Achternaam: Biesheuvel

Voornaam: Maarten

Doopnamen: Jacobus Martinus Arend

Geboren: 23-05-1939

Te: Schiedam

Pseudoniem(en): J.M.A. Biesheuvel schreef ook onder de naam Maarten Biesheuvel. Hij schreef in NRC Handelsblad van 19-12-1981 'De dagboekaantekeningen van het opperwezen', ondertekend met God in de serie 'Hollands Dagboek'. De gedichten in de bundel' Tussen mensen tussen dieren' (eerder gepubliceerd in 'Centrum') ondertekende hij met het pseudoniem D. Blijn. In zijn studietijd publiceerde hij onder eigen naam en onder pseudoniem in het 'Leids Universiteitsblad'.

Werk:

Poëzie:

• Tussen dieren, tussen mensen (handschriftposter, 100 ex.) (1974)
• Gedichten (1976)
• Tussen mensen tussen dieren (1983)
• Twee gedichten 'In het land der grijze dalen' (1987)

Proza:

Roofdrukken en drukken met oplagen minder dan 100 exemlaren worden niet vermeld.

• In de bovenkooi (verhalen) (1972)
• Slechte mensen (verhalen) (1973)
• Opstapper (jaarwisselingsgechenk, 125 ex.) (1974)
• Het is ook fout dat ik me zo vaak helemaal alleen opstel. (Fragment uit 'Angst) (100 ex., handschriftposter) (1975)
• Het nut van de wereld (verhalen) (1975)
• De Weg naar het Licht en andere verhalen (1977)
• De verpletterende werkelijkheid (1978)
• Een dag uit het leven van David Windvaantje (HP, kerstgeschenk, 1978)
• De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen (1979)
• De merel en andere verhalen (1980)
• Een gelukkige oude dag (204 ex.) (1980)
• Duizend vlinders (verhalen) (1981)
• Hoe de dieren in de hemel kwamen, voorafgegaan door Die aardige beer (1982)
• Brommer op zee (verhalen) (1982)
• De bruid (verhalen) (1982)
• De steen der wijzen (verhalen) (1983)
• Mijn vrouw (200 ex.) (1983)
• Reis door mijn kamer (1983)
• De wereld moet beter worden (keuze uit de verhalen) (1984)
• Reis door mijn kamer (verhalen) (1984)
• Zeeverhalen (1985)
• Godencirkel (1985)
• De klacht van de dorpsschoolmeester (1985)
• Eert uw vader en uw moeder (1985)
• Avonturen van Joachim Müller (bibliofiel, 175 ex.) (1986)
• Godencirkel en andere verhalen (1986)
• Ons onvervreembaar erfdeel (200 ex.) (1986)
• Nachtelijk gesprek (400 ex.) (1987)
• De angstkunstenaar en andere verhalen (1987)
• Een overtollig mens (verhalen) (boekenweekgeschenk 1988)
• Storm op zee. Zeeverhalen (budget-boek 005) (1988)
• Biesboek (samengesteld door Eva Biesheuvel-Gütlich en Tilly Hermans) (1988)
• Carpe diem (verhalen) (1989)
• Epigrammen (1989)
• Vijftig verhalen (bloemlezing) (1989)
• Een dag uit het leven van David Windvaantje (1991)
• Kind (75 ex.) (1994)
• Het wonder (verhalen) (1995)
• Angst (bibliofiel, 200 ex.) (1996)
• Zes novellen (2001)
• Motje tegen gloeiend lampepeertje (2001)
• God zelf (bibliofiel, 100 ex.) (2002)
• Oude geschiedenis van Pa (2002)
• Eva's keus (2003)
• Hoe de dieren in de hemel kwamen, voorafgegaan door Die aardige beer (2004)
  

Vertalingen:

• In 1970/1971 werkt Biesheuvel bij het Europees Vertalingencentrum in Delft.

