HILELISTO

Duonmonata bulteno de Hilelista rondo

Numero: 07 Dato: 01.01.2001

PRI HILELISMO KAJ GHIA RADIKUJO, PRI HILELISTA HIMNO

Kun granda intereso mi legas intershanghadon de opinioj sur la paghoj de HILELISTO. Char jam delonge mi havas propran opinion pri kelkaj ghis nun pritraktitaj aferoj, mi decidis ilin iom komenti.

PRI HILELISMO KAJ GHIA RADIKUJO

Miaopinie ni devas unue klarigi al ni - de kie do venas hilelismo? La simpla "nuda" vero estas ke la vorton hilelismo unua uzis la fondinto de esperantismo. La "nuda" vero ankau estas ke Ludoviko Eliezer (origina jida varianto de la nomo Lazaro) Zamenhof estis judo, sendepende de tio chu iu pro siaj aliaj radikoj volus pro tio protesti. Judajn radikojn, cetere, havis ankau Jesuo, Markso, Freudo, Einstein... Ege multe el nia civilizacio staras sur la "hilelista bazo".

Ankau Muhammed cherpis el similaj fontoj, char la Korano rekte mencias Mosheon kaj la judan popolon, Abrahamon kaj Jeshuon, kaj preskau chiujn aliajn bibliajn personecoj, kvankam sub iomete shanghitaj nomoj.

Chu ne estas nia forto, kaj ne malforto, ke ni staras rekte sur la fundamento de la (okcidenta) civilizacio, same kiel kristanismo, islamismo, bahaismo kaj socialismo? Ja Zamenhof volis ke oni mamsuchu rekte el la plej antikvaj fontoj, kaj ne nur el iliaj diversaj jarmilaj elkreskoj.

Jes, Dio certe estas unu! Kaj Dio certe estas nek nur juda, nek nur kristana, nek nur islama, nek nur bahaja. Dio - eble plej precize dirite - estas hilelista, ampleksanta chiujn menciitajn religiojn.

Fakte oni povas konstati tri apartajn evolushtupojn en la disvastigo de Hilelismo. Unue ekestis "rusa hilelismo", kiun Zamenhof destinis chefe al siaj (judaj) samgentanoj, loghantaj en la Rusa Regno. Poste li faris radikalan shanghon esperantigante sian hilelismon, kiu tiel farighis tutmonda, adresita al chiuj nacioj sur nia planedo (kvankam, eble plej precipe al la "esperanta nacio"). La tria shtupo estis shangho de la nomo "hilelismo" al al nomo "homaransimo". Tiun shanghon Zamenhof faris per la eldono de la konata homaranisma broshuro en Hispanujo, kaj ne plu sub iu ajn pseudonomo, sed sub sia propra nomo.

Kiu atente legis la leterojn, skribojn kaj broshurojn de Zamenhof povas rimarki ke li transiris al la fina shtupo kvazau kontrauvole, nur pro la "achaj" cirkonstancoj de la tiatempa mondo (centrita chirkau la europaj imperioj), pro entute mankanta internacia etoso, kaj pro iom malfavora sinteno de la mondo rilate judojn... Miaopinie, nek la "rusa hilelismo", nek la homaranismo – estinta la lasta desperata provo de Zamenhof – sed nur bone pripensita kaj matura "esperanta hilelismo" povas esti tiu "eliksiro" al kiu ni devas strebi.

Mi mem jam pli ol dudek jarojn okupighas pri hilelismo kaj pri studado de tiu fenomeno en la esperantismo. Ghi chiukaze estas ne nur etikedo algluita al iu pozitiva homsento. La nomo taugas, la ideo taugas, ech la historiaj fundamentoj taugas. Ni nur devas iom modernigi tion, kio naskighis dum la infaneco de Esperanto...

PRI HILELISTA HIMNO

Kiam Zamenhof skribis "La Preghon sub la Verda Standardo" oni multege debatis pri ghia enhavo. Hodiau neniu plu trovas ghin ofenda rilate iun ajn. Oni nun konsentas ke ghi estas kaj profunda kaj belega. Sed, ghi sendube estas unuavice pregho en poema formo, autentika pregho al la Kreanto de la mondo.

