Drogaren
fenomenoarekin alarma gorriak piztuta daudela diogunean beste
zenbait elementu ere aztertu beharko genituzke, ematen den
kontsumo eredua esaterako, baino oraingo honetan fenomeno honekin
konkretuki gure segurtasuna ere arriskuan zergatik dagoen azaldu
nahi dugu.
Gugandik
"gertuen" dagoen eta Narkotrafiko sarearen parte den
"trapitxeroa"ren fenomenoaren arriskuetaz jabetzeko
lantxo bat ere burutu dugu.
Euskal
Herria herri zapaldua da Euskal
Herriari ez zaio existitzeko eskubidea errespetatzen. Nazio den
heinean, bere egituraketaz, hizkuntza politikaz, plangintza
ekonomikoaz, eta funtsean bere etorkizuna erabakitzea ukatzen
zaio. Herriaren hitza ukatzeko helburuarekin ezarri/inposatu ziren
amejoramendu eta estatutua, eta oraindik ere, marko politiko honen
ondorio mingarriak jasaten ditu gure herriak.
Euskal
herriaren aldeko erresistentziak urte hauetan ez du etenik
ezagutu, baina modu berezi batean aipatu behar dugu gazteriak
jokaturiko papera. Honek erakutsitako grina, ausardia
eraberritzeko gaitasuna, gazteria estrategia errepresiboan jo
puntu nagusia izatea eragin du, bere desmobilizazio eta suntsiketa
hel buru direlarik.
Errepresioa
izan da beti Espainiak eta Frantziak Euskal Herriarekin akabatzeko
erabili duten bidea. Bitarteko errepresibo mota guztiak erabili
dituzte estatuek herri honen aurka. Drogak ere ez direlarik
estrategia errepresibo honetatik at gelditu. Euskal Herrian drogen
fenomenoaren erabilpen politiko kontrolatu bat egingo dute
estatuek. Euskal Herria Europako lurralde militarizatuena izanik,
ezinezkoa da txakurren kontrolpetik at trafiko sareak aritzea.
Sare hauek, botere eta informazioa eskaintzen dute, eta hau
gatazka egoera batetan, hil ala bizikoa da.
Euskal
Herrian Droga txakurradak sartzen du, eta hona hemen droga
trafikoak botere politiko eta gorputz polizial desberdinekin duen
loturaren adibide batzuk:
-Navajas
informea: Bertan Galindoren aginduetara zeuden 30 Guardia Zibilen
izenak, informazio sareko pertsonen izenak eta politikarien izenak
ageri dira, guztiak kate berdinean.
-Rafael
Jesús Lopera trafikantearen kasua, polizia indar guztiekin
harremana zuena, Donostiako lnjentea kaleko bere bulegoan, bere
baimenaz, Bulebarreko istiluak filmatzeko kamerak zituela jakingo
da.
-Irunen
Guardia Zibilak buruturiko operazioan 150 kilo desagertuko dira
komisaldegian.
-1997.urtean
La Salveko kuarteleko Guardia Zibil batzuk PP-ko zinegotzi batekin
Narkotrafiko sare bat eratuko dutela jakingo da.
-Luis
Morcillo GALekin lotura zuzena zuena eta Santi Brouard-en hilketan
parte hartu zuena, 100.000 extasi pilulekin harrapatuko dute.
-Jose
Luis Folgueras Bilbon poliziaren salatariari Gasteizko polizia
komisarioak muga libre noiz zuen adierazten zion droga bertatik
pasatzeko.
-1997.urtean
100 kilo speed harrapatuko dituzte, eta operazio hori denbora
luzez isilaraziko dute, bertan Guardia Zibilaren salatari bat
inplikaturik agertuko delako.
-2000.urtean
Jesus Maria Alfaro zipaioa (PSOEko zinegotzi baten bizkarzaina)
kokaina trafikoagatik atxilotuko dute droga sare baten aurkako
operazio batetan.
Hauek
adibide batzuk besterik ez dira, eta egitura honetan
"trapitxeroak" azken maila izango dira. Baina esan
bezala egitura horien barruan kokatzen dira.
Euskal
Herrian trafikantea pertsona iluna izatetik, orain gertuko
pertsona eta "inkluso" agian kuadrilakoa edota ezker
abertzaleko militantea ere izatera pasa da. Narkotrafikoaren katea
sukalderaino sartu zaigu horrek dakartzan arrisku guztiekin.
Narkotrafikoak
gazten segurtasunean nola eragiten duen aztertzen ari garen
honetan, trafikante txikiak (trapitxeroak) betetzen duten papera
aztertzera goaz, jendea "trapitxeoaren" arazoari
seriotasun pixka batez gerturatzeko.
