5 NİSAN AVUKATLAR GÜNÜ TARİHSEL DAYANAĞI
Hukuk rehberi sitesinden alınmıştır. Bu güzel çalışması için sn. Adil Giray a teşekkürler. HAÖ.
1. 5 NİSAN 1958 BARO
BAŞKANLARI İZMİR TOPLANTISI:
3 Ocak 1934 de İzmir’de yapılan “Türkiye
Avukatlar Birliği” Toplantısında; “Türkiye Barolarının aynı çatı altında
toplanması düşüncesi” kabul edilmiştir.
5 Nisan 1958 tarihinde tüm Baro
Başkanları İzmir’de Ticaret
Odası Toplantı Salonunda toplanarak, iki günlük çalışma sonunda Barolar
Birliğinin kuruluş çalışmalarını görüşmüşlerdir. Toplantı sonucunda
temenni niteliğindedir.
Toplantı Tutanakları 7 Nisan 1958
Pazartesi tarihli Demokrat İzmir Gazetesinde yayınlanmıştır. 5 Nisan
Avukatlar Günü kabul edilmesine ilişkin görüşmeler şu şekildedir.
Ankara Delegesi Asım
Ruacan;
Avukatlar gününün tespiti
hakkındaki görüşmeler sonuçlanmıştır. Ben şahsen 5 Nisanın kabulünü teklif
ediyorum.
İzmir Delegesi Enver
Arslanalp;
Biz İzmir Barosu olarak 5
Nisanı kutladık. Bu artık gelenek haline gelmiştir.
Ankara Delegesi Kongre
Başkanı Mehmet Nomer;
Biz Muhamat Kanununun
yürürlüğe girdiği tarihi tetkik ettik. Bu tarih 27 Nisandır. Ancak, 5
Nisanı ayrı olarak kabulde mahzur yoktur.
İstanbul Delegesi Ahmet
Hamdi Sayar;
Bizce de 5 Nisanın
kabulünde mahzur yoktur.
Sivas Delegesi Şerafettin
Solakoğlu;
Bu konuyu Barolar Birliği
kurulduktan sonra yetkili organ ele alsın, teklifindeyim.
Başkan bu teklifi oya
sundu ve ittifakla kabul edildiğini bildirdi.
Toplantıyı idare eden
Başkan Vekili ve İzmir Delegesi Necdet Öklem;
Gündemdeki konular sona
ermiştir. Açılışta olduğu gibi, kapanışı da bu güzel toplantıyı yapan
Ankara Barosu Başkanı ve Toplantı Başkanına bırakıyorum.
Ankara Barosu Başkanı ve
Toplantı Başkanı Mehmet Nomer;
Bu toplantıya katılan
bütün arkadaşlarıma teşekkür ederim. Mesaimiz müsmir olsun, Avukatlık
Mesleği ilelebet payidar olsun. Hepinizi saygı ile selamlıyor ve
toplantıya son veriyorum.
Toplantı 18.20 de sona
ermiş ve iş bu tutanak tarafımızdan tanzimle imza olunmuştur.
Başkan Mehmet Nomer(Ankara)
Başkan Vekili Necdet
Öklem(İzmir)
Yazman Gülser İyigün
(Aydın)
Yazman Eşref İnceoğlu
(Diyarbakır)
Alınan kararlar iki başlıkta
toplanmıştır.
a.
Türkiye’deki Baroların Bir Üst Kurulda Toplanmalarına. (Alınan
kararda Türkiye Barolar Birliği ismi kullanılmamıştır)
b.
Her Yıl 5 Nisanın Avukatlar Günü Olarak Kutlanmasına Karar
Verilmiştir.
Bu olaydan 70 yıl önce İstanbul Barosu, 5 Nisan 1878
tarihinde ilk Genel Kurulunu yapmış olmasına rağmen, 5 Nisan 1958 toplanan
Türkiye Baroları’nın 5 Nisan tarihini seçmelerinin özel bir nedeninin olup
olmadığı saptanamamıştır.
Daha sonra 06.02.1963 yılında toplanan
İzmir Barosu Yönetim Kurulu, 5 Nisan tarihini Avukatlar günü olarak kabul
edip, kutlama kararı almıştır.
1136 sayılı Avukatlık Yasasının
geçici 10. Maddesine uyarınca
Türkiye Barolar Birliği kurulmuş, 9 Ağustos 1969 tarihinde Ankara da ilk
kez Türkiye Barolar Birliği Genel Kurulu yapılmıştır.
Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu
11.08.1969 tarihindeki ilk toplantısında;
“Her yıl Avukatlar günü yapılmasına ve
bu günün tespiti için gerekli incelemeleri yapma görevinin Avukat Osman
Kuntman a verilmesine” karar verilmiştir.
