Boekbespreking

Barbara R. Rommer. Der verkleidete Segen: Erschreckende Nah-Todeserfahrungen und ihre Verwandlungen. Goch: Santiago Verlag, 2004. ISBN 3-937212-02-7.

De Amerikaanse interniste Barbara Rommer uit Fort Lauderdale (Florida) is helaas al overleden. Tot haar nalatenschap hoort het belangrijke boek Blessing in Disguise, waarvan Santiago Verlag een mooie Duitstalige uitgave op de markt heeft gebracht. Rommer deed onderzoek naar meer dan 300 mensen met een BDE en besloot zich nu eens te concentreren op wat zij 'als minder dan positief beleefde' (less than positive) bijnadoodervaringen (oftewel LTPs) aanduidt, zo'n 18% van haar database. Er blijkt nog steeds een soort taboe te bestaan rond dit onderwerp, onder andere omdat LTPs sterk lijken af te wijken van de standaard positieve BDE's en de persoon in kwestie zo ook het gevoel kunnen geven 'verdorvener' te zijn dan de meeste mensen. Rommer onderscheidt vier soorten bijnadoodervaringen die als minder dan positief worden beleefd: (1) LTPs die eigenlijk gewoon neerkomen op positieve ervaringen, maar verkeerd worden opgevat door de BDE-er, (2) LTPs waarbij men lijkt te belanden in een oneindige leegte, (3) LTPs waarbij echt sprake lijkt van een soort hel of vagevuur en (4) LTPs met een levensoverzicht waarbij een hoger wezen de persoon beoordeelt in plaats van de BDE-er zelf. Uiteraard is Rommer zich bewust van de rol van culturele achtergronden en persoonlijke verwachtingen in de specifieke manier waarop de LTP optreedt. Daarbij hangt ze de theorie aan dat bijnadoodervaringen door hogere wezens vormgegeven worden op basis van iemands persoonlijke bagage, een soort projectietheorie waarbij echter wel sprake is van een ondubbelzinnig transcendent element. Zo besteedt zij ook aandacht aan paranormale ervaringen tijdens BDE's in het algemeen.
De 'als minder dan positief beleefde' bijnadoodervaringen gaan gepaard met negatieve gevoelens zoals angst, wanhoop, schuldgevoelens en eenzaamheid. Toch vindt Rommer de benaming negatieve BDE's niet correct omdat ze net als doorsnee bijnadoodervaringen leiden tot een positieve transformatie.
Volgens de auteur kunnen LTPs ertoe dienen om de balans op te maken en een andere richting in te slaan, maar ook voortkomen uit iemands angsten en macabere religieuze verwachtingen. Vooral in het eerste geval is het begrijpelijk dat ze daarbij van een verhulde zegening spreekt.
Een groot deel van dit boek bestaat uit een weergave van concrete ervaringen, maar dr. Rommer besteedt natuurlijk ook aandacht aan eventuele implicaties. Jammer genoeg schiet ze daarbij soms even door, bijvoorbeeld als ze zegt dat alles wat ons overkomt steeds onze eigen verantwoordelijkheid is en we daarom ook niet mogen klagen over regeringsbeleid. Het is daarentegen heel zuiver dat P.M.H. Atwater een nawoord mocht schrijven waarin ze erop wijst dat, anders dan Rommer insinueert, ongeveer de helft van de mensen die zijzelf onderzocht niet uit zichzelf tot een zinvolle integratie van de LTP gekomen was.
Dit boek mag hoe dan ook niet ontbreken in de bibliotheek van de serieuze lezer over bijnadoodervaringen.

Titus Rivas.

Deze boekbespreking verscheen in 2005 in Terugkeer van Stichting Merkawah, jaargang 16, nummer 2, blz. 29.