Legante la leterojn de Zamenhof antau, dum kaj post la 1-a Kongreso en Bulonjo sur Maro, tiu epokfara kaj gravega kongreso por la posta evoluo de la E-movado, oni trovas ke Zamenhof mem ne estis speciale kontenta pri "sia versajho". Fakte li volis skribi ian "viglan entuziasmigan marshon", sed li - malsukcesis.

Miaopinie, ni zorge devas gardi chion Zamenhofan en la hilelista tradicio - ja tio estas ghia unua kerno. Tamen, tio ne signifas ke ni devas resti starantaj senmove. Nia tasko estu trovi multe pli modernajn formojn kaj aspektojn por la eniranta duan jarcenton de sia ekzistado fresha kaj vigla hilelismo. Anstatau amege zorgi pri la nuntempa eta ghermajho, kiu ekembriis sur la kroata tero, ni celu ke ghi elkresku ghis, se ne la libana cedro, almenau - ghis la belverda arbo au arbeto.

Chu ni bezonas himnon? Mi ne scias. Kelkajn sufiche viglajn, origine esperantajn, marshojn mi mem verkis... Ankau kelkajn belajn utopijan kantojn... Ekzistas ankau kromaj versoj, al kiuj ja elbus aldoni "himnan muzikon" se ni sentos tiun bezonon...

d-ro Hilelo^*

Chiuj ideoj, kiuj estas ludontaj gravan rolon en la historio de la homaro, havas chiam tiun saman egalan sorton: kiam ili ekaperas, la samtempuloj renkontas ilin ne sole kun rimarkinde obstina malkonfido, sed ech kun ia neklarigebla malamikeco; la pioniroj de tiuj chi ideoj devas multe batali kaj multe suferi; oni rigardas ilin kiel homojn frenezajn, infane alsaghajn, au fine ech rekte kiel homojn tre malutilajn...

L. L. Zamenhof (el ESENCO KAJ ESTONTECO DE LA LINGVO INTERNACIA)

Unu kristnaska retmesagho kaj respondo de la pormomenta kunordiganto

Date: Mon, 25 Dec 2000 00:38:23 +0200
From: Borje Eriksson <esperarto@dlc.fi>
To: hilelistarondo@yahoo.com

Subject: Demandoj kaj pensoj

Saluton kaj bonan tempon de shangho el malluma tempo al luma!! Tamen tio validas nur sur norda hemisfero, do, por diri tuthomare oni certe devas diri: Bonan tempon de grandaj shanghoj en kosma perspektivo! (mi pensas ke la naskigho de Kristo havas sian korelativon en chiuj religioj kaj por la tuta nuna homaro estas la plej granda historia okazo) Chu ghi do bezonas esti neutraligita?

Kiel simpatianto mi volas ankau demandi: Chu chi tiu Konfucea sentenco estas ghuste tradukita?: <Reagante per bono je boneco - vi instigas homojn al la bono; reagaante per malbono je la malbono - vi admonas homojn por ke ili ne faru malbonon.> Mi komprenas ke... reagante per malbono je la malbono vi admonas homojn al la malbono??? Chu mi false komprenas?

Cetere mi pensas ke la vorto homaranismo pli bone au almenau pli facile ol hilelismo esprimas pri kio temas. Se ni volas esti fermita rondo ni uzu hilelismon, se ni volas ke "normalaj" homoj sciu pri la ideo ni uzu homaranismon. Char Zamenhof sciis ke chiuj ne povus akcepti lian ideon li eble tial unue donis sekretan nomon...?  Tamen vere mi preferus alian nomon ol -ismo. Mi pensas ke eblas trovi iun tute novan nomon... Zamenhof certe ne kontraus tion. Bedaurinde la vorto antropo estas malfacile uzebla. Au kiel estus antrop-aro, kaj  tutmonda antrop-arana rondo? Studrondo de antropoj?. Mi mem estas antroposofo, tamen chi tiu vorto jam signifas certa grupo de homoj. La vorto Esperantropoj shajnas unue iomete konstruita kaj amuza tamen fakte ghi chion diras kiaj la hilelistoj estas; homoj esperantaj, obstinaj  kaj paciencaj... kaj mi pensas ke antau chio ni devas havi emon al sercho de la vero. Do ni ne tro rapide faru novajn fundamentalemajn dogmojn. Kaj novan religion ni ne faru! Prefere ol tio ni serchu kio estas la komuna bazo de chiuj religioj. Tio ne signifas reiron al pasinteco sed pliprofundan scion de la homa animo dum tempo de la evoluo, do ankau scio pri estonta homa animo.

