Vervolgonderzoek in het geval Christina uit Malden

door drs. Titus Rivas en Anny Dirven

Naar aanleiding van een online artikel van Titus Rivas over het geval Christina uit Malden, kwamen we in 2007 via enkele familieleden (tegen verwachting) uiteindelijk in contact met Joopie Brugman, de oudste broer van de kinderen die omkwamen bij de brand van Pasen 1973 in het Arnhemse Spijkerkwartier. Joopie is een groepsleider in een tehuis voor lichamelijk en geestelijk gehandicapten. Overigens was hij de enige van de familie die bereid en in staat is om ons te woord staan over de gebeurtenissen. We concentreerden ons vanzelfsprekend op de overleden jongste zus van Joopie, Hendrika oftewel Henny Brugman.

Na enkele telefoongesprekken en e-mails maakten we een afspraak met Joopie Brugman in Arnhem. De ontmoeting vond plaats op 10 juli 2007 en hierbij waren wij allebei aanwezig, naast een goede vriendin van Joopie en Hannie K., de moeder van Christina. Hannie vertelde ons hierbij dat Christina al jaren voor haar dood op zoek had willen gaan naar de familie uit haar vorig leven om met de nabestaanden te praten. Ze had volgens haar vaak gezegd: "Kon ik die moeder toch maar spreken!"
We reden samen met Hannie K. met de trein naar Arnhem, en bespraken onderweg nog enkele details van het geval. Zo erkent Hannie zelf ook dat ze zich vergist moet hebben in de leeftijd waarop zij zelf voor het eerst iets over de brand vernam. Een vriendin van haar, ene Yvonne, was getuige van de brand en vertelde haar erover toen Hannie 18 a 19 jaar oud was. Ze kwam Yvonne vaak tegen op de fiets en tijdens een van die ontmoetingen heeft ze het verhaal van haar gehoord. Ze was heel erg geshockeerd door de ramp. De moeder van Hannie had haar willen behoeden voor het verhaal, omdat ze wist dat Hannie hypergevoelig was en zich dit soort dingen heel erg zou aantrekken. Maar nadat Hannie het verhaal had gehoord is ze toch stiekem in kranten gaan zoeken naar berichten over de brand. Ze heeft er destijds zeker een week mee gezeten.
Hannie benadrukt dat ze Christina met zekerheid nooit over de brand had verteld voordat deze zelf over haar droom begon. Ze zei: "Dat doe je niet tegenover zo'n jong kind."
Ook voegde Hannie nog wat details over het leven van Christina toe, zoals dat ze goed kon leren en bijvoorbeeld goed was in Engels en Duits. Ze zat enige tijd op de MEAO, maar dat was niets voor haar. Haar vriend was fysiotherapeut en zij wou zelf haptonomie gaan doen. Christina had een jaar lang verkering en leerde later nog een andere vriend op haar werk kennen.
Over de herkenning van het huis (rond) medio jaren '90 van Hannie zei die dag dat ze bij het Centraal Station waren uitgestapt en dat ze eigenlijk al vanaf dat punt de weg kende. Hannie bracht Christina vervolgens naar de Hertogstraat, maar zonder haar te vertellen dat ze vermoedde dat de droom van Christina iets te maken had met het huis. Vervolgens herkende Christina zelf spontaan het huis van de brand.
Over de verschijning die ze na de geboorte van Christina had gezien van een meisje en haar broertje zegt Hannie zelf dat er geen verband hoeft te zijn met het leven in Arnhem. De naam Tom komt overigens niet voor bij de kinderen van de familie Brugman
Een dag voordat Christina omkwam bij een dodelijk verkeersongeluk, had Hannie een 'raar gevoel' gehad, evenals op de dag zelf.
Ook bevestigde Hannie haar beschrijving van Christina uit de jaren '90 en voegde hier nog aan toe dat Christina altijd een heel vlot, open en spontaan, maar ook gevoelig kind was gebleven, d.w.z. ook tijdens de puberteit, waarin ze volgens Hannie niet veel veranderd was. Ze hield later veel van het lezen van doktersromannetjes, en dergelijke.


