Achternaam: Biegel

Voornaam: Paul

Doopnamen: Paulus Johannes

Geboren: 25-03-1925

Te: Bussum

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Paul Biegel niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk:

Poëzie:

• Paul Biegel publiceerde van 1956 tot 1958 'light verse' in de 'Haagsche Post'.
• De kukelbaan, versjes van Paul Biegel i.p.v. de Tjechische versjes bij tekeningen van Adolf Zábranský (1964)

Proza:

Enkele boeken (Haas, Anderland) zijn door Biegel oorspronkelijk bedoeld voor volwassenen.

• De tuinen van Dorr (3e druk, zonder illustraties) (1976)
• De wenende aap van kleef (1977)
• Haas; voorjaar (1981)
• Haas; zomer (1982)
• Haas; najaar (1982)
• Van de oude dame en de muis (1985)
• Anderland: een Brandaan-mythe (1989)

Voor kinderen:

• De gouden gitaar (1962)
• Het grote boek (1962)
• Het sleutelkruid (1964)
• Het lapjesbeest (1964)
• Kinderverhalen (1966)
• Ik wou dat ik anders was (1967)
• De tuinen van Dorr (1969)
• Sebastiaan Slorp (1970)
• De zeven fabels uit Ubim (1970)
• De kleine kapitein (1971)
• De twaalf rovers (1971)
• Een toren naar de maan: verhalen, legenden en sprookjes uit verre landen (1971)
• Reinaart de Vos: een eigentijdse bewerking (1972)
• De kleine kapitein en het land van Waan en Wijs (1973)
• Het olifantenfeest (1973)
• Het stenen beeld (1974)
• Twaalf sloeg de klok (1974)
• De vloek van Woestewolf (1974)
• De kleine kapitein en de schat van Schrik en Vreze (1975)
• De zeven veren van de papegaai (1975)
• De nieuwe trapeze, deel c (met Karel Eykman) (1975)
• De nieuwe trapeze, deel d (met Jan Terlouw) (1975)
• Het spiegelkasteel (1976)
• De dwergjes van Tuil (1976)
• De brieven van de generaal (1977)
• De rover Hoepsika (1977)
• Wie je droomt ben jezelf (Kinderboekenweekgeschenk 1977)
• Virgilius van Tuil (1978)
• Virgilius van Tuil op zoek naar een taart (1979)
• De toverhoed (1979)
• Virgilius van Tuil en de oom uit Zweden (1980)
• Jiri (1981)
• Virgilius van Tuil overwintert bij de mensen (1982)
• Tante Mathilde en de sterren van de grote beer (1984)
• Een tijdje later (met Willem Wilmink) (kinderboekenweekgeschenk 1984)
• Japie en de dingen (1984)
• De zwarte weduwe (1984)
• Japie en het grote geld (1985)
• Japie rekent af (1986)
• Het wolkenschip (verzamelbundel) (1986)
• De rode prinses (1987)
• Het eiland daarginds (kinderboekenweekgeschenk 1989)
• Beer in het verkeer (met een aanbeveling van Veilig Verkeer Nederland) (1989)
• Juttertje Tim (1991)
• Nachtverhaal (1992)
• Een huis vol beren (begin- en eindverhaal en verbindende teksten van Paul Biegel) (1993)
• De soldatenmaker (1994)
• De karabijn: over een kleine jongen in de oorlog (1995)
• Het beleg van Troje (1995)
• Het ijzeren tapijt (1996)
• Ik wou dat ik anders was (1997)
• De zwerftochten van Aeneas (1998)
• Laatste verhalen van de eeuw (1999)
• Swing! (kinderboekenweekgeschenk 2004)
• De roep van de Kinkhoorn (2004)

Hoorspelen:

• Paul Biegel schreef een aantal hoorspelen voor de AVRO
• 'Sebastiaan Slorp' een hoorspel voor de NCRV (in 1970 ook als boek verschenen)
• 'De naam'. Dit luisterspel kreeg een eervolle vermelding van de Prix Italia in de categorie radioprogramma's.

