Η ημέρα της πρωτομαγιάς έχει σηματοδοτηθεί από τα ιστορικά γεγονότα του Σικάγο το 1886, που αποτέλεσαν παράδειγμα για τους επί της γης εργαζομένους επηρεάζοντας έτσι ολόκληρο τον κόσμο. Το νόημα της ημέρας αυτής έχει τύχει απίστευτης διαστρέβλωσης. Τα υποτιθέμενα αριστερά κόμματα σε όλο τον κόσμο την έχουν καπηλευτεί, αποκρύβοντας την ουσία των κινητοποιήσεων που αφορούσε την συνολική ανατροπή του καπιταλισμού. Την φετινή πρωτομαγιά όμως, έχουμε επίσης μπροστά μας ένα γεγονός που χρήζει αναλύσεως, την ένταξη 10 κρατών στην Ε.Ε., μεταξύ των οποίων και το κυπριακό. Η Ε.Ε. παρουσιάζεται σαν μια ευτυχής συνένωση των εθνών που θα φέρει την ενότητα, την ευημερία και την πρόοδο. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια συνεργασία των καπιταλιστικών δυνάμεων για την προώθηση των συμφερόντων τους. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Το εργατικό κίνημα στο Σικάγο δεν ήταν ομοιογενές. Υπήρχαν διάφορες τάσεις με διαφορετικές προσεγγίσεις σε θέματα τακτικής. Οι δυο κυριότερες ήταν: Η Λασσαλικοί, που πίστευαν στη σταδιακή δημιουργία μιας νέας κοινωνίας μέσω της εκπαίδευσης και της πολιτικής δράσης μέσω του κοινοβουλίου (ρεφορμισμός). Η άλλη ήταν αυτή των διεθνιστών, οι οποίοι υποστήριζαν την προετοιμασία για κοινωνική επανάσταση, ενώ θεωρούσαν τα συνδικαλιστικά αιτήματα ως ένα μέσο συσπείρωσης που θα προετοίμαζε το έδαφος. Η πρώτη τάση εκπροσωπείτο κυρίως από το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (ΣΕΚ), ενώ οι διεθνιστές από το νεοϊδρυθέν Κεντρικό Εργατικό Συνδικάτο (ΚΕΣ) όπου επικρατούσαν αναρχοσυνδικαλιστικές ιδέες. Τα περισσότερα συνδικάτα αρχικά πρόσκεινταν στο ρεφορμιστικό ΣΕΚ. Αναπτύχθηκε όμως μια δυναμική ώστε τον Απρίλη του 1886 τα 22 από τα 32 συνδικάτα, μέσα στα οποία και τα 11 μεγαλύτερα της πόλης, να συμμετέχουν στο ΚΕΣ. Ενώ και για το ΚΕΣ το οκτάωρο ήταν το βασικότερο από τα άμεσα αιτήματα, αυτό δεν θεωρείτο αυτοσκοπός, αλλά προσανατολίζονταν περισσότερο προς τη δημιουργία ενός κοινού εργατικού μετώπου ενάντια στον καπιταλισμό. Ενδειχτική η απόφαση που υιοθέτησε το ΚΕΣ τον Οκτώβριο του 1885, με εισηγητή τον αναρχοσυνδικαλιστή Α. Spies:

Την πρώτη Μαϊου ξεκίνησε στο Σικάγο μια τεράστια απεργία που σε τρεις – τέσσερις μέρες έφτασε σε αριθμό 65000 ατόμων. Επιπλέον απεργούσαν αρκετές χιλιάδες εργατών σε διάφορες άλλες πόλεις. Στα πλαίσια των απεργιών έγιναν διάφορες πορείες και συγκεντρώσεις. Οι μεγάλοι εργοδότες και βιομήχανοι συσπειρώθηκαν και αποφάσισαν να μην κάνουν παραχωρήσεις. Στις 3 του Μάη η αστυνομία επιτέθηκε με γκλοπ, διαλύοντας διαδηλώσεις.

Την ίδια μέρα στο εργοστάσιο ΜακΓκόρμικ Χάρβεστερ πραγματοποιήθηκε μεγάλη συγκέντρωση με ομιλητή τον Spies έπειτα από φασαρίες που οφείλονταν στην αντιδικία μεταξύ του εργοστασιάρχη και των 1400 υπαλλήλων του. Μια ομάδα 200 ατόμων αποσπάστηκε από την διαδήλωση και έκανε πορεία προς το εργοστάσιο, όπου επιτέθηκε εναντίων των απεργοσπαστών. Όταν επενέβηκε η αστυνομία οι συγκεντρωμένοι διαδηλωτές κινήθηκαν προς το εργοστάσιο, βρίσκοντας μπροστά τους την αστυνομία που τους επιτέθηκε ανοίγοντας τελικά πυρ εναντίον τους. Σκοτώθηκαν τέσσερις απεργοί και τραυματίστηκαν πολλοί. Μετά από αυτό ο Spies κυκλοφόρησε προκήρυξη όπου καλούσε τους εργάτες να πάρουν τα όπλα.