Avukat Osman Kuntman, Türkiye Barolar
Birliğince verilen bu görevi yerine getirerek 6 Eylül 1969 tarihinde
hazırladığı raporunu Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı’na sunmuştur.
Türkiye Barolar Birliği Av. Kuntman dan
raporunu acele vermesini istemiştir. Sayın Kuntman 10-15 gün gibi kısa bir
süre içerisinde bu raporunu Türkiye Barolar Birliği’ne sunmuştur. Rapor
iki sayfadan ibarettir. İlk sayfa 6 Eylül 1969 tarihini taşımakta ve
“ilişikte raporunu sunduğunu” belirtmektedir. İkinci sayfada kısaca
İstanbul Barosunun kuruluş tarihçesi anlatılmıştır.
İkinci sayfanın 7. Paragrafının son
satırında “İstanbul’da Kurulan
İlk Baro olan Cemiyeti Daime’nin kuruluş tarihi 24 Mart 1878”
olarak geçmiştir.
Devamla 2. Sayfanın sonunda;
“Cumhuriyet Döneminde 3 Nisan 1924
günü, 460 sayılı Mahamat Kanunu yürürlüğe girmiştir.
Bu kanuna göre İstanbul Barosunun ilk
Genel Kurulu 18 Ağustos 1924 günü yanan Adliye Sarayında toplanmıştır”
Demiştir.
İstanbul Barosu Avukatlarından Osman
Kuntman daha sonra yaptığı ayrıntılı incelemede bu görüşünü
değiştirmiştir.
Türkiye Barolar Birliği 06.09.1969
tarihli Yönetim Kurulu Toplantısında “Av. Osman Kuntman ın Avukatlar
gününün tespitine ilişkin raporu incelendikten sonra ve bu konuda
incelemeler tamamlandıktan sonra bir karar verilmesi”
kararlaştırmıştır.
2. TEKİRDAĞ 15, 16 MAYIS 1987 T.B.B GENEL KURULU, AVUKATLAR
GÜNÜNÜN KABULÜ :
Bu hususta uzun bir süre karar
alınmamış, 15-16 Mayıs 1987 günlerinde Tekirdağ’da yapılan Genel Kurulda,
Av. Nebi İnal, Av. Güneş Atabey, Av. İskender Özturanlı, Av. Fadıl Aktop,
Av.Ahmet Ersöz, Av.Yıllmaz Korkma, Av. S.Yüksel Uşak, Av. K. Öztürk, Av.
T. Karal, Av. .Mustafa Paçen in Divan Başkanlığına ortak önerge vererek 5
Nisan tarihinin Avukatlar günü olarak kutlanmasını istemişlerdir.
Önerge hakkında söz alan İzmir Barosu
Delegesi Avukat Enver Arslanalp Genel Kurulda tutanaklara geçen
konuşmasından;
Av. Enver ARSLANALP (İzmir
Barosu)-
Efendim 5 Nisan, Avukatlar Günü olarak
öteden beri kutlanmaktadır. Bu toplum katmanlarında tutmuş durumdadır.
5 Nisanın Avukatlar Günü olarak
kutlanması 1958 yılında İzmir’de barolar arası bir kurul ve Türkiye
Barolar Birliği’nin gerçekleşmesi yolunda bir karar alındı. Yani Türkiye
Barolar Birliği o karardan sonra yapılan savaşımlarla gerçekleşti ve o
toplantıda kutlanmasına karar verildi.
İleride, ki bunun savaşımını hep
birlikte vereceğiz, bir öz yönetim ve bağımsızlığa barolar kavuştuğu
zaman. Onu da ayrıca bir bayram günü olarak düşünülebilir veyahut da
tekrar bir gözden geçirilir, ama şimdilik düşüncemiz bundan ibarettir.
Saygılar sunarım.
Alkışlar.
BAŞKAN-
Teşekkür ederiz Sayın Özturanlı.
Başka söz almak isteyen var mı?...
Yok.
Biraz önce okumuş olduğum önergeyi
oylarınıza sunuyorum: 5 Nisan gününü Avukatlar günü altında kutlamayı
kabul edenler...Etmeyenler...
Oybirliğiyle 5 Nisan Avukatlar günü
olarak kabul edilmiştir.
Alkışlar.
Tutanaklardan belirlendiği gibi Türkiye
Barolar Birliği 15, 16 Mayıs 1987 yılı Genel Kurulu, 5 Nisan Gününü
Avukatlar günü olarak oy birliğiyle kabul etmiştir.
Yapılan araştırmada, Baro Başkanlarının
İzmir de neden ilk kez 5 Nisan 1958 de toplandıkları, bu tarihin 70 yıl
önce 5 Nisan 1958 de
toplandıkları, bu tarihin 70 yıl önce 5 Nisan 1878 de yapılan İstanbul
Barosunun ilk Genel Kuruluyla aynı gün olmasının özel bir nedeninin olup
olmadığı saptanamamıştır.