Amike Boerje E. (FI)

Kara Boerje,

dankon por via retmesagho. Via mesagho kaj mia suba respondo estos publikigitaj en la 7-a numero de HILELISTO, por ke ankau aliaj rondanoj havu eblecon laudezire esprimadi siajn opiniojn koncerne viajn demandojn (vere, tio parte jam estas farita en antauaj numeroj de la bulteno). Kio min koncernas, mi volas diri jenon:

Perfekta traduko ne eblas, precipe kiam temas pri la traduko el esence diversaj lingvoj, kaj - nerekta traduko (tra la tria lingvo!). Tamen, bonsenco ankau tiukaze estas kaptebla (se oni penas kompreni kaj ne serchi "eraran opinion"). Se oni ne reagus negative al negativa sinkonduto, negativa sinkonduto plivastigadus tra chiuj limoj de la socia akceptebleco. Junaj kulturoj tiusence ne estis tro cedemaj (alie ili neniam atingus civilizan kaj kulturan florkreskon). Evangelia etika idealo, cetere ankau etika idealo de L. Tolstoj, de sur iom pli alta nivelo ol praktika, prave iom relativigas etikan rigorismon (des pli ghi estas relativiginda, se oni ne kredas je la libera volo, tre delikata kategorio, principe neakceptebla por ankau A. Einstein), sed en praktiko nek Jesuo, nek Tolstoj, nek Einstein estis trankvilanimaj rilate neakcepteblan por ili sinkonduton. Des malpli tiaj povis (kaj devis) esti ne nur religietikaj instruintoj sed ankau sociaj reformatoroj kiel Konfuceo, kaj precipe – homoj respondecaj pri la ghenerala stato en tiu au alia socio, chefaj sociaj institucioj (inkluzive la religajn instituciojn, do ankau kristanaj eklezioj)...

Tio estas mia persona opinio, ne la opinio de Hilelista rondo! Estas samrondanoj kiuj tiusence kun mi ne konsentas. Kaj Hilelistan religietikan principaron eniros nur tiuj religietikaj principoj, kiuj estos akcepteblaj por almenau du trionoj da samrondanoj (dezirinde por absolute chiun samrondanon!).

Simile estas kun demando chu hilelismo, chu homaranismo au - ni preferu la trian nomon? Rilate tion oni en la rondo, kompreneble, neniam atingos 100-procentan konsenton, do ni decidos per du trionoj da vochoj... Ja, iun nomon ni devas preni. Kaj, cetere, por kiu la nomo pli gravas ol la enhavo (per tio mi ne volas tute relativigi gravecon de la nomo) au rezignos de nia rondo, au iniciatos la novan... Kial ne? Lau mi nek la nomo, nek la ideologio de la rondo, sed unuavice ghia interna organizo, ghia agado, sinkonduto de rondanoj, etoso en la rondo - estas la plej gravaj. Kaj tiusencan kritikon ni chiam pretas kaj pretos seriozege pritraktadi.

Novan religion ni ne celas fari. Sed, ankau komuna bazo de chiuj religioj (kaj lautradicie nereligiaj noblegaj etikaj instruoj) povas esti traktata kiel nova religio, precipe se oni ne pretas nin kompreni bonintence.

Ni ghojas ke vi konsideras vin simpatianto de Hilelista rondo. Se vi volas tion ankau iusence formaligi, vi povas eniri mondmapon kaj liston de simpatiantoj

http://www.oocities.org/hilelistarondo/simpatiantoj.htm , nur sciigu nin pri la urbo en kiu vi vivas. Tio, interalie, ebligos al vi aktive partopreni niajn kongresojn http://www.oocities.org/hilelistarondo/hr1.htm . Kompreneble, vi ankau povas estighi nur retabonanto de HILELISTO, au ech nek tio – vi povas nur de tempo al tempo kun scivolemo vizitadi nian TTT-ejon ( la hejmpagho: http://www.oocities.org/hilelistarondo ).