Vertaald:

• Schrei aus dem Souterrain (1986)
• Richard Huijing vertaalde 'Brommer op zee' en nam het als 'Biker at sea' op in de bundel 'The dedalus book of Dutch fantasy' (1993)

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Proza:

• 1 verhaal: 'Rasskes Bjes Titula' in 'Verhaal nog es wat.... door acht Nederlandse schrijvers (geboren in de periode 1934-1944)', samengesteld door Wim Hazeu (1973)
• 1 verhaal: 'Paviljoen E' in 'De Nieuwe Verhalenschrijvers', Bulkboek nr. 68 (1977)
• 1 verhaal: 'De heer Mellenberg' in 'Korte verhalen uit de jaren zeventig', samengesteld door Aad Nuis (1977)
• 2 verhalen in: 'Het grote Nederlandse verhalenboek. Een bundel van de opmerkelijkste verhalen, gedichten en prenten uit de laatste 50 jaar' (red. Hella S. Haasse, Ad Petersen, Koos Postema en Willem van Toorn) (VARA, 1977)
• 1 verhaal: 'Mijn grootste schrik' in 'Moet je lezen. Nederlandse verhalen uit de jaren zestig en zeventig', gekozen door Willem van Toorn (1978)
• 1 verhaal: 'Tanker cleaning' in 'Licht Letterland 2', samengesteld door Robert-Henk Zuidina (z.j.)
• 1 verhaal: 'De War's Kerstmis' in 'Elseviers Nieuw Kerstverhalenboek', samengesteld door Wim Hazeu (1980)
• 1 fragment: 'Logger' in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 verhaal: 'Verstoten' in 'Indruk 83. Wat schrijvers schrijven' samengesteld door Ivo Gay, Jaap Goedegebuure, Paul de Wispelaere (CPNB, 1982)
• 1 verhaal: 'Inwijding' in: 'Uitgelezen, 69 stukjes om te lezen', verzameld door André Aalsering e.a. (1982)
• 1 verhaal: 'fragment uit Onrust' in 'De Kat in de boekenkast. Nederlandse schrijvers over katten'samengesteld door Tilly Hermans en Pieter van Oudheusden (1984)
• 1 verhaal: 'Vreemd geruis' in '15 verhalen over zee en zand' (1985)
• 1 verhaal: 'Gemiste kans' in 'Bijna honderd. Meulenhoff 1895-1985. Verhalen en gedichten ven schrijvers uit het literaire fonds' (1985)
• 3 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 verhaal 'Leonard Rose' in 'Goed gebundeld 1986' samengesteld door Diny Schouten (1986)
• 1 verhaal 'Geschiedenis rond een klok' in 'Goed gebundeld 1987' samengesteld door Chris van der Heijden (1987)
• 1 verhaal: 'De War's Kerstmis' in 'Kerstboek voor het Wereld Natuur Fonds', samengesteld door Ted van Turnhout (1987)
• 1 verhaal: 'Met één been in het graf' in 'Licht Letterland 3. Vermakelijk proza uit de moderne Nederlandse literatuur', samengesteld door Robert-Henk Zuidinga (1987)
• 1 verhaal 'Probleem van onsterfelijkheid en schoenen' in 'Goed gebundeld 1988' samengesteld door Chris van der Heijden (1988)
• 1 verhaal: 'Verhaal over een dorp in Turkije' in 'Elegance vakantiepocket' (1989)
• 1 verhaal: 'Giuliano' in 'Eerste keus. Nederlandse en Vlaamse verhalen en gedichten uit de jaren tachtig' (1990)
• 1 verhaal: 'Carpe diem' in 'Goed gebundeld 1990', samengesteld door Marijke Hilhorst (1990)
• 1 verhaal: 'De pornografie' in 'De mooiste van de klas. Schoolverhalen uit de wereldliteratuur' (1990)
• 1 verhaal: 'Van een man en een beer' in 'Beregoed! De mooiste verhalen en gedichten over beren', samenstelling Nanda Meijnen (1991)
• 1 verhaal: 'Een tochtje per trapboot in alle vroegte' in '15 natuurverhalen' (IVN) (1991)
• 1 verhaal: 'Eerste trein' in 'Mislukte vakanties' (1991)
• 1 verhaal: 'De nieuwe dokter' in 'Literaire slapstick. Humor in de Nederlandse literatuur', samengesteld door Jaap Voerman (1991)
• 1 verhaal: 'Het examen' in 'Io Vivat'. Verhalen over het studentenleven' (1992)
• 1 verhaal: 'Ziek te bed' in 'De ware Jacob. Liefde in de Nederlandse literatuur', samenstelling Nanda Meijnen en Jaap Voerman (1992)
• 1 verhaal: 'Probleem van onsterfelijkheid en schoenen' in 'Spoorleesboekje 7, 1993', selectie Arie-Jan Gelderblom (1992)
• 1 verhaal: 'De kaartenmakers' in 'Kort. Honderd Nederlandse en Vlaamse verhalen uit de twintigste eeuw', bijeengebracht door C.J. AartsM.C. van Etten (1993)
• 1 verhaal: 'Eerste trein' in 'Spoorleesboekje 8, 1994', selectie Arie-Jan Gelderblom (1993)
• 2 citaten in 'Prisma van de citaten' (1994)
• 1 verhaal: 'Een Job van onze tijd' in 'Het boek der boeken. De bijbel in de Nederlandse literatuur', Bulkboek 220 (1994)
• 1 verhaal: 'Op de grote weg' in 'In de broek van de vijand. Waarom wij niet woedend zijn', red. August Hans den Boef (1994)
• 1 verhaal: 'De tuin van de koning' in 'Groene weelde', samenstelling Nanda Meijnen en Petra Waaijer (1994)
• 1 verhaal: 'Vrijgezel' in 'Alleen voor jou. De mooiste liefdesverhalen', samengesteld door Maartje Fleur (1995)
• 1 verhaal: 'De tuin van de koning' in 'Bon voyage en France', samenstelling nanda Meijnen, Jaap Voerman en Petra Waaijer (1998)
• 1 verhaal: 'Kerstmisverhaal' in 'Kerstverhalen', samenstelling Loek Polders (2000)