Christina


We hadden afgesproken gin de buurt van het station Arnhem Velperpoort en liepen eerst langs het huis waar de brand had plaatsgevonden, d.w.z. Hertogstraat nummer 1. Dit huis staat werkelijk aan 'een bocht' zoals Christina dit had beschreven, d.w.z. meteen achter een bocht, aan het begin van de Hertogstraat. Het pand staat nu leeg en er komen studenten in te wonen.
We zagen o.a. een balkon waarop de meisjes die omgekomen waren hadden gestaan. Joopie vertelde dat er behalve de drie meisjes ook een broer, Frans, had gestaan en dat hij als enige naar beneden was gesprongen, waarbij zijn benen had gebroken. Hij vertelde ons ook enkele details over de tragedie die een nieuw licht wierpen op de mate waarin de uitspraken van Christina overeenkwamen met het overlijden van zijn zus Henny Brugman. Overigens was hij zelf geen ooggetuige omdat hij in die tijd in Rotterdam werkte als zeeman en daar ook woonde. Maar zijn gegevens zijn wel rechtstreeks afkomstig van naaste betrokkenen.
Ook vertelde hij ons dat hun vader Brugman had geheten en niet zoals in het artikel "H." Zijn echte vader was verdronken en zijn moeder had het erg moeilijk gehad met zoveel kinderen. H. was volgens Joopie een oplichter en huwelijkszwendelaar die hun moeder had ingepalmd en daarbij met name de oudere kinderen zo snel mogelijk de deur uit wilde werken. Hij was daar zelf het slachtoffer van geworden. De gegevens over H. in het krantenartikel klopten niet. H. was niet invalide, maar hij gaf zich daar slechts voor uit. Ook was hij helemaal niet van de kaart na de brand.
Joopies moeder en H. hadden samen slechts een kind, dat overigens ook al tragisch om het leven was gekomen (bij een andere gelegenheid).

De tragische gebeurtenissen waren eigenlijk nooit verwerkt binnen het gezin. In dertig jaar was er eigenlijk maar een keer echt over gepraat. De ramp werd verder verzwegen. Er is al die jaren bijvoorbeeld ook nooit aandacht besteed tijdens de Paasdagen of op de verjaardagen van de overledenen. De rest van de familie wil de tragedie ook niet oprakelen.
Joopie was zelf weliswaar niet aanwezig bij de brand, maar hij heeft wel achter de kist gelopen tijdens de begrafenis. Hij brengt zelf nog vaak de laatste eer aan zijn gestorven zusters door stil te staan bij het huis van de brand en staat er ook bij stil als hij de plaatselijke begraafplaats bezoekt. Er ligt overigens geen grafsteen op hun graf. De gemeente heeft geen werk gemaakt van een serieus onderzoek naar de brand en de nabestaanden ook geen enkele vorm van slachtofferhulp geboden. Joopie heeft het gevoel dat ze de zaak zo snel mogelijk wilden afsluiten en vergeten of zelfs verdonkeremanen.


Joopie Brugman


Wat het artikel betreft had Joopie Brugman verder veel moeite met de typering "asociaal gezin". Daar was helemaal geen sprake van en hij acht het mogelijk dat ze zo zijn afgeschilderd omdat ze woonden in de (voormalige) rosse buurt.

Ook beweerde Joopie dat de brand niet aangestoken was door een van zijn broers. Dit zou ook verkeerd weergegeven zijn in het artikel. Er was inderdaad eerder brand geweest, maar ook die zou niet veroorzaakt zijn door spelen met vuur, maar door kortsluiting. De broers zouden volgens Joopie geen pyromane neigingen hebben gehad.

Voor zover Joopie weet, is er na 1973 nooit meer (d.w.z. tot het artikel uit 1999) aandacht besteed aan de brand. Niet in de vorm van artikelen, maar ook niet in radio- of televisieprogramma's.

Uiteindelijk gingen we met Joopie Brugman mee naar zijn eigen woning, alwaar we ook een goede vriendin van hem en zijn Afrikaanse grijze roodstaartpapegaai Koko ontmoetten.

Stiefvader H.
Het bezoek stond voor Joopie voor een groot deel in het teken van zijn uiterst negatieve ervaringen met zijn stiefvader H., een notoire huwelijkszwendelaar en oplichter die zijn moeder had ingepalmd en haar eigen kinderen tegen haar had opgezet. H. was een kennis geweest van vader Brugman, die hem nooit gemogen had. De stiefvader had ervoor gezorgd dat Joopie naar een tehuis in Rotterdam werd gestuurd. Hij probeerde de andere kinderen ook op te zetten tegen hun oudere broer.
Uiteindelijk is zijn moeder wel gescheiden van zijn stiefvader en toen zijn stiefzoons volwassen waren geworden hebben ze hem gezamenlijk een lesje geleerd.
Door die traumatische ervaringen met H. gaan zijn herinneringen aan die tijd op de eerste plaats gepaard met woede en vervolgens pas met verdriet. Hij had slecht geslapen voorafgaand aan ons bezoek. Als hij het huis van de brand passeert voelt hij zich beklemd maar ook woedend.
De moeder van Joopie was voor haar huwelijk met H. opvallend zachtaardig, maar daarna is ze verhard. Ze durfde ook niet tegen hem in te gaan. Liefde maakte haar blind voor de escapades van H., die haar geld er doorheen joeg.
Het gezin was zeker niet asociaal, maar kan wel achteruit zijn gegaan door de praktijken van H. Het gezin verloor zijn structuur, omdat er geen goede leiding meer was. Het viel in zekere zin uit elkaar.
Joopie zei in het algemeen over het gezin Brugman: "Dit gezin had gewoon niet bij elkaar mogen blijven; we hebben weinig kansen gehad. Wat hebben we nu gehad? Alleen maar ellende."

