Achternaam: Alberts

Voornaam: A.

Doopnamen: Albert

Geboren: 23-08-1911

Te: Haarlem

Overleden: 16-12-1995

Te: Blaricum

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft A. Alberts niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk:

Proza:

• De eilanden (verhalen) (1952)
• De bomen (1953)
• Namen noemen. Zo maar wat ongewone en openhartige herinneringen aan het leven in een verloren paradijs, dat Nederlands-Indië heette, 1939 - 1947
  (1962)
• De Franse slag (1963)
• De vergaderzaal (1974)
• Aan Frankrijk uitgeleverd (gewijzigde herdruk van 'De Franse slag') (1974)
• In en uit het paradijs getild (gewijzigde hedruk van 'Namen noemen') (1975)
• Haast hebben in september (verhalen) (1975)
• De honden jagen niet meer (1979)
• Per mailboot naar de Oost (1979)
• Maar geel en glanzend blijft het goud (1981)
• Het zand voor de kust van Aveïro (1982)
• De Utrechtse herinneringen van A. Alberts (1983)
• De zilveren kogel (1984)
• Inleiding tot de kennis van de ambtenaar (1986)
• Een venster op het Buitenhof (1987)
• De vrouw met de parasol (1991)
• De daken (bibliofiel, 50 ex.) (1991)
• Libretto voor een gewezen koningin (keuze uit eigen werk) (1992)
• Achter de horizon (bibliofiel, 99 ex.) (1992)
• De dreiging (1995)

Brieven:

• 2 brieven van Geert van Oorschot aan A. Alberts (met diens commentaar) in: 'Geert van Oorschot, Brieven van een uitgever' (1995)

Historische werken:

• Baud en Thorbecke 1847-1851 (proefschrift) (1939)
• Wilhelmina, koningin der Nederlanden, vorstin in oorlog en vrede (1963)
• Koning Willem III (1963)
• Koning Willem II (1964)
• Johan Rudolf Thorbecke (1965)
• In de tijd gezet (1966)
• Nederland tussen verleden en toekomst (met Cas Oorthuys) (1966)
• Laten we vrede sluiten, De merkwaardige voorgeschiedenis van de vrede van Breda (1967)
• Een eeuw beweging (1968)
• Het einde van een verhouding. Indonesië en Nederland tussen 1945 en 1963 (1968)
• De Plantage als sieraad aan de Amstel (met A.J. Vos en D.H. Wolff) (1972)
• De huzaren van Castricum. Een geschiedenis van de Nederlandse Republiek van 1780 tot 1800 (1973)
• Leven op de rand. Uit de geschiedenis van Apeldoorn (1973)
• De Hollanders komen ons vermoorden. De scheiding tussen Noord- en Zuid-Nederland, 1585-1648 (1975)
• Een koning die van geen nee wil horen. De Europese ambities van Lodewijk XIV, 1638-1715 (1976)

Essays:

• Tweelandenboek (1970)
• Een kolonie is ook maar een mens (1989)
• Op weg naar het zoveelste Reich (1990)
• Twee jaargetijden minder (boekenweekessay 1992)
• Dankwoord bij de aanvaarding van de P.C. Hooft-prijs 1995 uitgesproken in het Letterkundig Museum te 's-Gravenhage op 22 mei 1995. (Gevolgd door:) Feestrede door Willem Jan Otten. (En:) Juryrapport (300 ex.) (1995)

Vertalingen/bewerkingen:

• Barbara W. Tuchman, De kanonnen van Augustus (1962)
• Nehroe (1962)
• Cd. Busken Huet, Het land van Rembrandt (1965)
• Raphael Sabatini, Piratenomnibus (Kapitein Blood/De zwarte zwaan/De huid van de beer) (1966)
• Geillustreerde geschiedenis van Engeland (1966)
• Samuel Pepys, Dagboek van een levensgenieter (1967)
• Denis Diderot, De non (1968)
• Jacob van Lennep, Elisabeth Musch (1968)
• Geillustreerde geschiedenis van Amerika (1968)
• Madame de Charrière, Pensees choisies (Tirade, januari 1975)
• C.R. Boxer, Jan Compagnie in oorlog en vrede (1977)
• Daniel Defoe, De avonturen van kapitein Singleton (1979)
• Edgar Allan Poe, Het reisverhaal van Arthur Gordon Pym

Vertaald:

• 'Tweelandenboek' verscheen ook in Japan.