Ni restas je via kaj je dispono de chiu alia sincere noblema homo el iu ajn parteto de la mondo, invitata de ni je lauprefera kunlaboro por progresigi Veron, Bonon kaj Belon sur nia komuna terglobo.

Mato Spekuljak

NOVAJ MEMBROJ

Benoit P. (DE)
Valentina R. (RU)

Hilelista diskutejo

Kimon (el Grekio):
Finfine la bona revo de nia Majstro kompletas. Hilelismon mi studis de l'jaroj, de 1953... Mi klopodis fondi la Unuan Hilelistan Templon... Mi ege interesas pri tiu chi nova klopodo...

Benoit:
Mi interesighas pri difino de tiel nomataj grandaj instruintoj de la homaro kaj pri simileco kaj malsimileco inter hilelismo kaj framasonismo, kiu sekvas la samajn principojn kiel tiuj listigitaj en la Deklaracio de hilelisto, escepte de la naua, kiun sekvas nur Universala Framasona Ligo.

Jeremi:
Mi ne uzas komputeran interreton, sed legas nur la presitajn numerojn de HILELISTO. Tial miaj reagoj preskau monate malfruas kaj malfruos (ghis mia alligho al la teksajho). Sed chu tio tiom gravas en jam 100-jara afero? Vere, la jaro 2001 ankau signifas la 100-jaran jubileon de la hilelismo. La unua Libro pri hilelismo aperis precize en la jaro 1901! Sed ni ne forgesu ke tiuj unuaj provoj estis "iom limigita" hilelismo, adresita unuavice al la rusaj samgentanoj de Zamenhof (loghantaj en la Rusa Regno). Koran jubileon al chiuj samrondanoj!

Carmel:
Gratulojn por la TTT-pagho. Ghi estas certe la unua pagho tiurilate, kaj ne la lasta.

Nikolai:
La retpagho estas bela, agrabla. Al mi plachas. Bone, ke oni povas elshuti chiujn numerojn de "Hilelisto" sen peti la eldoniston.
Mi opinias, ke oni ne devus dissendadi paperajn variantojn de "Hilelisto". Tio estas tro malfacila kaj tro multekosta afero. kompreneble, tio estas nur mia privata opinio.

Neil (simpatianto el Britio):
Mi vizitis vian ttt-ejon. Ghi estas tute bona. Aparte plachis al mi la mapo de la mondo kun la Hilelistoj montrataj sur ghi. Metu tien ankau la simpatiantojn, mi petas.
Lau mi, Hilelista Rondo/THA devas decidi chu ghi volas esti malgranda, ekskluziva filozofi-societo, au iom pli granda kaj inkluziva spirita komunumo. Mi timas ke, per la proponitaj titolo, regularo kaj deklaracio, ghi nenecese elbaros potencialajn membrojn.

Pinuccia:
Kompreneble ke mi konsentas akcepti kategorion de simpatianto de Hilelista rondo.

Lubomir:
La lasta HILELISTO estis interesa por mi en chiuj partoj, kaj restas nur silente admiri kaj danki por chiuj noblaj, saghaj vortoj kaj ideoj. Restas preskau nenio aldoni, restas nur obstine pashi al
nia celo. Ni certe sukcesos.

Nikolaj:
Lasta HILELISTO estas bonega, kaj la membrokarto (prezentia per retposhtaj mesaghoj rim. de la redaktoro) estas tre bela.

Aleksandras:
Mi konsentas kun tiuj, kiuj opinias ke estus bone nomi hilelismon ETIKA. Ja religio, kiu pretendas solvadi preskau samajn problemojn, jam estas - bahaismo.
... Se alighos Andreo kaj ni estos jam triopo (hilelista triopo en la sama urbo rim. de la redaktoro), tio povus esti la unua loka hilelista rondeto.

Revueto HILELISTO estas bulteno de Hilelista rondo.
Abonpetojn je la surpaperigata HILELISTO sendu al la pormomenta kunordiganto de Hilelista rondo:
Mato Špekuljak, Oštarijska 8, HR-10000 Zagreb, Kroatio; retadreso: hilelistarondo@yahoo.com
Por aboni surpaperigatan version de HILELISTO, oni estas petataj rekompenci sendokostojn.