ชายชาวนาคนหนึ่งมีฐานะดี นาที่เขาไปทำนั้นไกลจากบ้านไม่น้อย เมื่อเขาไปทำนานั้น แม่ของเขา ที่แก่แล้วเป็นผู้เอาอาหารไปส่งทุกวัน แต่เขาก็หาเรื่องดุด่าแม่เสมอ ถ้าแม่เอาข้าวไปส่งช้า เขาก็ทุบตีแม่ ถ้าแม่เอาอาหารไปส่งเร็วกว่าเวลา เขาก็ด่าและทำร้ายแม่เสมอ
วันหนึ่งเขาบังเอิญเห็นแพะของตนให้นมลูก ก่อนที่ลูกแพะจะกินนมแม่แต่ละครั้งก็ทำความเคารพแม่ ก่อนเสมอ เมื่อกินนมเสร็จก็ทำความเคารพแม่อีก เขาก็เก็บมาคิดและสำนึกว่าแม้แต่สัตว์ก็ยังรู้จักเคารพ แม่ ส่วนตนนั้นกลับดุด่าทำร้ายแม่ ในที่สุดเขาก็ตั้งใจจะเป็นลูกที่ดีของแม่
เมื่อเขาเห็นแม่หาบข้าวมาแต่ไกล เขาก็วิ่งไปหาเพื่อจะไปรับแม่ แม่ก็เข้าใจว่าลูกจะมาทำร้ายตน เหมือนทุกวัน ก็วิ่งกลับ ลูกเห็นเช่นนั้นก็รีบวิ่งตามไป ฝ่ายแม่เมื่อเห็นลูกเข้ามาใกล้และจะวิ่งหนีไม่ไหว แล้วก็โดดลงไปตายในหนองน้ำ ซึ่งลูกก็ตามลงไปช่วยแต่ไม่ทัน เขาก็มานึกเสียใจที่ได้ทำให้แม่ตาย ก็เอา ศพแม่มาทำบุญ จากนั้นเขาก็เก็บเงินทองใส่ย่ามออกเดินทางไปเพื่อค้นหาคนที่เหมือนแม่ แต่ไม่พบ บางคน ชื่อเหมือนแต่หน้าตาไม่เหมือน บ้างมีหน้าตาเหมือนแม่แต่ชื่อไม่เหมือน เขาค้นหาเช่นนั้นไปจนหมดเงินทอง แล้วก็กลับมาเอาที่บ้าน แล้วอีกเดินทางต่อไปจนทั่วทุกบ้านทุกเมืองก็ไม่พบจนเงินทองเกือบหมด
วันหนึ่ง พระมหาเถรเจ้าแปลงตัวเป็นหญิงแก่คนหนึ่งเหมือนแม่ของเขาเดินขอทานผ่านหน้าบ้านชาย คนนั้น เมื่อเขาเห็นว่าขอทานคนนี้เหมือนแม่ตนจึงลงมาก้มลงกอดขาและเรียกว่า แม่ แม่ หญิงแก่ก็ด่าว่า เป็นใครมากอดแข้งกอดขาและเรียกตนเป็นแม่ ตนไม่เคยมีลูก แต่ชายนั้นก็บอกว่าเห็นหญิงคนนั้นเหมือนแม่ ของตน จึงจะรับเอาตัวไปเป็นแม่ หญิงแก่ปฏิเสธว่าไม่ได้ เพราะตนเป็นคนขี้บ่น ชอบด่า ชายนั้นก็ว่าจะ บ่นจะด่าอย่างไรก็จะทน หญิงแก่ก็ยังไม่ยอม เขาจึงกอดอุ้มเอานางเข้าบ้าน หญิงแก่จึงให้เขาสาบานว่า ถ้านางต้องการอะไรเขาจะให้ได้ทุกอย่างหรือไม่ เขาก็รับคำ นางก็ถามว่าถ้าถึงฤดูร้อนจะทำอย่างไร เขาก็บอกว่าจะปลูกบ้านฤดูร้อนให้ ถ้าถึงฤดูหนาวจะทำอย่างไร เขาก็บอกว่า จะสร้างบ้านที่อบอุ่นให้และ ที่แม่จะนอนนั้นเขาจะเข้าไปนอนให้อุ่นก่อน ถ้าขออยากกินเนื้อจะทำอย่างไร เขาก็บอกจะหามาให้กินด้วย ความสำนึกที่แม่ตายจากไป จึงจะขอเอาหญิงนั้นเป็นแม่ ในที่สุดหญิงแก่ก็ตกลง
จากนั้นเขาก็เฝ้าปรนนิบัติอยู่เสมอมา เวลาแม่จะนอนก็เข้าไปบีบนวดให้ ต่อมาเขาก็บอกว่าจะออก ไปหาอะไรมากินให้ และแม่อยู่เฝ้าบ้าน เมื่อกลับมาก็ไม่พบแม่
จะถามใคร ๆ ก็ไม่รู้เรื่อง แต่ก็ไปเห็น พระมหาเถรจึงเข้าไปถาม มหาเถรก็ว่าท่านเองที่แปลงเป็นแม่ของเขา และพูดว่าเขานั้นเป็นคนทารุณแม่ เป็นคนบาปหนา พร้อมนั้นพระเถระนั้นก็ได้เทศน์เรื่องคุณของพ่อแม่ให้ฟัง ซึ่งในที่สุดชายคนนั้นก็ขอบวชไป ปฏิบัติพระมหาเถร