได้กล่าวต่อไป
ปัญญา ธัญญประเสริฐกุล
khun_panya@yahoo.com


การออกเสียง (Pronunciation)


การแปลงเสียง (Consonant Mutation)

การแปลงเสียงพยัญชนะต้น มีอยู่ห้าชนิดได้แก่
  1. การแปลงเสียงอ่อน (Soft mutation)
  2. การแปลงเสียงนาสิก (Nasal mutation)
  3. การแปลงเสียงแบบรวม (Mixed mutation)
  4. การแปลงเสียงสะดุด (Stop mutation)
  5. การแปลงเสียงกลั้ว (Liquid mutation)
1. การแปลงเสียงอ่อน (Soft mutation or Lenition)
เป็นการแปลงเสียงที่พบได้บ่อยที่สุด คำที่จะต้องถูกแปลงเสียงอ่อน ได้แก่คำที่มีหน้าที่หรือตำแหน่งในประโยคดังต่อไปนี้ ยกเว้นแต่คำที่ขึ้นต้นด้วยสระแล้ว พยัญชนะที่ต้นคำจะมีวิธีการแปลงเสียงอ่อนดังนี้
t => d p => b c => g  
d => dh b => v g => gh, '  
th => th f => f ch => ch  
n => n m => mh, v    
r => r rh => thr l => l lh => thl
s => h h => ch    

ตัวอย่าง

pân [พาน] (plank) => i bân [อิบาน] (the plank)
daw [เดาว] (gloom) => i dhaw [อิเาว] (the gloom)
bess [เบสส์] (woman) => i vess [อิเวสส์] (the woman)
gloss [กลอสส์] (snow) => i 'loss [อิลอสส์] (the snow)
hammad [ฮัมมัด] (clothing) => i chammad [อิค์ฮัมมัด] (the clothing)
salph [ซัลฟ] (soup) => i halph [อิฮัลฟ] (the soup)
mellon [เมลลอน] (friend) => i vellon [อิเวลลอน] (the friend)

2. การแปลงเสียงนาสิก (Nasal mutation)
การแปลงเสียงประเภทนี้จะใช้กับคำนามที่มีคำนำหน้าที่ลงท้ายด้วยเสียงนาสิก เช่น คำนำหน้านาม in (รูปพหูพจน์ของคำนำหน้านาม i) หรือบุพบท an, dan

การแปลงเสียงนาสิกนี้ นอกจากจะแปลงพยัญชนะต้นของคำนามแล้ว พยัญชนะลงท้ายของคำนำหน้ายังถูกแปลงไปด้วย ขึ้นอยู่กับว่าพยัญชนะต้นของคำนามนั้นคืออะไร

การแปลงเสียงพยัญชนะต้น และพยัญชนะท้ายของคำนำหน้าที่เป็นเสียงนาสิกเป็นดังนี้

กรณีเสียง in
in t => i th in p => i ph in c => i ch  
in d => i n in b => i m in g => i ng  
in th => i th in f => i f in ch => ??  
in n => i n in m => i m    
in r => idh r in rh => idh 'r in l => i l in lh => i 'l
in s => i s in h => i ch    
กรณีเสียง an
an t => a th an p => a ph an c => a ch  
an d => an n an b => am m an g => an ng  
an th => ath th an f => af f an ch => ??  
an n => an n an m => am m    
an r => adh r an rh => adh 'r an l => al l an lh => al 'l
an s => as s an h => a ch    

