Francisko Viljono:


PROBLEMO
(nome de Fortuno)

Tradukis: Francois Gaulthier. Editoris: Wouter F. Pilger

Francois Villon: Ballade (au nom de la Fortune) (en Esperanto)


. . . . . . . . . . . . . . [PD 12]
Fortun', laŭ saĝaj, estas mia nomo
Kaj vi, Francisk', fi-nomas min murdisto,
Vi, ulo sen plej eta eĉ renomo.
Pli bonajn sendis mi por gipso-pisto
Aŭ, pro povrec', al ŝtonmineja tristo.
Dum pekas vi, ĉu plendu vi pri l' sorto?
Ne solas vi, ĉu do de mi komforto?
Vi vidu, kion mi ĝis nun inventis:
Bravulojn mi mortigis kaj turmentis;
Ĉe tiuj, vi ja estas nur ĉifono.
Trankvilu nun! Sufiĉe vi jam plendis.
Mia konsil': kontentu vi, Viljono!

Mi frapis grandajn reĝojn, je la fono
De tempoj antaŭ via ek-ekzisto:
Mortis Priam' pro mi, kun ĉiu homo,
Estis nek turo nek donĵon' rezisto.
Ĉu Hanibalo mankus sur la listo?
Ja en Kartago lin atendis Morto.
Skipi' Afrika mortis pro perforto,
Julon Cezaron al Senat' mi vendis,
Pompeon mi en Egiption sendis,
Jazonon trafis akvokirla drono,
En Romo, ĉiuj en la fajr' lamentis.
Mia konsil': kontentu vi, Viljono!

Reĝ' Aleksandro, ĉies ĉampiono,
Kiu Sepstelon serĉis kun persisto:
Li mortis pro mia veneno-dono;
Kaj reĝon Arfaksado, nur por distro,
Sur lia flag' mortigis mi, preciz', do.
Tiel faradis mi kaj mi daŭrigos,
Kialon aŭ motivon ne klarigos.
Kaj Holofernon (Dion li ofendis)
Murdis Judit' (pro dorm' li ne atentis)
Per lia glav', en lia pavilono.
Kaj Abŝalom'? Pro mi, post fuĝ' li pendis.
Mia konsil': kontentu vi, Viljono!

Prefere nun, Francisk', vi min atentus:
Se Di' de l' Paradizo ne preventus,
Por vi, aŭ ajna, mankus jam pardono.
Pro unu fuŝo, mi dekoblon sendus.
Mia konsil': kontentu vi, Viljono!


notoj (prizorgis Wouter F. Pilger)

[PD 12] Problemo, nome de Fortuno
Priamo : (en Helenaj legendoj) lasta reĝo de Trojo, mortigita de Pirho (Pirro) kiam tiu konkeris Trojon.
donĵono : defendo-turo ĉe kastelo.
Hanibalo : Kartaga armeestro (246-183 a.K.) kiu, veninta trans Pireneoj kaj Alpoj, venkis la Romianojn en Italio. Post revokiĝo al Kartago, kiam minacis livero al la Romianoj, li sin mortigis.
Skipi(on)o : Publius Cornelius Scipio Africanus Maior, Romia armeestro (236-183 a.K.) kiu venkis Hanibalon kiam tiu retiriĝis. Mortis ekzilita.
Jul(i)o Cezaro : Gaius Julius Caesar, (laŭfakte) la unua Romia imperiestro (100-44 a.K.), murdita dum Senata kunsido.
Pompe(j)o : Gnaeus Pompeius Magnus, unu el la Romiaj triumviroj (106-48 a.K.). Cezaro lin eksigis. Li fuĝis al Egiptio, kie reĝo Ptolemeo igis mortigi lin.
Jazono : (en Helena mitologio) la gvidanto de la Argonaŭtoj. Post kiam li revenis de siaj aventuroj, lia edzino fariĝis malfidela kaj li retiriĝis al sia ŝipo. Sed ĝi estis putrinta; Jazono trafalis kaj dronis.
Romo : Oni akuzas imperiestron Ner(on)o (37-68) pri bruligo de la urbo.
Aleksandro : (vidu ankaŭ [17]) mortis i.a. pro trouzo de alkoholo. Tiun venenon do Fortuno donis al li.
Sepstelo : la Plejado(j), bone videbla stelo-grupo en stelaro Taŭro (en Franca: ''la Kokidejo''). Aleksandro dum siaj ekspedicioj do serĉis ĝin, kiam ĝi malaperis ''malantaŭ'' la horizonto.
Arfaksado : reĝo de la Medoj. Nebukadnecar (laŭ la apokrifa Biblio-libro Judit) ''kaptis Arfaksadon en la montoj de Ragaŭ, trapikis lin per siaj ĉas-lancoj kaj por ĉiam pereigis lian potencon.'' (Jud. 1:12-15). La ''flago'' ĉe Viljono baziĝas supozeble je mistraduko.
Holoferno, Judit : Judit (laŭ la samnoma Biblio-libro) profitis de la fakto, ke la Babilonia armeestro Holofernes ''jam de la tago, en kiu unuafoje li vidis ŝin, serĉis okazon por delogi ŝin'', por detranĉi lian kapon (en lia tendo, sur lia lito, per lia mallonga glavo), kiam li estis komplete ebria. (Jud. 12:10- 13:10).
Abŝalomo : (Biblio) ''Kaj Abŝalom rajdis sur mulo. Kaj la mulo trafis sub interplektitajn branĉojn de granda kverko, kaj lia kapo alkroĉiĝis al la kverko, kaj li ekpendis inter la ĉielo kaj la tero; kaj la mulo, kiu estis sub li, forkuris.'' (2-Sam. 18:9).


...............................................
(C)1996 Vulpo-Libroj / Francois Gaulthier / Wouter F. Pilger, NL-8223-ZS-26.
Ĉiuj rajtoj rezervitaj. Alle rechten voorbehouden.
Tous droits réservés.
...............................................


La paĝo de Vulpo-Libroj

La paĝo de Francois Gaulthier