Boekbespreking Landschip en Loes Modderman. Dubbelklik: Autisme bevraagd en beschreven. Uitgeverij EPO, 2004. ISBN 9064453659. Oliver Sacks is bekend geworden om zijn ‘romantische neurologie’, in de vorm van invoelende boeken over mensen met een neurologische aandoening. Het boek Dubbelklik sluit enigszins bij dit fenomenologische genre aan, met dien verstande dat er geen neuroloog aan te pas komt. De breed georiënteerde Nijmeegse fotografe Loes Modderman nam in 2002 naar aanleiding van een website contact op met de Vlaamse autistische kunstenaar Tim alias Landschip. Zoals de titel aangeeft ontstond er een digitale correspondentie die uitmondde in een hechte persoonlijke vriendschap. Modderman bezat daarbij de waardevolle achtergrond dat ze jaren gewerkt had in de psychiatrie en later ook met lichamelijk gehandicapten en mensen met hersenletsel na een coma-periode. Ze voelt zich oprecht geïntrigeerd door Landschip en zijn wereld. Het was al langer bekend dat internet echt tot verbroedering kan leiden tussen mensen met een verschillende achtergrond die elkaar anders nooit ontmoet zouden hebben. Wat Dubbelklik uniek maakt is dat Tim zijn weetgierige, communicatief vaardige penvriendin Loes laat zien wat autisme zoal betekent zijn voor zijn bestaan. Aldus blijkt dat er veel onterechte vooroordelen bestaan over autisme, zoals dat autisten per definitie niet of nauwelijks in staat zouden zijn tot persoonlijk hechting en vriendschap. Bovendien wordt duidelijk dat autisten niet alleen moeite kunnen hebben met het interpreteren van sociale signalen. Er is iets merkwaardigs aan de hand met hun verwerking van prikkels in het algemeen, inclusief van de eigen lichamelijke gewaarwordingen. Tim blijkt bijvoorbeeld vaak te ‘vergeten’ dat hij moet eten en drinken en voelt zich snel overspoeld door een overmaat aan indrukken. Ook functioneren zijn geheugen, lichaamsschema en tijdsbesef duidelijk anders dan gemiddeld. De manier waarop Landschip dit alles beschrijft voor Modderman maakt het de lezer mogelijk tenminste een basale notie van zijn belevingswereld te ontwikkelen. Daarbij is het wel goed te beseffen dat elke autist weer anders is en er tegenwoordig gesproken wordt van een heel autisme-spectrum. Door de beperkingen van zijn autisme heen, manifesteert Tim zich op de eerste plaats als een warme, begaafde persoon die er voor pleit dat ook mensen met een handicap zichzelf mogen zijn. De geselecteerde digitale briefwisseling van Tim en Loes wordt gekenmerkt door een breed scala aan onderwerpen, uiteenlopend van alledaagse gebeurtenissen en praktische perikelen tot diepzinnige bespiegelingen over kunst, filosofie, spiritualiteit, dieren, en rechtvaardigheid. Opvallend is daarbij Tims grote gevoel voor taal, beelden en humor die ook nog eens achter in het boek tot uiting komt in zijn geïllustreerde verhandeling “Autisme voor kunstliefhebbers” (blz. 201-216). Al met al een warm, eigentijds boek voor iedereen die geboeid is door mensen en de pluraliteit van het menselijk bestaan. Titus Rivas