3. 5 NİSAN 1878 İSTANBUL
BAROSUNUN İLK HEYET-İ UMUMİYESİ:
Av. Osman Kuntman 1969 yılında İstanbul
Barosunun kuruluşuna ilişkin tamamlayamadığı çalışmasını, 4 Ocak 1975
tarihinde tamamlayarak
İstanbul Barosu Yönetim Kurulu’na vermiştir. Daha sonra gerek İstanbul Barosuna
verdiği raporda ve gerek Nisan 1988 tarihinde İstanbul Barosu Derisinde
yayınlanan yazısında ilk toplantı tarihinin 24 Mart 1294 Mali, 5 Nisan
1878 Miladi olduğunu kabul etmiştir.(İstanbul Barosunun tarihçesi ile
ilgili araştırmalar yapan Özkent, Tan, Betil İstanbul Barosunun ilk Genel
Kurulunun 5 Nisan 1878 tarihinde yapıldığı konusunda görüş birliği
içindedirler.) Av. Osman Kuntman ile yaptığım görüşme ve belgelerin bir
kısmının özgün metinlerini inceleme neticesi İstanbul Barosu’nun ilk Genel
Kurulunun 5 Nisan 1878 tarihinde toplandığı görüşündeyim.
Avukat Osman Kuntman’la çok kez
telefonla görüştük ve bu tarihsel eksikliğin giderilmesi için sözleştik, 3
Mart 1999 saat 16.30 da Karaköy’de Tarihi Ömer Abet İş Hanındaki bürosunda
buluştuk. Kendisine Türkiye Barolar Birliğine verdiği 6 Eylül 1969 tarihli
raporun fotokopisini gösterdim. Önce rapordaki yazım ve imla tekniğinin kendi yazı ve imla
tekniğine pek uymadığını belirtti, arşivini araştırdı ve Türkiye Barolar
Birliğine 30 yıl evvel verdiği raporun suretini buldu. Raporu birlikte
inceledik. Kendisi raporunun 7. Paragraf son satırındaki 24 Mart 1878
tarihinin yanlış yazıldığını, aslında İstanbul Barosuna temel teşkil eden
tarihin, İstanbul Barosu ilk Genel Kurulunun 5 Nisan 1878 olduğunu, bunu
yazdığı yazılarında ve kitaplarında da belirttiğini vurguladı. Diğer
araştırmacılarında bu görüşte olduğunu belirtti.
Bu tarihsel gelişme ışığında, Türkiye
Barolar Birliği’nin kuruluşu aynı gün yapılmış iki tarihsel toplantıya
dayandırılmalıdır. Bunlardan ilki Birliğin kabul ettiği 5 Nisan 1958
tarihinde İzmir’de toplanan Baro Başkanlarının toplantısıdır. Diğeri ise
çok mutlu bir tarihsel rastlantı olan, İzmir’deki toplantıdan 70 yıl önce
aynı gün yapılmış olan 5 Nisan 1878 İstanbul Barosunun İlk Genel Kurul
Toplantısıdır.
Bu araştırmamızda 1969 yılında 5 Nisan
Avukatlar gününün saptanmasındaki araştırma eksikliğini de tarihsel tanık
ve belgeleriyle açıkladığımı sanıyorum.
Umarım, Barolar Birliği ilk Genel
Kurulunda 5 NİSAN AVUKATLAR
GÜNÜNÜN TARİHSEL DAYANAĞINI, 5 NİSAN 1958 İZMİRDE TOPLANAN BARO BAŞKANLARI
TOPLANTISI VE 5 NİSAN 1878 İSTANBUL BAROSUNUN İLK HEYET İ UMUMİYESİ
OLARAK
değiştirilir.
Av. Adil Giray ÇELİK
KAYNAKÇA:
1.
BETİL
Av. Aden , İstanbul
Barosunun tarihçesi, İstanbul Barosu Dergisi 1978/ Ocak, Şubat Mart.
2.
KUNTMAN Av. Osman,
Türkiye de Avukatlık Mesleği, İstanbul Barosunun Tarihçesi, İstanbul
Barosu Dergisi, Bu eser ayrıca 1988 yılında Ufuk Matbaasında basılmıştır.
3.
ÖZKENT
Av. Ali Haydar, Avukatın Kitabı,
İstanbul Arkadaş Basımevi 1940.
4.
TAN
Av. Hasan Basri, İstanbul Baro Reisi, İstanbul Baro Mecmuası,
Cumhuriyetin 15. Yıl Dönümü Fevkalade Nüshası, İstanbul 1938.
5.
Demokrat İzmir Gazetesi 7 Nisan 1958 Tarihli Sayısı.
6.
Türkiye Barolar Birliği Tutanakları ve kayıtları.
Av.Adil Giray
ÇELİK
Denizli Barosu
Avukatlarından
|