ตัวอย่าง

i tîw [อิทีว] (ตัวอักษร) ทำให้เป็นพหูพจน์ => in tîw แปลงเสียงนาสิก => i thîw [อิธีว]
(คำสีเหลืองคือแบบที่ยังผิดอยู่ และจำเป็นต้องแปลงเสียงอีก)
i perian [อิเพเรียน] (ฮาฟลิง) ทำให้เป็นพหูพจน์ => in periain แปลงเสียงนาสิก => i pheriain [อิเฟเรียอิน]
Taur-i-Melegyrn [เทาวร์อิเมเลกูร์น] (ป่าต้นไม้ใหญ่, Forest of the Great Trees)
มาจากคำว่า taur (ป่า), beleg (ยิ่งใหญ่), orn (ต้นไม้)
belegorn [เบเลกอร์น] (ต้นไม้ใหญ่) ทำให้เป็นพหูพจน์ => belegyrn [เบเลกูร์น] (ต้นไม้ใหญ่หลายต้น)
Taur-in-Belegyrn (ป่าแห่งต้นไม้ใหญ่) แปลงให้ถูกหลักเสียงนาสิก => Taur-i-Melegyrn
in Dúredhil => i Núredhil [อินูเริล] (The Dark Elves)
an Dúredhel => an Núredhel [อันนูเรเล] (for a Dark Elf)
an barad => am marad [อัมมารัด] (for a tower)
Caradhras [คารารัส] (เขาแดง, Red Horn) มาจากคำว่า caran [คารัน] (แดง), ras [รัส] (เขาสัตว์)
Caranras จะเห็นว่าเป็นคำสมาส จึงต้องทำการแปลงเสียงคำที่สองด้วย
และในที่นี้เนื่องจากคำแรกลงท้ายด้วยเสียงนาสิก การแปลงเสียงจึงแปลงแบบเสียงนาสิก => Caradhras

3. การแปลงเสียงแบบรวม (Mixed mutation)
การแปลงเสียงแบบนี้ Tolkien เองไม่ได้บัญญัติเอาไว้ แต่เป็นการค้นพบเองจากการสังเกตภาษาซินดารินโดย David Salo แล้วก็ปรากฎว่า เป็นการแปลงเสียงที่หาหลักการไม่เจอ คือบางทีดูเหมือน ควรจะแปลงเสียงนาสิก ก็กลับกลายเป็นแปลงเสียงอ่อน หรือบางทีน่าจะแปลงเสียงอ่อน ก็กลับไม่แปลงเลย อาจเป็นผลมาจากรากศัพท์ของคำนำหน้านั้นรึเปล่า ก็สุดจะเดา สรุปว่ายังหาหลักการไม่เจอ เท่าที่ทำได้ในตอนนี้ก็มีเพียงแค่สังเกตว่า การแปลงประเภทนี้จะเกิดขึ้นกับคำนำหน้าบางคำเท่านั้น จึงได้จัดเป็นการแปลงอีกประเภทหนึ่ง ซึ่งก็ไม่รู้อีกว่าจะตั้งชื่อว่ายังไง จึงได้เรียกเหมา ๆ เอาว่าเป็นการแปลงเสียงแบบรวมไปซะส่ง

สำหรับการแปลงเสียงประเภทนี้จะเกิดขึ้นเมื่อคำนำหน้าเป็นคำต่อไปนี้ en (of the), ben (pl. according to the, like the), erin (pl. on the), nan (pl. to the), uin (from the, of the), 'nin (pl. to the, for the)
ในทำนองเดียวกับการแปลงเสียงนาสิก นอกจากพยัญชนะต้นของคำนามจะถูกแปลงแล้ว พยัญชนะลงท้ายของคำนำหน้านั้นก็จะถูกแปลงไปด้วย

การแปลงเสียงแบบรวมสำหรับพยัญชนะต้นและพยัญชนะท้ายของคำนำหน้าเป็นดังนี้

คำนำหน้าเสียง en
en t => e-d en p => e-b en c => e-g  
en d => e-d en b => e-b en g => e-g  
en th => e-th en f => e-f en ch => ??  
en n => en-n en m => e-m    
en r => edh-r en rh => e-'r en l => e-l en lh => e-'l
en s => e-h en h => e-h    
คำนำหน้าเสียง en และพยัญชนะต้นมีเสียงควบ
en tr => en-dr en pr => e-mr en cr => e-gr  
en tl => ?? en pl => ?? en cl => e-gl  
en dr => en-dr en br => e-mr en gr => en-gr  
en dl => ?? en bl => e-ml en gl => en-gl  
en gw => en-gw en hw => e-'w    
สังเกตว่าตารางข้างบนนี้ ผมใช้เครื่องหมายลบ ( - ) ในพยัญชนะที่แปลงเสียงแล้ว แต่จริง ๆ แล้ว เขาจะใช้เครื่องหมายจุดอยู่ตรงกลางแทน ( · ควรจะเห็นเป็นจุดเล็ก ๆ อยู่ตรงกลางนะครับ) ซึ่งผมไม่แน่ใจว่าจะมีปัญหาเรื่องฟอนต์ ในการแสดงผลในเครื่องของท่านผู้อ่านแต่ละท่านหรือเปล่า ผมเลยขอเลี่ยงไปใช้เครื่องหมายลบแทนครับ
คำนำหน้าเสียง in
in t => in d in p => in b in c => in g  
in d => in d in b => in b in g => in g  
in th => in th in f => in f in ch => ??  
in n => in n in m => in m    
in r => idh r in rh => in 'r in l => in l in lh => in 'l
in s => in h in h => in h    
ส่วนคำนำหน้า nan ก็ใช้วิธีแปลงเสียงแบบเดียวกับในตารางเสียง in

