Mehmed Semsikadic (1827-1887)
	Mehmed Semsikadic, junak bosnjackog naroda, rodjen je 1827. godine u uglednoj pljevaljskoj familiji. Obrazovanje je zapoceo u rodnim Pljevljima, nastavio u Sarajevu, gdje zavrsava medresu drveniju. Zahvaljujuci finansijskoj potpori svojih roditelja nastavlja skolovanje u Istambulu, na cuvenoj Seherzadi medresi, koju sa uspjehom zavrsava. Nakon zavrsnih studija vraca se u Pljevlja gdje se zaposljava kao vaiz u pljevaljskoj Ruzdiji, a 1866. je imenovan za muftiju u Taslidzi (Pljevljima). Zbog svog visokog obrazovanja i ugleda koji je uzivao u svom gradu, njegova kuca je bila mjesto gdje su se okupljali vidjeni Bosnjaci i Srbi. Uzivao je veliki ugled i kod obicnog i muslimanskog i hriscanskog stanovnistva. Od Berlinskog kongresa on se politicki aktivira i uspostavlja vezu sa vodecim ljudima u Sarajevu koji su se pripremali za oruzani otpor Austrijancima. Istovremeno radi na stvaranju antiokupacionog otpora na Kosovu kako bi u svoje redove privukao i albanske dobrovoljce. Njegova aktivnost se protezala od Prizrena na Kosovu, preko Novog Pazara do Priboja i Pljevalja, uz prikrivenu podrsku Turske, jer Sandzak je bio jedina veza Turske sa Bosnom. Porta je zeljela potisnuti uticaj Austro-Ugarske sve do rijeka Lima i da, koliko je moguce, sprijeci njen prodor prema Kosovskoj Mitrovici, podupiruci antiaustrijske elemente u neokupiranom dijelu Sandzaka. Mr. Avdija Avdic navodi rijeci austrijskog historicara Simona Joanovica da "na teritoriji Novopazarskog sandzaka stoje politicki i vojnicki interesi Austro-Ugarske i Turske u direktnoj suprotnosti". Ni carska Rusija nije htjela da se odrekne prestiza i svojih interesa na Balkanu, pa je nastojala da ostvari uticaj propagandom preko slavenskih komiteta i svojih agenata i emisara. Rusi su poceli da stvaraju svoje depoe u Sandzaku i u njih gomilaju oruzije. Drzali su u pripremi i 2.000 ljudi izmedju Raske i Ivanjice. Zadatak ruskih slavenskih komiteta nije bio samo organizovanje otpora austrijskim trupama u Novopazarskom sandzaku, vec i priprema za izbacivanje Austro-Ugarske iz Bosne i Hercegovine. Pljevaljski muftija je trazio pomoc i od susjednih pravoslavnih knezevina Srbije i Crne Gore. Muftija je nudio saradnju knjazu Nikoli Petrovicu sa Cetinja, ali ovaj je vodio opreznu politiku, okrecuci se polako prema Austro-Ugarskoj koja je postala dominantna sila na Balkanu. I Srbija i Crna Gora su potpirivale nezadovoljstvo bosnjackog naroda u Bosni i Sandzaku, nadajuci se da ce ove oblasti na kraju njima pripasti. Zato su obje knezevine bile samo posmatraci, a bosnjacko-muslimanski narod je ostao jedini da brani ova podrucija od Austrijanaca. Muftija je vatreno agitovao u Bosni i Hercegovini hrabreci prisutne da pridju pokretu otpora svi, bez obzira na vjeru. Govorio je da ce Bosnu braniti sva Srbija i Crna Gora i 300.000 Albanaca sa Kosova, upozoravajuci, narocito Bosnjake, da je po Kur'anu "svaki musliman duzan da se odupre neprijatelju, i da onog ko to nece, treba kazniti oduzimanjem imovine i protjerivanjem". Na vijest da je sultan prodao Bosnu Sarajlije su se prve pobunile. Hadzi Lojo je poveo oko 700 Sarajlija i zajedno sa njima opkolio rezidenciju (konak) sultanovog namjesnika za Bosnu - valije Ahmed Mazhar-pase. Pobunjena masa je zatrazila da komandant turske vojske u Bosni Veli-pasa odmah napusti Bosnu i da valija vojno zapovjednistvo preda domacem covjeku. Valija je morao da pristane na sve uslove. Poslije skupa u Begovoj dzamiji i pregovora sa valijom Sarajevo je bilo u ratnom stanju... Vodje su nakon vijecanja u Begovoj dzamiji uputile poziv u sve krajeve zemlje da se priprema oruzije i sprema za najgore. Malo nakon toga u Sarajevo su poceli pristizati naoruzani odredi. Prvi su dosli Fojnicani i Visocani (09. jula). Poziv bosanskih vodja da se ustaje u odbranu domovine dopro je u sve kutke Bosne. Narodni odbor iz Sarajeva, koji je bio mjesovitog nacionalnog sastava, je pozvao u pomoc pljevaljskog muftiju Semsikadica. Iako su na pocetku austrijski generali i politicari prognozirali da ce im biti dovoljno 80.000 vojnika da okupiraju Bosnu, bili su prinudjeni, zbog pruzenog otpora, dovesti jos 220.000 vojnika. Tada je narod u Sarajevu, ogorcen na pasivno drzanje Turske, govorio: "Sultan moze dati Istambul, a ne Bosnu!" "Bosna je narodna, a ne sultanova koji nas prodaje Svabi!" Sarajlije su pruzili herojski otpor. Vrhovni komandant bosanske vojske Smail Haki-beg Selmanovic je u avgustu 1878. izdao Objavu u kojoj poziva sve stanovnike Bosne i Hercegovine, "muslimane, hristjane i latine" da se slozno odupru neprijatelju. Austrijske trupe predvodili su generali Josip Filipovic i Sapari (Czapary).
			nazad na pocetak