NESLİ TEHLİKEDEKİ
CANLILAR
Nesli tehlike altında olan
yabani hayvan ve bitki türlerinin uluslararası ticeratine ilişkin sözleşme
Her yıl
milyonlarca dolar tutan uluslarası yaban hayatı ticareti, pek çok hayvan ve
bitki türünün yok olmasının ya da sayısındaki azalmanın başlıca sorumlularından
biridir. Yaban hayatı üzerindeki aşırı sömürünün endişe verici boyutlara
ulaşması sonunda, 1973 de yaban hayatını bu sömürülerden ve uluslarası ticaretin
tehlikelerinden korumak için anlaşma yapıldı. Kısaca CITES olarak bilinen “
Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası
Ticaretine İlişkin Sözleşme ” Ülkemizde 20 Haziran 1996 tarhili Resmi Gazetede
yayınlanarak, 22 Aralık 1996 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
CITES, nesli
tehlikedeki yaban hayatının uluslararası ticaretini kontrol edebilmek için, bu
tür alışverişlerde hükümetlerin iznini şart koşan, dünya çapında bir sistem
geliştirmiştir.
Sözleşme I, II ve
III Ek listelere sahip olup bu EK listelerde yer alan türlerin ticaretini
belirli esaslara dayandırmaktadır.
Buna göre; EK-I
listesinde bulunan türlerin ticareti yasaktır.
EK-II listesinde
bulunan türkerin nesillleri mutlak olarak tükenme tehlikesiyle karşı karşıya
olmamakla birlikte, nesillerinin devamıyla bağdaşmayan kullanımları önlemek
amacıyla ticaretleri belirli esaslara bağlanmıştır.
Yaban hayatı ticareti, koruma
alında olan ama ticareti engellenemeyen bir çok bitki ve hayvan türünün
neslini tehlike altına almıştır. |
CITES, nesli tehlikedeki yabani
hayatın uluslararsı ticaretini kontrol edebilmek için kurulmuş uluslar arası
bir kuruluştur. |
CITES Ek
listelerinde yer alan ülkemiz türlerinin bazıları: Ovis ammon (Yaban Koyunu),
Monachus spp., Lutra lutra (Su samuru), Ursus arctos (Boz ayı), Canis lupus
(Kurt), Felis caracal (Step vaşağı), Lynx lynx (Vaşak), gündüz yırtıcı kuşları,
Pelecanus cripus (tepeli pelikan), Geronticus eremita (Kelaynak), Flamingoların
tamamı, gece yırtıcıları (Baykuşların tamamı), Bukalemunların tamamı, Boidae
türleri, Vipera wagneri (Kafkas engereği), Acipenseriformes (Mersin balıkları)
takımının tamamı.
Türkiye’ de CITES
Sözleşmesi çerçevesinde Yönetim Merciileri; Çevre Bakanlığı, Orman Bakalığı ve
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Bilimsel Mercii ise Türkiye Bilimsel ve Teknik
Araştırma Kurumu Başkanlığı(TÜBİTAK) sorumludur. Çevre Bakanlığı CİTES
Sekreteryası taraf ülkeler ve ülke içindeki uygulamadan sorumlu kurum ve
kuruluşlar arasındaki koordinasyonu sağlar.
Kaynak:Çevre Bakanlığı Web