ตัวอย่าง

ตัวอย่างคำต่อไปนี้ คือคำที่พบในหนังสือเล่มอื่นของ Tolkien นอกจาก LOTR ซึ่งเป็นหลักฐานว่า มีการแปลงเสียงอีกแบบหนึ่ง ที่ไม่ใช่ทั้งการแปลงเสียงอ่อนหรือการแปลงเสียงนาสิก
erin dolothen [เอริน โดลอธเธน] (ในวันที่แปด, on the eighth)
มาจาก erin tolothen (toloth แปลว่าแปด, tolothen แปลว่าลำดับที่แปดหรือวันที่แปด)
จะเห็นว่า ถ้าเราจะแปลงเสียงนาสิกแล้ว ควรจะกลายเป็น eri tholothen
แต่กลับกลายเป็น erin dolothen อย่างกับเป็นการแปลงเสียงอ่อน
erin Gwirith edwen [เอริน กวิริธ เอเดวน] (ในวันที่สองเมษา, on April the second)
ก็มาจาก erin Gwirith edwen อย่างเดิม (gwirith คือเดือนเมษายน, edwen แปลว่าที่สอง)
จะเห็นว่า ถ้าเราจะแปลงเสียงนาสิกแล้ว ควรจะกลายเป็น eri ngwirith edwen มากกว่า
แต่มันก็ไม่ใช่การแปลงเสียงอ่อนอีก เพราะถ้าแปลงเสียงอ่อนควรจะกลายเป็น erin 'wirith edwen
Narn e-Diúviel [นาร์น เอดินูวิเอล] (เรื่องราวของไนติงเกล (ลูธิเอน), Tale of the Nightingale)
มาจาก Narn en Tinúviel

4. การแปลงเสียงสะดุด (Stop mutation)
อีกหนึ่งการแปลงเสียงที่ Tolkien ไม่ได้กล่าวถึงอย่างชัดเจน แต่อาศัยมีคนไปสังเกต แล้วสรุปเป็นหลักการมาได้ การแปลงเสียงแบบนี้ จะเกิดขึ้นกับคำที่นำหน้าที่เป็นคำตาย เช่น ed (out of), ned (in), o หรือ od (from) และมีหลักการแปลงดังนี้

คำนำหน้าเสียง ed
ed t => e th ed p => e ph ed c => e ch  
ed d => e d ed b => e b ed g => e g  
ed th => eth th ed f => ef f ed ch => ??  
ed n => e n ed m => e m    
ed r => ed r ed rh => e thr ed l => ed l ed lh => e thl
ed s => es s ed h => e ch    
  ed hw => e w    
สำหรับคำนำหน้า od ก็มีวิธีการแปลงพยัญชนะต้นเหมือนตารางข้างต้น เพียงแต่เปลี่ยนสระคำนำหน้าจาก e เป็น o เท่านั้น

ตัวอย่าง

pân [พาน] (plank) => ed pân => e phân [เอฟาน] (out of a plank)
taur [เทาวร์] (forest) => ed taur => e thaur [เอเธาวร์] (out of a forest)
barad [บารัด] (tower) => ed barad => e barad [เอบารัด] (out of a tower)
hwest [เฮวสท์] (breeze) => ed hwest => e west [เอเวสท์] (out of a breeze)
sarch [ซาร์ค] (grave) => ed sarch => es sarch [เอสซาร์ค] (out of a grave)