Toneel:

• Voor de CPNB schreef Paul Biegel een tonelstuk dat opgevoerd zou worden in de kinderboekenweek 1982. Het script werd echter afgekeurd.

Vertalingen/bewerkingen:

• De kukelbaan (1964)
• Sprookjes van Grimm (met Clare Lennart en Marceline Bodaert) (1966)
• De rattenvanger van Hameln (1968)
• Sprookjesmolen (met Marijke Biegel) (1969)
• Irmgard Lucht, De Wondervisjes (1970)
• Mary Norton, De Bruikleners (1970)
• Sagen van Grimm (met Marijke Biegel) (1970)
• Mary Norton, De Bruikleners op de vlucht (1971)
• Michael Foreman, Drommels wat een rommel! (1972)
• Mary Norton, De Bruikleners op drift (1972)
• Mary Norton, De Bruikleners in de wolken (1973)
• Michael Foreman, De vrede van veelvraat (1974)
• Virginia Lee, Vlinder voor Marianne (1974)
• De fabels van Aesopus (1975)
• John Burningham, Jaargetijden (1977)
• Edward Lear, De Pobbel wiens tenen verdwenen (1977)
• John Burningham, Wat zou je liever... (1978)
• Michael Foreman, Toeterbeer of trommelbeer (1978)
• David McKee, Zwart op wit (1978)
• Rayner Sussex, De toverappel (1979)
• John Burningham, De boodschappenmand (1980)
• Sigrid Bauer, Lekkerbek (1981)
• Philippe Dumas, Waar kom je vandaan? War ga je naar toe? (1981)
• Het verboden bootje (1981)
• Robert McCrum, De miljonair en de tovermuis (1982)
• Raymond Briggs, De Verschrikkelijke Blikjesgeneraal en de Oude IJzeren Dame (1984)
• Hiawyn Oram, Nico en het Pretbeest (1984)
• Tony Ross, Ik kom je opeten! (1984)
• Tony Ross, De Verschrikkelijke Vrijdag (1985)
• Mary Norton, De Bruikleners trekken aan het langste eind (1986)
• Tony Ross, Susan en de Kwelgeest (1986)
• Martin Handfort, Waar is Willie? (1987)
• Hiawyn Oram, Harry, waar zit je? (1988)
• Martin Auer, Bimbo en zijn vogel (1989)
• Kaye Umansky, Sophie en haar vriendinnetje (1993)
• Kaye Umansky, Sophie en het schoolfeest (1993)
• Peter Utton, Maar als nou... (1993)
• Vivian French, Hennetje Rood en Slimmetje Vos (1994)
• Sally Hobson, Kuikentje Piep (1994)
• Kaye Umansky, Sophie en de tekening voor mama (1994)
• Kaye Umansky, Sophie vindt haar broertje terug (1994)
•  

Vertaald:

