เสียขวัญตั้งแต่เห็นผงคลี

       ภิกษุ  ท.! นักรบอาชีพบางประเภท เพียงแต่เห็นผงคลี (ฟุ้งขึ้นในกองทัพข้าศึก) ก็ขวัญหนี ครั่น คร้าม  หวั่นหวาดจนสะกดใจไม่อยู่ ไม่อาจะเข้าต่อต้านสงคราม. นักรบอาชีพบางประเภทในกรณีนี้เป็น เช่นนี้ เป็นนักรบอาชีพประเภทแรก มีอยู่ในโลก หาได้ในโลก....

       ภิกษุ  ท.!  นักบวชเปรียบด้วยนักรบอาชีพเช่นนี้ ก็มีอยู่ในหมู่ภิกษุหาได้ในหมู่ภิกษุเหมือนกัน. ใน กรณีนี้คือ ภิกษุเพียงแต่เห็น "ผงคลี" ก็ขวัญหนี ครั่นคร้าม หวั่นหวาดจนสะกดใจไม่อยู่ ไม่อาจจะสืบ พรหมจรรย์ต่อไปได้  เปิดเผยถึงความเป็นผู้หมดกำลังใจต่อสิกขา  ขอกเลิกสิกขา หมุนกลับคืนไปสู่เพศต่ำ แห่งคฤหัสถ์. ข้อว่า "ผงคลี" สำหรับภิกษุนั้นได้แก่อะไรเล่า? ภิกษุ ท.! ในกรณีนี้คือ ภิกษุได้ฟังข่าวว่า สตรี  (นาง)  หรือกุมารี  (นางสาว)  ในหมู่บ้านหรือนิคมโน้ม  รูปสวย เป็นขวัญตา เป็นขวัญใจ มี ผิวพรรณและทรวดทรงงามยิ่งนัก.  ภิกษุนั้น  เพียงได้ยินข่าวลือเท่านั้น ก็ระย่อท้อถอยระทมระทด หวั่น หวาดจนสะกดใจไม่อยู่    ไม่อาจจะสืบพรหมจรรย์ต่อไปได้เปิดเผยถึงความเป็นผู้หมดกำลังใจต่อสิกขา บอกเลิกสิกขา หมุนกลับคืนไปสู่เพศต่ำแห่งคฤหัสถ์. ความที่ได้ยินข่าวหญิงงามนี้ ได้ในข้อว่า "เห็นผงคลี" สำหรับภิกษุนั้น. ภิกษุ ท.! เปรียบเหมือนนักรบอาชีพผู้นั้น เพียงแต่เห็นผงคลี (ฟุ้งขึ้นในกองทัพข้าศึก) ก็ขวัญหนี ครั่นคร้าม หวั่นหวาดจนสะกดใจไม่อยู่ ไม่อาจจะเข้าต่อต้านสงคราม ฉันใด; ภิกษุ ท.! เรา กล่าวนักบวชนี้ว่ามีนักรบอาชีพชนิดนั้นเป็นคู่เปรียบ  ฉันนั้น. ภิกษุ ท.! นักบวชบางคนในกรณีนี้เป็นเช่นนี้ เป็นนักบวชที่เปรียบด้วยนักรบอาชีพประเภทแรก มีอยู่ในหมู่ภิกษุ หาได้ในหมู่ภิกษุ.

บาลี พระพุทธภาษิต ปญฺจก. อํ. ๒๒/๑๐๐/๗๕, ตรัสแก่ภิกษุทั้งหลาย.