5. การแปลงเสียงกลั้ว (Liquid mutation)
อันนี้ผมจนปัญญา ไม่รู้จะแปลภาษาไทยว่ายังไงดี Liquid mutation คือมันเป็นการแปลง อันเนื่องมาจากคำนำหน้าที่เสียงลงท้ายเป็นพวก r หรือ l จะเรียกว่าเสียงรัวก็ไม่ใช่ เสียงกระดกลิ้น อันนี้น่าจะใช่เพราะมีกระดกลิ้นหน่อย ๆ แต่มันไม่ค่อยเพราะ เลยเอาเป็นว่าเรียกว่าเสียงกลั้วก็แล้วกัน ฟังดูมันเหลว ๆ ดี

คำนำหน้าเสียง or
or t => or th or p => or ph or c => or ch  
or d => or dh or b => or v or g => or '  
or th => or th or f => or f or ch => ??  
or n => or n or m => or v    
or r => or r or rh => or 'r or l => or l or lh => or 'l
or s => or s or h => or ch    
และใช้หลักการเดียวกันนี้กับคำนำหน้าคำอื่นที่ลงท้ายด้วย r หรือ l

ตัวอย่าง

pân [พาน] (plank) => or pân => or phân [ออร์ฟาน] (above a plank)
tâl [ทาล] (foot) => or tâl => or thâl [ออร์ธาล] (above a foot)
habad [ฮาบัด] (shore) => or habad => or chabad [ออร์คฮาบัด] (above a shore)
nath [นัธ] (web) => or nath [ออร์นัธ] (above a web)

*การแปลงเสียงกรณีพิเศษของ b, d, g
สำหรับคำที่ขึ้นต้นด้วย b, d, g ในภาษาซินดารินแล้ว เป็นไปได้ว่า คำนั้นมีเสียงต้นเป็น b, d, g มาแต่แรกแล้ว หรืออาจเกิดจากการพัฒนาเสียง mb, nd, ng ขึ้นมาก็ได้ ซึ่งในกรณีหลังนี้ การแปลงเสียงจะได้รับอิทธิพลของการแปลงเสียงนาสิกมาพอสมควร และทำให้ไม่สามารถใช้ตารางการแปลงเสียงจากห้าข้อข้างต้นได้ แต่ให้ใช้ตารางดังต่อไปนี้แทน

Soft mutation d => n b => m g => ng (ñ)
Nasal mutation d => nd b => mb g => n g (ñg)
Mixed mutation d => nd b => mb g => n-g (ñg)
Stop mutation d => nd b => mb g => n g (ñg)
Liquid mutation d => d b => b g => g

ที่เหลือก็คือ จำเป็นจะต้องจำให้ได้ว่า คำศัพท์ใดบ้างที่พัฒนามาจาก mb, nd, ng ซึ่งก็ได้แสดงตัวอย่างไว้ให้แล้วดังต่อไปนี้

ตัวอย่าง

bâr [บาร์] (land, home) (รากศัพท์ mbar) แปลงเสียงอ่อน => i mâr [อิมาร์] (the land, the home)
Golodh [โกลอธ] (Noldo) (รากศัพท์ ñolodô) แปลงเสียงอ่อน => i Ngoloth [อิโงลอธ] (the Noldo)
bâr [บาร์] (land, home) (รากศัพท์ mbar) => in bair แปลงเสียงนาสิก => i mbair [อิ-มบัยร์] (the lands)
gaurhoth [เกาวรอธ] (werewolves) (รากศัพท์ ñgaw) => in gaurhoth
แปลงเสียงนาสิก => in gaurhoth หรือ i ñgaurhoth [อิ-งเกาวรอธ] (the werewolves)
bâr [บาร์] (land, home) (รากศัพท์ mbar) => nan bâr แปลงเสียงรวม => nan mbar [นัน-มบาร์ (to a home)
dôr [ดอร์] (land) (รากศัพท์ ndor) => ed dôr แปลงเสียงสะดุด => e ndôr [เอ-นดอร์] (out of a land)