• 'Het sleutelkruid' werd vertaald in het Duits (1967), Deens (1967), Engels (1969), Zuidafrikaans (1977), Fär Öers (1984) en Spaans (1988).
• 'Ik wou dat ik anders was' werd vertaald in het Duits (1969), Engels (1971), Frans (1977) en Zuidafrikaans (1984).
• 'De tuinen van Dorr' werd vertaald in het Duits (1973) en Engels (1975.
• 'De kleine kapitein' werd vertaald in het Engels (1971), Duits (1971), Zweeds (1971), Deens (1971), Welsh (1974), Frans (1976), Zuidafrikaans (1977), Japans (1980), Spaans (1981) en illegaal in het Turks (1984).
• 'De twaalf rovers' werd vertaald in het Duits (1973), Engels (1977), Spaans (1984) en Deens (1991).
• 'Het olifantenfeest' werd vertaald in het Engels (1977), Frans (1980), Japans (1980) en Welsh (1989).
• 'De kleine kapitein en het land van Waan en Wijs' werd vertaald in het Engels (1973), Duits (1973), Frans (1976), Zuidafrikaans (1978), Japans (1980) en Spaans (1982).
• 'De vloek van Woestewolf' werd vertaald in het Engels (1981), Frans (1981) en Spaans (1985).
• 'Het stenen beeld' werd vertaald in het Engels (1977).
• Twaalf sloeg de klok' werd vertaald in het Engels (1979).
• 'De kleine kapitein en de schat van Schrik en Vreze' werd vertaald in het Duits (1976), Frans (1977), Zuidafrikaans (1979) en Engels (1980).
• 'Het spiegelkasteel' werd vertaald in het Engels (1978).
• 'De dwergjes van Tuil' werd vertaald in het Engels en Zuidafrikaans (1983).
• 'De rover van Hoepsika' werd vertaald in het Engels (1978), Frans (1980), Zuidafrikaans (1984) en Spaans (1986).
• 'De brieven van de generaal' werd vertaald in het Engels (1979).
• 'Virgilius van Tuil' werd vertaald in het Engels (1980) en Zuidafrikaans (1984).
• 'Virgilius van Tuil op zoek naar een taart' werd vertaald in het Engels (1981), Duits (1985) en Spaans (1990).
• 'De toverhoed' werd vertaald in het Engels (1980).
• Het luisterspel 'De naam' werd o.a. in het Spaans veraald.
• 'Jiri' werd vertaald in het Engels (1982) en het Spaans (1984).
• 'Haas; voorjaar' werd in het Duits vertaald (1984).
• Virgilius van Tuil overwintert bij de mensen' werd vertaald in het Engels (1984).
• 'De zwarte weduwe' werd vertaald in het Duits (1986) en het Frans (1990).
• 'Van de oude dame en de muis' werd vertaald in het Duits (1985).
• 'De rode prinses' werd vertaald in het Duits (1988), Deens (1989), Frans (1990) en het Zuidafrikaans (1990). Bovendien met een subsidie van de Europese Commisse in het Grieks (1995).
• 'Juttertje Tim' wordt vertaald in het Deens (1994).
• 'Nachtverhaal' werd met een subsidie van de Europese Commissie in het Grieks vertaald (1995)
• 'Nachts kommen sie' (Aus dem Niederländischen von Monica Barendrecht und Thomas Charpey) (1997)

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 1 gedicht: 'Poes' in 'Leesgoed. Bloemlezing uit Nederlandse kinderboeken', samengesteld door Netty Heimeriks en Beccy de Vries (1980)
• 3 gedichten in 'Van Alphen tot Zonderland'. De Nederlandse kinderpoëzie verzameld door Anne de Vries' (2000)

Proza

• 2 verhalen in 'Een heel bont boek', samengesteld door Harriët Laurey (1958)
• 1 verhaal: het jongetje Harmen en de zebra' in 'Winterboek' (1967)
• 1 verhaal: 'de zoute goudvis' in 'Winterboek' (1970)
• 1 verhaal: 'Moeder muis' in 'Winterboek' (1972)
• 3 verhalen in 'Verhalen uit noord en zuid', verzameld door M. Heylen en G. Vander Heyden (1976)
• 2 verhalen in 'Leesgoed. Bloemlezing uit Nederlandse kinderboeken', samengesteld door Netty Heimeriks en Beccy de Vries (1980)
• 1 verhaal: 'Pele-beer' in 'Beregoed! De mooiste verhalen en gedichten over beren', samenstelling Nanda Meijnen (1991)
• 1 verhaal: 'De soldatenmaker' in 'Ratjetoe. Verhalen en tekeningen voor CliniClowns', samenstelling Gerard van Midden (2001)

Tijdschriften:

