EEN NIEUWE WERELDVISIE IN HET RECHTSWEZEN
‘Alle beroepen maken een ontwikkeling door,’ zegt Bill Van Zyverden, de advocaat uit Vermont die The International Alliance of Holistic Lawyers oprichtte met meer dan vijfhonderd leden in zeventig landen en drieënveertig Amerikaanse staten. ‘Als je de onvrede zou meten die in de maatschappij heerst ten aanzien van de rechtspraak en de onvrede die in het vak heerst ten aanzien van zichzelf, zou je bemerken dat die absoluut het kookpunt heeft bereikt,’zei Van Zyverden, die tevens directeur is van het Holistic Justice Center in Middlebury, Vermont. ‘Naarmate de onvrede toeneemt, komt ook de Verlichting dichterbij. Dus zie ik dat het rechtswezen zich ontwikkelt in de richting van zijn eigen verlichting. We hoeven niet te weten hoe die eruitziet, maar het bestaan van de International Alliance of Holistic Lawyers is een mijlpaal die iets zegt over de weg waarop we ons bevinden.'
In de holistische geneeskunst is men overtuigd dat ware genezing zich alleen voordoet als we de wortels en de oorzaak van een ziekte bekijken in het licht van iemands totale leven. Het beoefenen van de rechtspraak vanuit een soortgelijk holistisch standpunt is voor holistische advocaten even logisch.’Het is niet langer toereikend alleen te kijken naar de wettelijke aspecten van iemands geschil,’ zegt Van Zyverden. ‘Ik geloof dat we onze cliënten moeten helpen te kijken naar de innerlijke conflicten die in hun geschil naar buiten zijn gekomen.’
Volgens de nieuwe zienswijze in het holistisch recht draagt elke moeilijkheid die zich voordoet bij aan de oplossing of genezing, en dat komt sterk overeen met het ziekteproces.
Persoonlijke verantwoordelijkheid en de wortels van het conflict
Holistische advocaten proberen cliënten, terwijl ze alle pijn en frustraties over hun situatie het hoofd bieden, te helpen oog te hebben voor wat echt belangrijk is voor hen. De gedachte dat ons niets overkomt waar we niet om hebben gevraagd ten behoeve van ons eigen hogere leerproces, is in de advocatuur zacht uitgedrukt revolutionair. Als iemand bijvoorbeeld wordt aangehouden voor rijden onder invloed, kijkt de holistische advocaat niet alleen naar de wettelijke consequenties, maar hij kan de betrokkene ook helpen de oorzaak van het drankmisbruik en de effecten die dat heeft op hemzelf, zijn werk, vrienden en gezin, onder ogen te zien. De gerechtigheid wordt oprechter gediend, aldus deze advocaat met een brede visie, als de betrokkene niet probeert via achterdeurtjes of door het wegwerken van bewijs aan de aanklacht te ontsnappen. In het geval van iemand die dronken achter het stuur heeft gezeten, is het bijvoorbeeld op de lange termijn in het belang van de betrokkene zelf verantwoordelijkheid te nemen, de gevolgen onder ogen te zien en hulp te krijgen bij het ontwikkelen van nieuw gedrag. De holistische benadering helpt de betrokkene de oorzaken en de oplossingen voor het conflict uit te werken op alle niveaus – spiritueel, mentaal, emotioneel en financieel.
Holistische rechtvaardigheid wil zeggen dat men zich bewust is van het gedrag in het verleden, de verantwoordelijkheid op zich neemt voor de gevolgen ervan, en de persoonlijke bereidheid heeft te veranderen.
Empathie en hoffelijk zijn voor tegenstanders
Een holistische benadering onderkent ook de menselijkheid in de ander. ‘Een van mijn traditionele collega’s heeft me ooit gevraagd,’ zei Van Zyverden, ‘Wat beoefen jij, recht voor mietjes?’ en er zat duidelijk een uitdagende ondertoon in de manier waarop hij die vraag stelde. Ik zei: ‘Nee, ik beoefen recht vanuit mijn hart. ‘Ik wilde niet zeggen dat andere advocaten dat niet doen, maar bij de traditionele advocatuur lijkt het aan emotioneel invoelingsvermogen te ontbreken. Een geschil doet geen van beide partijen goed en in je ‘tegenstander’een demon zien, maakt het voor iedereen alleen maar erger. De holistische advocaat helpt een cliënt te kijken naar meer genezing voor zijn eigen bestwil, in plaats van zich te laten meeslepen door het verlangen naar wraak. Ik kan heel sterk meeleven met iemands zaak,’ aldus Van Zyverden, ‘maar ik neem niet de boodschap over.’
Deelname en partnerschap van de cliënt
Een andere transformatie in de holistische advocatuur is dat de advocaat een gids en raadsman is, maar geen alleswetende autoritaire figuur aan wie wij onze macht geven. Iemand zal veel sterker zijn als zij zelf deelneemt aan het rechtsproces. De kans op zelfbewustzijn en de mogelijkheid te kijken naar waarom ze om te beginnen in conflict raakte, is veel groter als de cliënt bijvoorbeeld het onderzoek uitvoert, gegevens verzamelt, getuigen ondervraagt en de mogelijkheden van de zaak de revue laat passeren. Van Zyverden heeft het gevoel dat het idee van partnerschap met de cliënt ook een enorme hulp is voor de advocaat. Als advocaten zichzelf niet langer zien als spreekbuis, ingehuurd geweer en alter-ego, kunnen zij zich bevrijden van het pijnlijk conflictmodel met alles wat daarbij hoort: stress, alcoholisme, drugverslaving en zelfmoord.’ De holistische benadering verkleint de kloof tussen mensen. Ze bevordert oprechtere consequenties, en legt de verantwoordelijkheid waar zij thuishoort – bij de betrokkene.