Tijdschriften:

• Op het Groen van Prinsterlyceum was Maarten Biesheuvel in 1954/1955 redacteur van de schoolkrant 'Groenvoer'.
• In zijn studententijd is Maarten Biesheuvel redacteur van 'Pro novitate' en 'Leids Universiteitsblad', hierin publiceerde hij soms ook onder pseudoniem.
• Maarten Biesheuvel debuteerde in 1964 in 'Hollands Maandblad' met het verhaal 'Het lieveheersbeest'.
• Maarten Biesheuvel was in 1973 gastredacteur van 'Propria Cures'.
• Maarten Biesheuvel werkte in 1974/1975 free-lance voor de 'Haagse Courant'.
• Hij schreef op 19-12-1981 in NRC Handelsblad 'De dagboekaantekeningen van het opperwezen', ondertekend met God in de serie 'Hollands Dagboek'. De krant kreeg honderden boze brieven, waarin men de krant van blasfemie beschuldigde.
• Maarten Biesheuvel publiceerde gedichten in 'Centrum' (tijdschrift van het Academisch ziekenhuis in Leiden) onder het pseudoniem D. Blijn. Ze werden gebundeld in 'Tussen mensen tussen dieren'.
• J.M.A. Biesheuvel publiceerde in 'Intermagazine', 'Waddenbulletin', 'Maatstaf', 'Avenue', 'Bzzlletin', 'NRC Handelsblad'.