• Paul Biegel debuteerde op zijn vijftiende (08-06-1940) met het verhaal 'De ontevreden kabouter' in 'De Tijd' op de bladzijde 'Voor de jeugd'
• Na de Tweede Wereldoorlog werkte hij kort bij 'De Tijd'.
• Hij ging een jaar naar Amerika en publiceerde in dat jaar twee verhalen in de 'Knickerbocker Weekly', een weekblad met artikelen in het Engels en het Nederlands, speciaal voor Nederlandse immigranten.
• Terug in Nederland werkte Paul Biegel bij de 'Radiobode' van de AVRO. Hij schreef de strip 'Eddy de televisieaap', die van 15-12-1957 tot 01-02-1959 in zestig afleveringen werd gepubliceerd. Later verschenen ook andere (ballon)strips in dit blad, bijv. 'Het document van Venus'.
• Paul Biegel publiceerde van 17-11-1956 tot 02-08-1958 'light verse' in de 'Haagsche Post', waarin hij ook verhalen publiceerde.
• In 'Het Vrije Volk' verscheen in 1960 en stripverhaal met tekst van Paul Biegel: 'Minter en Hinter'. In totaal zouden er tien verhalen verschijnen, in 579 afleveringen.
• 'Ik wou dat ik anders was' verscheen in 1966 in afleveringen in 'De Tijd', onder de titel 'De tafel van zeven'.
• Paul Biegel publiceerde in 'De Revisor'. Hij tekende hiervoor o.a. een zelfportret.
• Veel van zijn verhalen verschenen eerst in afleveringen in 'Donald Duck', bijv.: 'De rover van Hoepsika', 'Juttertje Tim' en 'De kleine kapitein' of 'Margriet', bijv. 'De dwergjes van Tuil'.
• In 1987 verscheen het spookverhaal 'Juffrouw Sien' in 'Ezelsoor'.
• In 1996 schreef Paul Biegel columns voor 'Literatuur zonder leeftijd'.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• In 1974 zond de NOS 'De vloek van Woestewolf' uit, regie: Thijs Chanowski. Daarna werd het ook als boek gepubliceerd.
• R. Waltz-van den Sande, 'Paul Biegel' (1976)
• 'Virgilius van Tuil' schreef Paul Biegel in opdracht van de TROS. Hij las het zelf vanaf oktober 1977 in afleveringen voor de radio voor.
• Karel Eykman maakte voor de IKON in 1976 het televisieprogramma 'De hond en de herder' naar een verhaal van Paul Biegel.
• In 1982 werd 'De tuinen van Dorr' in het kader van Het Holland Festival door het Werktheater omgewerkt tot een kindervoorstelling.
• 'De zwarte weduwe' werd geschreven in opdracht van de NCRV en in 1983 voorgelezen in het radioprogramma 'Rabarbara'. Ook 'Tante Mathilde en de sterren van de grote beer' werd voor de NCRV-radio geschreven.
• 'De tuinen van Dorr' werd in 1988 gespeeld door theatergroep 'Link'.
• 'De zeven veren van de papegaai' werd uitgegeven als Cassetteboek.
• 'Anderland' werd in 1992 gespeeld door Teater poëzien.
• Het vertaalproject van Story International 1994 werd gewijd aan het boek 'De twaalf rovers' van Paul Biegel.
• Paul Biegel, Meesterverteller met een rovershart, Schrijversprentenboek 39 (1996). Catalogus bij de tentoonstelling over Paul Biegel in het Letterkundig Museum van 140-09-1996 t/m 12-01-1997.
• 'De rover Hoepsika' werd in 1997 uitgegeven in de 'boektoppers-serie'
• 'Anderland' werd in 1998 uitgegeven in de 'Jonge lijsters'-serie.
• 'Juttertje Tim' kwam in 2000 uit in de 'Boektoppers-reeks'.
• Burny Bos gaat 'De kleine kapitein' verfilmen.