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Proza:

• 1 verhaal: 'De Onbekende Maarschalk' in de Prisma-pocket 'Moderne Nederlandse verhalen' door C.J. Kelk (1960)
• 1 verhaal: 'De jacht' in 'Bij het scheiden van de markt', door R. Nieuwenhuys (1960)
• 1 verhaal: 'De koning is dood' in 'Kort geding, door J.J. Oversteegen (1963)
• 1 verhaal: 'De dief' in 'Spelend op de kam. Bloemlezing uit de literatuur na 1940', samengesteld door L. Witvliet (1970)
• 1 verhaal: 'Het onbekende eiland. een vreemde vertelt' in 'Pondje proza Een', door Ed Leeflang (1973)
• 1 verhaal: 'Groen' in 'Het laat je niet los' door R. Niewuenhuys (1974)
• 1 verhaal: 'De onbekende maarschalk' in 'Korte verhalen uit de jaren zeventig', samengesteld door Aad Nuis (1977)
• 1 fragment: 'Jan van Nassau' in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 verhaal: 'Utrechtse herinneringen' in 'Utrecht in tekst & beeld', samengesteld door Arjaan van Nimwegen en Richard den Dool (1984)
• 1 verhaal: 'De bomen' in '15 verhalen over bomen' (ca. 1985)
• 1 verhaal: 'Het onbekende eiland' in 'Kort. Honderd Nederlandse en Vlaamse verhalen uit de twintigste eeuw', bijeengebracht door C.J. AartsM.C. van Etten (1993)
• 1 verhaal: 'Meneer Moët en meneer Chandon' in 'Bon voyage en France', samenstelling nanda Meijnen, Jaap Voerman en Petra Waaijer (1998)
• 1 citaat: 'Men wil zoveel bezitten, dat de ellende, die hieruit voort komt, het onmogelijk maakt om er van te genieten.' op 'De beste Citaten cd-rom', samengesteld door Gerd de Ley (2000)
• 1 fragment uit 'De eilanden' in 'Alleen de dood is tussen u en mij. Literaire dodenkalender van de twintigste eeuw', samengesteld door Dirk Baartse e.a. (2000)

Tijdschriften:

• A. Alberts publiceerde zijn eerste verhaal (De Jacht) in 'Libertinage' in mei/juni 1950.
• A. Alberts was van 1953 tot 1965 politiek redacteur van 'De Groene Amsterdammer'.
• A. Alberts publiceerde in 'Tirade' , 'Bijdragen voor de geschiedenis der Nederlanden', 'Hollands Diep', 'De Nieuwe Stem', 'Personeelsorgaan van de Amsterdamse Bank', 'Bouquet', 'Bzzlletin' en in 'De Gids'.
• A. Albert recenseerde voor de 'Volkskrant'.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• 'De eilanden' verscheen als Bulkboek 18.
• 'De zilveren kogel' verscheen als Bulkboek 177.
• 'De vergaderzaal' werd in 1976 voor televisie verfilmd door Kees van Iersel.
• Een bijdrage over A. Alberts in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Walter van de Laar (mei 1982)
• A. Alberts noemde op verzoek van 'Vrij Nederland'op 18-12-1982 'Ephraim Mackellar' van R.L. Stevenson als zijn favoriete personage.
• 'De vergaderzaal' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1974.
• Dalem uit 'De vergaderzaal' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• Het Letterkundig Museum organiseerde in 1990/1991 een tentoonstelling over A. Alberts.
• 'Een kennismaking met A. Alberts' (1992)
• Max Pam maakte voor HP/De Tijd (10-09-1999) een lijst met de 100 beste boeken van de eeuw.
  Hij nam hierin van A. Alberts op:
  Op nr. 63 'De bomen' (Stond bij mijn ouders in de kast. Het was de eerste keer dat ik met literatuur in aanraking kwam. Veel aan verschuldigd en nooit meer vergeten).
  Op nr. 93 'De vergaderzaal' (Ooit door Maarten Biesheuvel het beste boek uit de wereldliteratuur genoemd).
• 'Het Parool' nam 'De vergaderzaal' op in een (internationale) lijst van De honderd mooiste boeken van de eeuw.

Literaire prijzen:

• 'De eilanden' werd uitgeroepn tot boek van de maand februari (1953)
• Prozaprijs van de gemeente Amsterdam 1953 voor 'Groen'.
• 'Namen noemen' werd uitgeroepn tot boek van de maand september (1962)
• Marianne Philips-prijs 1973 voor zijn hele oeuvre.
• Constantijn Huygens-prijs 1975 voor zijn hele oeuvre.
• P.C. Hooft-prijs 1995 voor verhalend proza voor zijn gehele oeuvre.

A. Alberts was lid van de jury voor:

• Prozaprijs van de gemeente Amsterdam 1965

Opmerkingen:

• A. Alberts werd geboren in Haarlem, aan de Verspronckweg. Zijn ouders (Jappe Alberts en Jetske de Boer) waren van Friese afkomst. In het gezin waren vijf kinderen. Hij was het vierde kind.
• In 1920 ging de moeder van A. Alberts met haar kinderen in apeldoorn wonen (2de Beukenlaan 5). Zijn vader was gezagvoerder 'op Indië' en was slechts enkele weken per jaar thuis.
• A. Alberts ging in Apeldoorn naar de lagere school en naar het Apeldoorns Gymnasium
• A. Alberts ging in 1931 Indologie (rechten en letteren) studeren in Utrecht. In 1938 promoveerde hij op 'Baud en Thorbecke 1847-1851', over de invloed van Thorbeckes grondwetherziening op het koloniaal bestuur. Eigenlijk had hij geschiedenis willen studeren, maar voor Indologie kon hij (in de crisisjaren) een toelage krijgen.
• Samen met Leo Vroman en A. Koolhaas zette Alberts het Utrechts Studententoneel op.
• Hij promoveerde bij professor F.C. Gerretson, bekend als dichter onder het pseudoniem Geerten Gossaert.
• A. Alberts werkte op het ministerie van Koloniën in Parijs en was bestuursambtenaar in Nederlands-Indië van 1933 tot 1947).
• Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij door de Japanners opgepakt en gevangen gezet (1942-1945), in totaal zat hij in vijf verschillende gevangenkampen. Hij keerde in 1946 terug naar Nederland. Hier werd hij directiesecretaris.
• Later werkte hij als politiek redacteur vij 'De Groene Amsterdammer' en als ambtenaar op het ministerie van Buitenlandse Zaken.
• Zijn werk is uiterst persoonlijk en wordt gekenschetst als: een sombere, persoonlijke verteltrant met een economische woordkeus.
• A. Alberts debuteerde in 1952 met de verhalenbundel 'De eilanden'.
• Vooral zijn eerste verhalen hebben een heel aparte sfeer en spelen zich af in landschappen die aan Nederlands Indië doen denken.
• Een terugkerend thema in zijn werk is een geisoleerde mens die zich (zonder zich veel illusies te maken) staande probeert te houden
• 'De vergaderzaal' was al in 1954 zo goed als af, enkele gedeelten verschenen in 'De Gids'. De uitgever Van Oorschot had een ultimatum gesteld en kreeg het manuscript (na twintig jaar wachten) vijf minuten voordat dit ultimatum afliep. Albert zette de volgende opdracht in het boek: 'Aan Geert van Oorschot, de geduldigste en lankmoedigste, kortom de Griseldus onder de uitgevers.' De publiciteit rond dit alles zorgde voor een recordverkoop. Geert van Oorschot schreef op 29-03-1956 aan Alberts: 'Beste Bert, Wat ben je toch een vreemde man. Hoe lang is dat gedonder met De Vergaderzaal nu al aan de gang? Ik bedoel niet dat je het boek niet kon afmaken. Zulke dingen liggen altijd in gods hand (Hoewel ik van mening ben, dat met wat meer inspanning ook het schrijven wel spoediger had kunnen plaatsvinden). Ik bedoel wel, dat je mij nu bijna twee jaar achter elkaar voorliegt, dat het boek klaar is, dat je het ms. zal inzenden etc. etc. Eindeloos!'
• A. Alberts schreef ook historische werken en biografieën. In deze werken herkent men zowel de historicus als de (literaire) schrijver.
• A. Alberts woonde in Blaricum.
• A. Alberts werd op 22-12-1995 in beslotenheid gecremeerd in crematorium Den en Rust in Bilthoven. Zijn overlijden werd pas na zijn crematie bekend gemaakt. Zijn as werd verstrooid in crematorium Usseloo bij Enschede.

Anderen over A. Alberts:

• Alberts heeft een bijzondere manier van schrijven die bij ontoegankelijke lezers weleens misverstand heeft gewekt. Men moet hem niet op zijn woord nemen; bij hem bewegen woord en gevoel niet tegelijk; er is geen samenklank. De toonhoogte ligt altijd lager dan de emotie. Men moet onder het lezen met dit 'understatement' rekening houden. (R. Nieuwenhuys, Bij het scheiden van de markt, blz. 90)
• Een volledig geslaagd boek. Een schitterend boek. Waard om er, woord voor woord wikkend en wegend, twintig jaar over te doen. En op te wachten. (Paul van 't Veer (1974) over 'De vergaderzaal', geciteerd in 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar')
• Alberts is de meest zwijgzame auteur in onze naoorlogse letterkunde. Zijn kleine oeuvre is in de dertig jaar van zijn schrijverschap van een bijzondere eenheid en herkenbaarheid geworden. (Frans de Rover, VN, 30-01-1982)
• Albert's bewonderaars prijzen zijn verhulde taalgebruik en de open plekken in zijn boeken, anderen spreken misprijzend over zijn Ot-en-Sien-stijl. (Ewald Pironet, NRC, 15-08-1986)
• Dat zijn ambtelijke loopbaan en de koloniale samenleving veel van zijn levensstijl hebben bepaald, is onloochenbaar. Aan de hoffelijkheidswedstrijd, door hem zo geestig beschreven, is hij zijn leven lang blijven deelnemen. Misschien is dit het meest ongewone: ook in zijn historische werken verrast hij door de soberheid en de lichtheid van zijn taal. (Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs, blz. 95)

Mijn favoriete citaat:

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van A. Alberts
• Herman Erinkveld, Walter van de Laar - Albert Alberts : eerste poging tot een volledige beschrijving van leven en werk (tekst scriptie)
• Henk Jansen - A. Alberts
• Schrijversnet - A. Alberts

Bronnen o.a.:

• P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde (1956)
• R. Nieuwenhuys, Bij het scheiden van de markt (1960)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Ik hou van jou. Drieënnegentig auteurs van Querido (1982)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Prisma uittrekselboek Nederlandse literatuur1945-1980 (1987)
• Schrijversgezichten (1990)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Encarta '98 (1997)
• Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs (1997)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)