Over J.M.A. Biesheuvel:

• J.M.A. Biesheuvel, vouwblad NBLC (ca. 1981)
• Aart Hoekman, Bibliografie van Biesheuvel (1985)
• T. Lohman, 'De wereld van Maarten Biesheuvel' (1987)
• Een bijdrage over J.M.A. Biesheuvel in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Anton Korteweg (februari 1987).
• Maarten Biresheuvel, Schrijversmap, bibliotheekwinkel (1991)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Bulkboek 11 (1973) was aan J.M.A. Biesheuvel gewijd, met als titel 'Verhalen'.
• J.M.A. Biesheuvel zingt (LP. met pianobegeleiding van J.M.A. Biesheuvel en Maarten 't Hart) (1978)
• Bulkboek 111 (1981) was aan J.M.A. Biesheuvel gewijd, met als titel 'Wilde zwanen'.
• 'In de bovenkooi' verscheen als Bulkboek 214.
• David Windvaantje uit het verhaal 'Een dag uit het leven van David Windvaantje' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• J.M.A. Biesheuvel schreef een bijdrage: 'Kwellende vragen' voor "Uren met Karel van het Reve' (1991) t.g.v. zijn 75e verjaardag en zijn afscheid als bestuurslid van 'Het Parool'.
• Max Pam maakte voor HP/De Tijd (10-09-1999) een lijst met de 100 beste boeken van de eeuw.
  Hij nam hierin van Maarten Biesheuvel op nr. 24 'In de bovenkooi' op (Gewone verhalen die tevens heel raar zijn. Lees vooral 'Brommer op zee').

Literaire prijzen:

• Alice van Nahuys-prijs 1972 voor 'In de bovenkooi'.
• F. Bordewijk-prijs 1985 voor 'Een reis door mijn kamer'.
• 1986: Erepenning van de stad Leiden.

J.M.A. Biesheuvel was lid van de jury voor:

• P.C. Onthooft-prijs 1978

Opmerkingen:

• Maarten Biesheuvel werd geboren in Schiedam (Vlaardingerdijk). Hij was de vierde van vijf kinderen van Cornelis Biesheuvel en Huibertje Vreugdenhil. Zijn vader was archivaris op de scheepswerf Wilton Feyenoord. zijn vader beheerde daar ook een klein museum van ouderwetse scheepsartikelen.
• Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog werd hun huis gebombardeerd. Ze verhuisden naar het Van 't Hoffplein en later naar de Burgemeester Van Haarenlaan.
• Maarten Biesheuvel ging naar de Groen van Prinstererschool (1945-1948) en naar de Dr. De Visserschool (1948-1951).
• Maarten Biesheuvel volgde van 1951 tot 1956 het Groen van Prinsterlyceum in Vlaardingen. Hij werd eraf gestuurd wegens eigenzinnig gedrag.
• Nadat hij van school gestuurd was voer hij als ketelbink op de Haulerwijk en de Esso Rotterdam.
• Hij volgde het avondgymnasium in Rotterdam, maar zakte voor zijn staatsexamen. Overdag werkte hij in de haven en bij De Gruyter.
• In zijn jeugd werd hij 'Martie' genoemd. Rond zijn zestiende werd dat Maarten.
• In 1958 ontmoette hij Eva Gütlich (hij vroeg haar om informatie over zijn nieuwe school).
• Hij maakte het laatste jaar van zijn gymnasiumopleiding af aan het Stedelijk Gymnasium in Schiedam.
• In 1959/1960 zat hij in militaire dienst (Ossendrecht, Gorkum, Rotterdam).
• J.M.A. Biesheuvel studeerde rechten in Leiden (1961-1969). Hij volgde (met Maarten 't Hart) colleges bij Karel van het Reve.
• Tot zijn eenentwintigste leefde Biesheuvel in 'een roes' van godsdienst. Toen hij Eva Gütlich leerde kennen viel die 'roes' weg. Zij kwam uit een niet-gelovig gezien en hij ontdekte dat zij niet slechter was dan christenen die hij kende, misschien zelfs wel beter. Het nadenken hierover bracht hem in een psychische crisis (met name rond 1966). Van februari tot juni zat hij in de psychiatrische inrichting Endegeest in Oegstgeest. Toen hij deze crisis te boven was, had hij het idee van het bestaan van een hemel en een hel afgezworen. In juni verhuisde hij naar de Nieuwe Rijn in Leiden. Eva woonde daar al.
• In 1969 voer hij als stewart op de Ryndam (Holland-Amerika Lijn). Ook werd hij weer enige tijd opgenomen in Endegeest.
• Van 1970 tot 1972 volgde hij (met Eva) de post-doctorale studie Bibliotheekwetenschap in Amsterdam.
• J.M.A. Biesheuvel debuteerde met de verhalenbundel 'In de bovenkooi' (1972).
• J.M.A. Biesheuvel werkte bij het Europese Vertalingencentrum aan de Technische Universiteit in Delft en bij de bibliotheek van het Vredespaleis in Den Haag. Later werkte hij ook bij het Academisch ziekenhuis in Leiden.
• In 1979 trouwde hij - op Schiermonnikoog - met Eva Gütlich.
• Maarten Biesheuvel is manisch depressief.
• In zijn verhalen vertekent hij de wereld, door zijn fantasie en door wonderlijke gebeurtenissen. Zijn hoofdfiguren zijn nadrukkelijk underdogs.
• Terugkerende thema's in zijn werk zijn: zijn (gereformeerde) jeugd, de rol van zijn vrouw Eva in zijn leven, psychiatrische inrichtingen en het idee om Jezus te zijn.

