วิปัสสนากรรมฐานของหลวงปู่จันทร์ดี เกสาโว วัดป่าหินเกิ้งวิปัสสนา ต. บ้านแฮด อ.บ้านไผ่ จ. ขอนแก่น

หลวงปู่ได้แนะนำว่า

“ให้ปลงว่าสังขารไม่เที่ยง สังขารทั้งหลายเป็นทุกข์ เราทั้งหลายเป็นอนัตตา คือให้ละ โทสะ โมหะ ละความโกรธ ความโลภ ความหลง ยินดีแต่ในธรรม ไม่หวั่นไหวในทุกข์ทั้งปวง สิ่งนั้นเป็นประโยชน์แก่ตนทั้งชาตินี้และชาติหน้า ถ้าหากว่าเราละกิเลสได้แล้ว ก็มีความสุขกาย สุขใจ นำความสบายกาย สบายใจมาสู่ตน สามารถฝ่าอุปสรรคและอุปัทวะอันตรายทั้งหลายทั้งปวงได้ ปรารถนาสิ่งหนึ่งสิ่งใดย่อมไหลมา เทมา”

 

ขั้นตอนการปฏิบัติธรรม

ให้อาบน้ำชำระร่างกายให้สะอาด ไหว้พระสวดมนต์ แล้วก็ตั้งใจสมาทานพระกรรมฐานว่า “อุกาสะ อุกาสะ ข้าพเจ้าขอสมาทานซึ่งพระวิปัสสนากรรมฐาน ขอขณิกสมาธิ อุปาจารสมาธิ อัปปนาสมาธิ และวิปัสสนาญาณ จงเกิดมีในขันธสันดานของข้าพเจ้า ข้าพเจ้าจะตั้งสติไว้ที่ลมหายใจเข้าออก ลมหายใจเข้ารู้ ลมหายใจออกรู้ 3 หน 7 หน 100 หน และ 1000 หน ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไปเทอญฯ ให้นั่งขาขวาทับขาซ้าย ตั้งกายให้ตรง หลับตาลงให้สนิท อย่าคิดถึงอดีต อย่าคิดถึงอนาคต คิดแต่ปัจจุบัน หายใจเข้าท่องพุท หายใจออกท่องโธ

 

ข้อแนะนำสำหรับวิปัสสนากรรมฐานที่ควรรู้

ในขณะปฏิบัติพยายามตั้งสติไว้ที่ตา ขณะเห็น กำหนดสีว่าเป็นรูป (เห็น) รู้เป็นนาม ขณะได้ยิน ตั้งสติไว้ที่หู กำหนดว่าเสียงเป็นรูป (ได้ยิน) รู้เป็นนาม ขณะได้กลิ่น ตั้งสติไว้ที่จมูก กำหนดว่ากลิ่นเป็นรูป รู้เป็นนาม ขณะรู้รส ตั้งสติไว้ที่ลิ้น กำหนดว่ารสเป็นรูป รู้เป็นนาม ขณะรู้สึกสัมผัส เย็น ร้อน อ่อน แข็ง ตั้งสติไว้ที่กาย กำหนดว่า เย็น, ร้อน, อ่อน, แข็ง เป็นรูป รู้เป็นนาม

ขณะนึกคิดทางใจ ตั้งสติไว้ที่ใจ กำหนดว่าหัวใจเป็นรูป นึกคิดเป็นนาม ขณะ ยืน, ก้าว, นั่ง ตั้งสติไว้ที่ ยืน, ก้าว, นั่ง เป็นรูป รู้เป็นนาม และนอน, คู้, เหยียด, เคลื่อนไหว ฯลฯ

และให้ตั้งอยู่ในข้อห้ามดังนี้คือ

  1. เว้น กมฺมรามตา คือไม่ทำกิจการงานเล็กๆ น้อยๆ ที่ไม่จำเป็น เช่น อ่านหนังสือ , เขียนหนังสือ เป็นต้น
  2. เว้น นิทฺทารามตา คือไม่แกล้งนอนหลับกลางวัน กลางคืน นอนน้อยทำความเพียรมาก
  3. เว้น ภสฺสรามตา คือ ไม่พูดคุยกับผู้ปฏิบัติด้วยกัน
  4. เว้น สงฺคณิการามตา คือ ไม่สังคม ไม่รับแขก ไม่พูดกับคนภายนอก ถ้าจำเป็นคุยก็แต่น้อย และสำรวม คือหลับตาลง มีสติระลึกรู้ทุกคำพูด
  5. เว้น คุตฺตาทวารตา คือ ต้องสำรวมในทวารทั้งปวง เว้นแต่เผลอ หรือหลับไป
  6. เว้น โภชเนมตฺตญฺญตา คือ ต้องรู้จักประมาณในการบริโภคอาหารให้พอดี และเว้นของเสพติดให้โทษทุกชนิด
  7. เว้น วิมุตฺติจิตฺตํ นปจฺจเวกฺขติ คือ ไม่พิจารณาจิตที่เกิดขึ้น และผ่านพ้นไปไม่ได้ ต้องพิจารณากำหนดรู้จิตทุกขณะมิให้ขาดสายเสมอ

ก่อนวิปัสสนากรรมฐานให้ตั้งสัจจะอธิษฐาน ไว้อย่างมั่นคงว่า “ ในการปฏิบัติในโอกาสครั้งนี้ ถ้าไม่ได้ ไม่ถึง ในสิ่งอันควรได้ ควรถึง ด้วยความเพียรอันบากบั่น อันไม่ท้อถอย แม้ว่าเนื้อทุกชิ้น โลหิตทุกหยด จะเหือดแห้งหายไป เหลือแต่หนัง เอ็น และกระดูกก็ตามที เมื่อนั้นเราจะสละกำลังทุกส่วน เพื่อกระทำให้แจ้งซึ่งพระนิพพานตามความเป็นจริงที่สุดเถิด”

 

พึงชนะความโกรธของเขา ด้วยความไม่โกรธของเรา

พึงชนะความไม่ดีของเขา ด้วยความดีของเรา

พึงชนะความไม่ซื่อสัตย์ของเขา ด้วยความซื่อสัตย์ของเรา

พึงชนะความตระหนี่ของเขา ด้วยความไม่ตระหนี่ของเรา

--- หลวงปู่จันทร์ดี เป็นศิษย์รูปหนึ่งของพระอาจารย์หลวงปู่มั่น ---