Literaire prijzen:

• 'Het sleutelkruid' werd door het CPNB uitgeroepen tot kinderboek van het jaar 1965.
• In 1967 werd 'Kinderverhalen' niet kinderboek van het jaar, omdat de jury verdeeld was (de andere boeken waren 'Boris' van Jaap ter Haar en 'De zevensprong' van Tonke Dragt.
• 'De tuinen van Dorr' werd in 1970 bekroond door de Amsterdamse Kinderjury.
• Gouden Griffel 1972 voor 'De kleine kapitein'.
• Zilveren Griffel 1972 voor 'De twaalf rovers'
• Nienke van Hichtum-prijs 1973 voor 'De twaalf rovers'
• Staatsprijs vor Kinder- en Jeugdliteratuur 1973 voor zijn gehele oeuvre.
• Zilveren Griffel 1974 voor 'Het olifantenfeest'
• Eervolle vermelding van de Prix Italia 1979 in de categorie radioprogramma's voor het luisterspel 'De naam'.
• Zilveren Griffel 1982 voor 'Haas'
• 'De rode prinses werd in 1988 getipt door de Kinderjury (10-12 jaar).
• Zilveren Griffel 1988 voor 'De rode prinses' én Zilveren Penseel voor de pentekeningen van Fiel van der Veen.
• Tweede plaats voor 'De rode prinses' bij de Nederlandse Kinderjury (10-12 jaar).
• 'Beer in het verkeer' krijgt een eervolle vermelding van de Nederlandse Kinderjury (6-9 jaar).
• Libris Woutertje Pieterse-prijs 1991 voor 'Anderland: een Brandaan-mytje'.
• Nominatie voor de Publieksprijs voor het Nederlandse boek 1991.
• 'Juttertje Tim' krijgt een eervolle vermelding van de Nederlandse Kinderjury (6-9 jaar).
• Gouden Griffel 1993 voor 'Nachtverhaal'.
• Nominatie voor de Hans Christiaan Andersen-prijs 1996
• Woutertje Pieterse-prijs 2000 voor 'Laatste verhalen van de eeuw'.

Paul Biegel was lid van de jury voor de volgende prijzen:

• Kinderboekenprijs (Stichting Kinderbelangen) (1969)
• Staatsprijs voor Kinder- en Jeugdliteratuur 1976 (voorzitter).
• Nienke van Hichtum-prijs 1975, 1977, 1979

Opmerkingen:

• De grootvader van Paul Biegel kwam in de negentiende eeuw uit Duitsland naar Amsterdam, waar hij een handel in bouwmaterialen begon. Zijn moeder was van Franse afkomst.
• Paul Biegel is de jongste van negen kinderen van Hermann Biegel en Madeleine Povel. Hij werg geboren in Bussum, aan de Groot Hertoginnelaan 38.
• Na de rooms-katholieke lagere Sint Aloyiusschool in Bussum ging hij in 1938 naar het gymnasium van het Sint-Ignatiuscollege in Amsterdam. In eerste instantie zakte hij voor het toelatingsexamen, daarom heeft hij een extra jaar de lagere school bezocht in Amsterdam (Pieter de Hoochstraat). Zijn moeder hoopte dat hij daarna voor het kloosterleven zou kiezen.in 1942 stapte hij over naar een school in Bussum.
• In 1938 kreeg zijn vader een hersenbloeding.
• In 1939 verhuisde het gezin naar Juliana van Stolberglaan 4 (nu Prinses Irenelaan).
• In het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog moest Paul Biegel naar Duitsland om daar te werken (de Arbeitseinzats), maar hij werd toegelaten tot het examenjaar van het Nieuwe Lyceum in Hilversum en eindexamenleerlingen waren vrijgesteld van de Arbeitseinzats. Er wordt vanwege de oorlog weinig les gegeven. Toch krijgt hij - zonder examen te doen - zijn diploma, zoals iedereen die in '44-'45 in een eindexamenklas zat.
• Hij wilde naar het conservatorium (piano), maar bleek hiervoor niet getalenteerd genoeg.
• Na de Tweede Wereldoorlog werkte hij een half jaar in Amerika als schoonmaker.
• Zijn vader is nooit echt hersteld van de hersenbloeding en overlijdt in 1947. Ze verhuizen dan naar Koedijklaan 42.
• Paul Biegel studeerde rechten in Amsterdam. In 1953 gaat hij ook in Amsterdam wonen. Hij maakte deze studie niet af.
• In 1959 werd Paul Biegel tekstschrijver bij Marten Toonder. Hier leerde hij het schrijversvak.
• Paul Biegel schreef - voor zichzelf - van alles, romans, toneelstukken enz., maar hij was hier niet tevreden over. Tot hij dacht: 'Laat ik mijn kop vergeten en kijken wat de pen doet'. Zo ontdekte hij het soort verhalen, waar zijn kracht ligt. Het duurde overigens nog tien jaar voor er iets gepubliceerd werd: Twee kinderverhalen in 'Een heel bont boek' (1958).
• Paul Biegel trouwde op 10-09-1960 met Marijke Sträter. Zij kregen een zoon (Arthur) en een dochter (Leonie). Later zijn ze gescheiden.
• Van 1965 tot 1967 werkte Paul Biegel bij het persbureau Kippa in Amsterdam.
• Van 1967 tot 1969 was Paul Biegel redacteur bij uitgeverij Ploegsma.
• In 1969 gaat hij werken bij uitgeverij Van Holkema & Warendorf, drie dagen per week als lector en adviseur. Vanaf 1970 nog 1 dag per week.
• In 1978 wordt hij vanwege bezuiniging ontslagen. Hij stapt over naar Van Goor, waar hij tot 1990 één dag per week blijft werken.
• In de kinderboekenweek 1989 wordt de actie 'Schrijf mij' georganiseerd. Paul Biegel vraagt hierin kinderen hem een brief te schrijven over een zelfverzonnen uitvinding.
• Vaak gaat het in de boeken van Paul Biegel om een zoektocht (naar de zin van het leven) vol met raadsels. Er gebeuren onverwachte dingen. In zo'n verhaal stopt Biegel dan thema's als eenzaamheid, vriendschap, angst, dood en oorlog.
• Paul Biegel heeft duidelijk plezier in het spelen met taal. Hij verzint nieuwe woorden en speelt met klanken. De figuren in zijn boeken hebben ook vaak de prachtigste namen.
• Paul Biegel begeleidde jonge schrijvers bij het laatste werk aan hun boeken.
• Bij de 'lintjesregen' in 1999 werd Paul Biegel Ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw.