De familie Brugman heeft zelf geen noemenswaardige paranormale ervaringen gehad. Joopie heeft wel een sterke telepathische band met een goede vriendin van hem. Hij is vroeger naar een soort katholieke zondagsschool geweest en als hij in het ziekenhuis ligt, vraagt hij wel altijd naar een pastoor, maar zonder daarbij discussies aan te gaan over het bestaan van God en dergelijke. De bij het gesprek aanwezige goede vriendin heeft wel een paar ervaringen gehad die men zou kunnen interpreteren als communicatie van overledenen.
Joopie vindt het hele verhaal over de uitspraken van Christina overigens heel moeilijk te geloven.

Vergelijking tussen de persoonlijkheden van Christina en Henny

We vroegen Joopie Brugman in hoeverre bepaalde kenmerken van Christina zoals beschreven door Hannie overeenkwamen met de persoonlijkheid van zijn zus Henny. Hij stelde dat de volgende kenmerken van toepassing waren:

- Ad rem
- Heel vrolijk
- Had altijd haar woordje klaar
- Heel muzikaal (dit geldt voor alle leden van de familie Brugman)
- Vrij spontaan
- Vrij serieus
- Sociaal voelend
- Ze had veel vriendinnen
- Ze nam iedereen (veel kinderen) mee naar huis
- Ze stond altijd klaar om anderen te helpen. Joopie merkte hierover op: "We hadden vroeger veel armoede en de meisjes hadden al geen leuke kleren, maar als Henny kinderen zag die het nog slechter had, haalde ze de hele kleerkast voor hen leeg."
- Ze was een spring in het veld, huppelde veel.
- Ze was intelligent en kon goed leren. Joopie zei hierover: "Henny stak boven de hele klas uit."

Van een aantal kenmerken wist hij niet of ze correct waren, vanwege het leeftijdsverschil:

- Christina hield veel van dansen, maar Henny hield zich daar niet mee bezig, maar dat kan er ook aan liggen dat ze daar geen geld voor hadden.
- Een goed geheugen.
- Hield van zwemmen.
- Hield van lezen.

Een kenmerk vindt Joopie niet van toepassing, namelijk dat Christina gemakkelijk in de omgang was tegenover haar moeder. Henny was dat lang niet altijd, maar Joopie benadrukt wel dat de gezinssituatie beduidend anders was.

Een kenmerk werd eerst door Joopie genoemd, d.w.z. van Henny. Zij kon heel erg dominant zijn. Volgens Hannie gold dit ook voor Christina. Ze liet zich niet de kaas van het brood eten en bepaalde bijvoorbeeld zelf wat voor een kleding ze droeg, ook als anderen het maar rare kleren vonden.

Joopie vergeleek voor de volledigheid de persoonlijkheid van Henny ook nog met die van de twee andere omgekomen zusjes. Ciska was wat ze tegenwoordig 'autistisch' zouden noemen en Dinie was echt bijdehand, maar ze kon ook angstig zijn.

Hannie vroeg zich ook nog af of er overeenkomsten waren in uiterlijk. Dit gold wel voor de lichaamsbouw, omdat zowel Christina als Henny klein van stuk en fijn gebouwd waren. De gezichten lijken echter niet op elkaar, althans niet wat betreft gelaatstrekken of haar. De enige overeenkomst die wij zelf hebben opgemerkt is een vrolijke uitstraling.

Helaas is er bijna niets bewaard gebleven wat aan Henny doet denken. Er zijn bijvoorbeeld ook geen tekeningen meer van haar en Joopie bezat slechts een foto van zijn zus.