Lehenik Egia
bada ere oraindik orain badaudela norbere eta inguruko lagunen
kontsumorako soilik jaisten direnak "morora", arazoa
bestelakoa da. Lehenik eta behin, sare mafiosoak, kapitalismoaren
legeei jarraiki, drogen produkzio, zirkulazio eta salmenta prozesu
osoa gero eta gehiago kontrolatzen eta zabaltzen ari dira, sare
batzuk besteei estuki bigilatzeko beharra sortuz. Honek guztiak
negozio txikiak kontrolatzera edota, beren nahiekin bat ez
badatoz, deuseztera eramango ditu, eta horretarako Estatuaren
parte hartzea beharrezkoa ez bada ere, botereak irabazi gehiago
lortzeko eta espioitza eta infiltrazio zerbitzuak hobetzeko
interesak bultzatuta gertatu ohi da.
Bigarrenik Estatuak
sare txiki horiek kontrolatzeko interesa badu. Badaki trapitxeo
"fidagarri" horretan jotzen duen zerbait ezkutatzeko
duela edota noizbehinkako kontsumitzaileak direla. Nolanahi ere,
zeini saltzen dioten ikertu nahiko du, eta informazio hori
berehalakoan erabiliko ez badu ere, hortxe izango du gordeta.
Lehenago ala beranduago, konpetentzia nahiz bestelako arazoren
batean sartu daiteke pertsona hori, eta une hori aprobetxa dezake
Estatuak nolabaiteko presioa, xantaia edo eskaintzaren bat
egiteko. Demagun "trapitxeoa"-ren munduan aspaldi artuta
dagoen eta ezker abertzaleko jendearekin harremanak dituen
horietako batek poliziaren "bisita" jasotzen duela,
mehatxupeko xantaian oinarritzen den "eskaintza" zehatza
egiten diotela. Pertsona horrek ez du inolako kontzientziarik,
psikologikoki ez dago ezertarako prestatuta, are gutxiago tankera
horretako sustoa jasateko, eta gainera negozio errentagarri eta
segurua eskaintzen badiote,armiarmaren sarean erortzeko aukerak
oso handiak izango ditu.
Hirugarrenik Gaur
egungo kontrol eta bigilantzia sistemekin, bere kontura
trafikatzen dabilen batek bolada batean agian lortu dezake
poliziaren begiradapetik at geratzea, baina ez denbora luzean.
Norbaitekin kontaktatu eta negoziatu beharko du, norbait erosi,
ordaindu eta abar, eta horrek, saltzaile den sareari, informazio
aunitz ematen dio, harreman pertsonal horietatik abiatuta. Une bat
iritsi daiteke non sare horrek beste sare batzuekin negoziatzera
behartuta egon daitekeen, edota botere handiagoko lehiakideen
menpe geratzera, eta abar; gauza bera gertatzen da enpresa
handientzat lan egiten duten enpresari autonomo txikiekin, beren
buruaren jabe direla uste izan arren, ez dira inor, eta lan egiten
duten enpresaren menpe daude erabat. Drogen ekonomia ilegalari
dagokionez, krisi hauek askoz ere gogorragoak dira, eta Estatu
ustelaren parte hartzearekin ematen dira gainera.
Laugarrenik "Trapitxeoa"ren
bidez harreman hurbilak, pertsonalak eta baita languntasunezkoak
era lantzen dira. Dantzaleku edo taberna batean, edota jende asko
dabilen auzo batean erosle eta saltzailearen arteko harremanak
hotzagoak izaten dira. "Trapitxeoari" dagokionez, batez
ere saltzaileak berak ekarri duenean edota kantitate txikiak
saltzen dituenean, ezagunei salduko die, auzokoei, lankideei...
eta erosle hauek ere berarekin harremana lantzen joango dira,
honetaz eta hartaz hitz egiten... ez baita "trafikantetzat"
hartuko. Txokoan, herrikoan agertzen bada ere ez da inor
harrituko, auzoko bat gehiago baita. Eta egoera honi dagokionez,
esan beharra dago hasiera batean lagun edo ezagunen arteko
harremanak ziruditenak, goiz ala berandu merkataritza hustean
oinarritutako harremanak izaten bukatzen dutela, eta hemen dago
"trapitxeoaren" arriskurik handiena, merkataritzako
harremanak sartzen direla lehen laguntasunezkoak izan
zitezkeenetan.
Bosgarrenik Esan
dezagun trafikante txiki hori erabateko babes eza nozitzen duela
Estatuaren esku erortzean. Sare ertain edota handietako
saltzaileek beren babes sistemak dituztelarik -abokatuak,
fidantzak ordainduko dizkien egitura bat- trafikante indibidualak
ez du inolako babesik izango atxilotua izatean. Era berean, ez dio
kanpoko inori azalpenik eman behar atxiloketa bitartean
esandakoarengatik. Sare batean dabilenak badaki zerbait esanez
gero azalpenak eman beharko dituela, eta larrutik ordaindu
dezakeela esandakoarengatik, kartzelan nahiz hemendik kanpo.
