ชื่อวิทยาศาสตร์ | :Pseudochelidon sirintarae Thonglonya, 1963 |
อันดับ | :Passeriformes |
วงศ์ | :Hirundinidae |
ข้อมูลจำเพาะ | นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร เป็นนกในวงศ์นกนางแอ่นชนิดใหม่ล่าสุดของโลก และเป็นนก
ชนิดแรกที่ค้นพบโดยคนไทย คือ กิตติ ทองลงยา นักวิทยาศาสตร์ไทย ตำแหน่ง
ภัณฑารักษ์สัตว์มีกระดูกสันหลังบนบก ศูนย์รวบรวมวัสดุอุเทศแห่งประเทศไทย
(ความหมายเดียวกับพิพิธภัณฑ์) สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์ประยุกต์แห่งประเทศไทย
เมื่อวันที่ 28 มกราคม พ.ศ. 2511 โดยนกตัวอย่างตัวแรกปะปนมากับนกนางแอ่น
ชนิดอื่น ๆ ที่ชาวบ้านจับมาขายจากบึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์
หลังจากทำการศึกษาวิเคราะห์ เปรียบเทียบจำแนกตัวอย่าง และตั้งชื่อวิทยาศาสตร์แล้ว
จึงอัญเชิญพระนามของเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรเทพรัตนราชสุดาฯ (พระยศในขณะนั้น)
มาตั้งเป็นชื่อนกชนิดใหม่นี้ว่า " นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร "
ภายหลังจากการค้นพบครั้งแรก ได้มีการติดตามสำรวจหานกในธรรมชาติอย่างต่อเนื่อง
โดยในช่วงเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ พ.ศ.2520 พบนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรตัวโตเต็มวัย
อีก 6 ตัว กับอีก 2ตัวซึ่งกำลังบินโฉบเฉี่ยวอยู่เหนือผิวน้ำในตอนเย็นและเช้ามืด
นกชนิดนี้ปรากฎให้เห็นครั้งสุดท้ายเมื่อวันที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2523 เป็นนกที่ยังไม่โตเต็ม
วัยจำนวน 4 ตัว นับจากนั้นมายังไม่มีรายงานว่าได้พบเห็นหรือมีผู้จับได้จนปัจจุบัน
|
ลักษณะเด่น | เป็นนกที่มีรูปร่างคล้ายนกนางแอ่นเทียมคองโก ซึ่งเป็นนกที่มีถิ่นอยู่เฉพาะในลุ่มน้ำคองโก
ประเทศซาอีร์ ตอนกลางของทวีปแอฟริกาตะวันตกเท่านั้น
ส่วนลักษณะที่แต่ต่างไปจากนกนางแอ่นก็คือ สีขนตามตัวทั่วไปเป็นสีดำออกเหลือบเขียว
หรือน้ำเงินเข้ม บริเวณหน้าผากมีขนสีดำคล้ายกำมะหยี่ ขอบตาขาว ตาและม่านตาสีขาว
มีสีชมพูเรื่อ ๆ เป็นวงในม่านตา แข้งและขาสีชมพู บริเวณสะโพกสีขาว ขนหางสั้นมนกลม
ขนหางคู่กลางมีแกนยื่นออกมาคล้ายหางบ่วงเห็นชัดเจน และขนบริเวณใต้คอเป็นสีน้ำตาล
อมดำ
ขนาดของนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร วัดจากปลายจะงอยปากถึงโคนหางยาวประมาณ 15 ซม.
จัดเป็นนกนางแอ่นขนาดใหญ่ และจากลักษณะที่มีวงสีขาวรอบตา ทำให้ดูคล้ายตาโปนพอง
ออกมา ชาวบ้านจึงเรียกชื่อว่า "นกตาพอง"
|
อุปนิสัยและการสืบพันธุ์ | จัดเป็นนกที่เชื่องช้าไม่ปราดเปรียว ชอบเกาะนิ่งอยู่ตามพื้น ซึ่งจะแตกต่างจากนกนางแอ่น
ชนิดอื่น
ในช่วงฤดูหนาวมักพบเห็นอยู่ปะปนกับฝูงนกนางแอ่นบ้าน นกกระจาบ และนกจาบปีกอ่อน
ที่อาศัยอยู่ตามพงอ้อและดงต้นสนุ่น ตามแหล่งน้ำตื้น ๆ เนื่องจากไม่มีรายงานว่าได้พบเห็น
หรือจับได้ในช่วงฤดูร้อน จึงคาดว่านกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรจะอพยพมาหากินตามแหล่งน้ำ
ตื้นใกล้ชายฝั่งในช่วงฤดูหนาวจนถูกดักจับได้ และจากหลักฐานและข้อมูลที่ได้ปรากฎว่า
นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรเป็นนกเฉพาะถิ่นของบึงบอระเพ็ดซึ่งจะมีอยู่ในช่วงฤดูหนาวเท่านั้น
การผสมพันธุ์และทำรังวางไข่ของนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร ไม่มีข้อมูลแน่นอน แต่น่าจะคล้าย
กับนกนางแอ่นเทียมคองโกของแอฟริกาซึ่งมีการจับคู่ผสมพันธุ์และทำรังวางไข่ในช่วง
ฤดูร้อน โดยจะทำรังด้วยการขุดรูตามพื้นทราย หรือหาดทรายบนเกาะกลางน้ำ ซึ่งมีพบอยู่
ทางตอนเหนือของบึงบอระเพ็ด รูของรังมีขนาด 1-2 เมตร วางไข่ชุดละ 2-3 ใบ |