Vergelijking tussen de uitspraken van Christina en de informatie van Joopie Brugman
Joopie Brugman vertelde over de dood van zijn zussen onder andere: "Ze zijn in paniek geraakt. Dini, dat was onze oudste meid (Albertina). Die hebben ze nog vastgehouden en mijn ome Olstein, die kwam hier toevallig voorbij en die zag die vlammen en die heeft nog gevraagd van "Spring nou naar beneden." En een broer van mij, Frans, die is wel als enige naar beneden gesprongen en heeft daarbij zijn benen gebroken. Ciska en Henny zijn in paniek de woonkamer ingegaan (op de eerste verdieping). Ze zijn in de woonkamer in een hoekje gaan zitten."

Hier een vergelijking tussen een aantal uitspraken van Christina en de gegevens van Joopie Brugman:


Henny Brugman


(1). Het huis stond aan een bocht (punt 3 uit de vergelijking in het artikel uit 1999). -> Correct, het huis staat vlak achter een bocht, aan het begin van de Hertogstraat.
(2). Haar vader en moeder waren vrij streng (punt 8). -> Haar moeder was toen de vader van Henny nog leefde zachtaardig, maar ze werd strenger door haar huwelijk met H. Stiefvader H. zelf was een harde, gewetenloze man.
(3). Ze zaten aan tafel en de broertjes en zusjes hadden een beetje ruzie onderling (punt 7) -> Volgens Joopie is dit incorrect. Ze kunnen hoogstens een beetje geklierd hebben, maar daar is hem niets van bekend.
(4). Op een gegeven moment was die moeder zo boos geworden, die had gezegd: "Nou gaan jullie voor straf allemaal naar boven." (punt 9) -> Waarschijnlijk incorrect voor die dag, maar ruimer beschouwd wel van toepassing. De kinderen werden namelijk vaak naar boven gestuurd en ontliepen zo ook klappen van stiefvader H.
(5). Ze sliep op de bovenste verdieping (punt 14). -> Het ligt eraan hoe je dit wilt opvatten. Henny sliep op de bovenste verdieping aan de achterkant, maar niet helemaal boven, omdat daar geen slaapkamer was.
(6). Ze hadden allemaal een eigen kamertje (punt 11). -> Incorrect, er waren slechts een jongens- en een meisjeskamer.
(7). Een zusje of twee zouden er zijn gesprongen, maar zij zelf durfde niet, en haar broertje ook niet en een zusje ook niet (punt 29) -> Letterlijk opgevat is dit incorrect, maar in tegenstelling tot wat het krantenartikel beweert, is er wel een jongen naar beneden gesprongen, namelijk Frans Brugman (later bijgenaamd de Lion King).
(8). Haar moeder zag er uit alsof ze constant voor het huishouden en de kinderen moest zorgen (punt 10). -> Correct. Bovendien werkte de moeder erbij, bij een schoonmaakbedrijf.

Overigens voegde Hannie nog enkele uitspraken van Christina toe die nog niet opgenomen waren in het artikel van 1999 (d.w.z. voordat Joopie Brugman iets over de betreffende punten had gezegd), namelijk:

(9) Haar moeder droeg vaak een jurkje van fijne stof. -> Correct.
(10) Er was ook een zusje die hielp in het huishouden. -> Correct, dit was de oudste dochter, Albertina, roepnaam Dinie. Het gold trouwens voor alle kinderen dat ze wel eens mee moesten helpen in het huishouden.



Verder merkte Hannie op dat Christina nauwelijks over haar (stiefvader) had gepraat en des te meer over haar moeder, wat overeenkwam met de oorspronkelijke verhoudingen in het gezin, volgens Joopie Brugman. Hij voegt daar wel aan toe dat er eigenlijk helemaal geen sprake was van een liefdevol gezin na de komst van H.

Slotbeschouwing
De getuigenis van Joopie Brugman heeft ons verder gesterkt in de conclusie dat de uitspraken van Christina werkelijk betrekking hebben op Henny (Hendrika) Brugman, een van de slachtoffers van de brand van Pasen 1973. Christina blijkt een aantal correcte uitspraken dingen te hebben gedaan die niet overeenkwamen met de beschikbare gegevens of wat er waar te nemen was door ooggetuigen.
Opmerkelijk zijn ook nog de overeenkomsten tussen haar persoonlijkheid en de persoonlijkheid van Henny zoals Joopie Brugman haar zich herinnert. Uitgaande van reincarnatie kunnen we hier uit concluderen dat de persoonlijkheid van Henny na haar wedergeboorte als Christina in veel opzichten onveranderd is gebleven.
Het is verder nog opvallend hoe heilzaam ons bezoek voor betrokkenen was. Dit geeft aan dat men ook in Nederland niet zomaar moet afzien van een speurtocht naar nabestaanden uit een mogelijk vorig leven.