Trafikante hauek elkarri bigilatzen ari dira etengabe eta askoz
ere kontu handiagoarekin ibili behar dute. Baina trafikante
indibidual (trapitxeroa) batek nahi duena esan dezake, gero
arazoak izateko beldurrik ez du izango. Bere erosle guztiak salatu
ditzake eta kolaboratzen hasi, inork bere susmorik izan gabe. Bere
arrisku bakarra, kolaborazioa bitartean akats ugari egitea da,
azkenean agerian geratu arte. Berdin dio bere salaketak maila
txikikoak izatea, poliziak horrelako iturri aunitz dituenez,
azkenean bata bestearekin erlazionatu eta informazio ugariren jabe
egiten baita.
Seigarrenik Trafikante
txikiak "garrantzirik gabeko" informazio asko izan
dezake, baina erabakiorra, segun eta zein informazio mota den,
nola lortu den eta zertarako erabiltzen den. Kokaina kontsumitzen
duen maila altuko exekutibo batek negozio zikinei buruzko gauza
inportanteak kontatu ditzake, eta "trapitxero" batekin
harremanak dituen gazte batek auzoari buruzko gauzak kontatu
diezazkioke, garrantzirik gabekoak, baina erabakigarriak auzoko
bizitza ezagutzeko, taberna batekoak, koadrila batena, familia
batena, gaztearen bi lagunena... Eta, hain zuzen ere, trafikante
indibidual txiki horren informazioa eraginkor egiten dutenak
harreman "pertsonalago" edo "gizartiarrago"
horiek dira, baina argi izanda sekula ezin direla egon "giza
harremanak"; droga saltzaile eta eroslearen artean, produktua
bera, merkatua edo negozioaren tankeragatik. Sareetan antolatutako
trafikanteak erosleekin izan dezakeen tratu inpertsonal eta
hotzaren aurrean, trafikante txikiak harreman berriak, zuzenagoak
eta pertsonalagoak bilatuko ditu, beti ere harremanak hobetzen
saihestuko da, auzoko dendari txiki batek egingo lukeen bezala
bezeroek ez diezaioten supermerkatu handietara alde egin.
Harremanak hobetzea, beraz, bere intereserako egingo du, ez
bezeroak pozik uzte hutsagatik. Eta bere interesen alde, edozein
saltzeko prest egongo da.
Zazpigarrenik Eta
aurreko guztia kontuan hartuta, eman dezagun herri mugimenduren
batean dabilen gazte batek hornitzailez aldatzen duela edota
independizatu bere kaxa bilatzen duela bere dosia. Orduan, bere
hornitzailea zen "lagun" zaharra etsai bihurtu dakioke,
drogaren munduan ezin baita bezeroak edonola galtzen ibili.
Hornitzaile zaharra salataria bazen, gainera, txakurradak ematen
zion diru sarrera extra bat ere galduko du. Beraz, bezero zaharra
non dabilen, norekin, zertan... jakiten saiatuko da, kontrol eta
bigilantziarako mekanismoa martxan jarriz, eta drogaz kanpoko
mundua inplikatuz. Horrelako egoeratan, Estatua da gehien
irabaziko duena, tresna berriak sortzeaz arduratuko da: prentsak
ere parte har dezake, manipulatu, gezurrak esan... ezker
abertzaleak drogak hartzen dituela eta ezker abertzalekoek
drogarekin trafikatu egiten dutela esanez...
Zortzigarrenik Agian
lehengo gazteak "independentzia" lortu du drogei
dagokienean, baina seguraski bere atzetik arrastoa utzi duela, eta
edozein unetan jaso dezake batere gustukoa izango ez duen
"bisita". Xantaia, tratu txarrak jaso ditzake,
etorkizunean gerta dakiokeenaren abisu gisa. Badakigu horrelakorik
gerta daitekeela. Eta lehengo gazte jator hori, salatari zikin
bihurtu daiteke. Ez du zertan horrela bukatzeko aukera handiak
ditu. Eta salatari izaten bukatzen ez badu ere, drogaren
merkataritzan aritze hutsagatik badu erantzukizunik. Oso zaila da
labanaren ertzetik ibiltzea, goiz ala berandu aldeetako batera
erori gabe, zein baino zein kaltegarriagoa. Horrenbeste kontrol
sozial, era guztietako bigilantziak eta espioitza aparatu dauden
testuinguruan, barregarria da uste izatea ezker abertzalearekin
zerikusia duen baten batek tigre gainean ibili, marrazoari iseka
egin eta munstroaz barre egin dezakeenik drogaren kontuari
dagokionean.
[Drogak]
|