Anderen over Paul Biegel:

• Aan stromingen en ontwikkelingen binnen de jeugdliteratuur heeft hij zich nooit iets gelegen laten liggen. Zijn protagonisten zijn dwergen, heksen, reuzen en feeën, rovers en draken, mieren, hommels, mussen en padden. Onverstoorbaar bericht hij over de strijd tussen Goed en Kwaad, die zich afspeelt in woeste wouden, vervallen kastelen en rokerige herbergen. (Bregje Boonstra, Paul Biegel, Meesterverteller met een rovershart, blz. 7)
• De taal van Paul Biegel is ijl en bloemrijk en barst van de vondsten. (Joke Linders, AD, 07-10-1994)
• Het geheim voor zijn succes is tweeledig. Biegel heeft een geraffineerde stijl van schrijven en neemt kinderen volstrekt serieus. (Joke Linders e.a., Het ABC van de jeugdliteratuur, blz. 53)
• Verhalen in de oeroude betekenis van het woord: verzinsels die het moeten hebben van krachtige beelden, verrassing en een flinke scheut humor, die hier en daar een scherp randje behoudt en een vleugje dreiging oproept. (Juryrapport Woutertje pieterse prijs 2000)

Mijn favoriete citaat:

Naar een overzicht van citaten van Paul Biegel

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Paul Biegel
• Richard Thiel - Paul Biegel
• Boekenwereld - interview
• Schrijversnet - Paul Biegel

Bronnen o.a.:

• H.J.M.F. lodewick e.a., Ik probeer mijn pen (1979)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Schrijver gezocht. Encyclopedie van de jeugdliteratuur (1988)
• Joke Linders e.a., Het ABC van de jeugdliteratuur (1995)
• Paul Biegel, Meesterverteller met een rovershart, Schrijversprentenboek 39 (1996)
• Encarta '98 (1997)
• Schrijver gevonden. Encyclopedie van de jeugdliteratuur (1999)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)