Anderen over J.M.A. Biesheuvel:

• Maarten Biesheuvel blijft een geval apart. Ik ken hem langer dan enige andere Nederlandse auteur en nog steeds verbaast hij mij. Terwijl ik andere Nederlandse schrijvers en schrijfsters heb leren kennen als, au fond, toch vrij gewone mensen die af en toe een boek produceren, lijkt Biesheuvel in alle opzichten een buitenbeen. (Maarten 't Hart in Storm op zee (budgetboek 005), blz. 87)
• Ik ken Maarten Biesheuvel dus goed. Ik heb wel enig recht van spreken als ik beweer dat Biesheuvel helemaal niet zoveel fantasie heeft. Goed, maar waar haalt Biesheuvel dan zijn vreemde, wonderlijke, haast krankzinnige verhalen vandaan? Het antwoord daarop is: De dagelijkse realiteit reikt hem die gebeurtenissen aan. Altijd als je bij hem in de buurt bent of met hem op stap gaat, gebeuren er de raarste dingen. (Maarten 't Hart in Storm op zee (budgetboek 005), blz. 90)
• Stilistisch is Biesheuvel een briljant taalbeheerser (zich dikwijls van de 'tale Kanaäns' bedienend), die allerlei literaire verteltechnieken perfect parodieert en ironiseert. (Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde, blz. 41)
• De verhalen van Biesheuvel zijn zó apart, dat de literaire kritiek er niet goed raad mee weet. Over De bruid werd vaak gezegd dat dit boek de trouwe lezers van 'Bies' niet teleur zou stellen, maar men waagde zich meestal niet aan een literair waardeoordeel. (Prisma uittrekselboek, blz. 71)
• Een willekeurige compositie, overbodige passages, en een stijl die in de tijd van de trekschuit hoort: bij veel auteurs zouden dit onoverkomelijke bezwaren zijn, maar bij Biesheuvel worden deze 'gebreken' juist voordelen. (Ton Anbeek, Elsevier, 31-10-1987)
• Biesheuvel lezen. Binnen handbereik
  port en sigaren. Naast me het getik
  van breinaalden. Zwartje en Borre spinnen.
  Wie er ook ongelukkig is - niet ik.
  (Anton Korteweg, uit 'Voor de goede orde')

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van Maarten Biesheuvel

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Biesheuvel
• Louis Heij - J.M.A. Biesheuvel
• Gemiste kans - verhaal van Maarten Biesheuvel
• Schrijversnet - J.M.A. Biesheuvel
• Literatuurplein - J.M.A. Biesheuvel

Bronnen o.a.:

• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Uitgelezen 5 (1981)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Biesboek (1988)
• Storm op zee. Zeeverhalen (budget-boek 005) (1988)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse en Vlaamse auteurs (1996)
• Encarta '98 (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)