Την επόμενη μέρα, η αστυνομία συνέχισε τις επιθέσεις εναντίον των διαδηλωτών. Μια μαζική ειρηνική συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε σε κεντρική πλατεία με την άδεια του Δημάρχου της πόλης, στην οποία παρεβρέθηκε και ο ίδιος. Όταν ο δήμαρχος και η περισσότεροι από τους παρεβρισκομένους είχαν αποχωρήσει, ένα απόσπασμα αστυνομικών, χωρίς καμιά αιτία προσπάθησε να διαλύσει τους εναπομείναντες. Τότε κάποιος έριξε μια βόμβα εναντίον των αστυνομικών, τραυματίζοντας 66 από τους οποίους πέθαναν οι 7. Η αστυνομία άνοιξε τότε πυρ εναντίον των διαδηλωτών σκοτώνοντας αρκετούς και τραυματίζοντας γύρω στους 200.

Υπάρχουν διάφορα σενάρια για το ποιος έριξε την βόμβα, αλλά ποτέ δεν έγινε γνωστό πιο από αυτά ευσταθούσε. Ακολούθησε ένα πογκρόμ από την αστυνομία με έρευνες και συλλήψεις, ενώ ο ελεγχόμενος από τους καπιταλιστές τύπος κατάφερε να δημιουργήσει ένα κλίμα τρομο-υστερίας, παρουσιάζοντας τους αναρχικούς ως αιμοδιψή κτήνη.

Μετά άπό χρόνια έγινε αναθεώρηση της δίκης. Οι 3 φυλακισμένοι αγωνιστές απαλλάχθηκαν από τις κατηγορίες και απελευθερώθηκαν. Οι 5 νεκροί αγωνιστές έμειναν στην ιστορία ως οι μάρτυρες του Haymarket, από την πλατεία Haymarket, όπου έγινε η διαδήλωση στην οποία ρίχτηκε η βόμβα.

Πέρα από τη αποσιώπηση των γεγονότων της πρωτομαγιάς, η ίδια η έννοια του συνδικαλισμού έχει διαστρεβλωθεί. Παραθέτουμε αποσπάσματα από άρθρο της εγκυκλοπαίδειας “Britannica”. Τα σχόλια περιττεύουν:

Σήμερα έχουν αλλάξει πολλά σε ότι αφορά τα εργασιακά ζητήματα, όχι όμως σε όλα τα σημεία του πλανήτη. Στον λεγόμενο τρίτο κόσμο (και όχι μόνο), επικρατούν εξίσου άθλιες συνθήκες όπως και στο παρελθόν. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ζούμε σε μια εποχή όπου η τεχνολογία έχει αυξήσει την παραγωγή σε απίστευτα επίπεδα, σε σχέση με άλλες εποχές. Για παράδειγμα στον αγροτικό τομέα, το όργωμα, η σπορά, ο θερισμός, η επεξεργασία των καρπών κλπ, γίνεται από μηχανές που αντιστοιχούν σε πολλές χιλιάδες εργατών. Βελτιωμένες ποικιλίες (συνήθως ως προς την παραγωγικότητα και την ανθεκτικότητα και όχι ως προς την ποιότητα των τροφίμων) πολλαπλασιάζουν τη σοδειά ενός χωραφιού. Λιπάσματα, φυτοφάρμακα, ορμόνες και γενετικές τροποποιήσεις αυξάνουν ακόμα περισσότερο την παραγωγικότητα, και πάλι βέβαια εις βάρος της υγείας και του περιβάλλοντος. Οι εργασίες που έχουν αναλάβει οι μηχανές είναι εξάλλου οι πιο σκληρές, ως επί το πλείστον. Παρόλα αυτά, επικρατεί ευρέως η ψευδαίσθηση ότι η σημερινή αφθονία και βελτίωση των συνθηκών εργασίας, όπου αυτή έχει γίνει, οφείλεται στη επιτυχία των δημοκρατικών θεσμών.

Πράγματι υπήρξαν βελτιώσεις, τις οποίες οι εργάτες τις πλήρωσαν με το αίμα τους. Όμως, αν θέλουμε να σταθμίσουμε σωστά την σημερινή πραγματικότητα πρέπει να τη δούμε συγκριτικά με τις δυνατότητες της εποχής. Αν και η αυξημένη παραγωγικότητα ανέβασε το βιοτικό επίπεδο των χαμηλόμισθων στο δυτικό κόσμο, οι ταξικές διαφορές είναι μεγαλύτερες από κάθε άλλη στιγμή στην ιστορία της γης.

Στην Κύπρο, από καθαρά οικονομική σκοπιά, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ευημερεί συγκριτικά με άλλες χώρες. Η ανεργία είναι πολύ χαμηλή. Διάφοροι παράγοντες, με σημαντικότερο ίσως τον τουρισμό, έχουν καταφέρει να κρατήσουν τον μικρό πληθυσμό του νησιού σε κάποια σχετικά ψηλά επίπεδα. Αν και πολλοί νιώθουμε τον τελευταίο καιρό τα πράγματα να αλλάζουν προς το χειρότερο, μπορούμε ακόμα να τα χαρακτηρίσουμε, συγκριτικά πάντα, ως 'καλά'.

Στις 'καλές' συνθήκες εργασίας περιλαμβάνεται πάντοτε το ότι ο εργάτης, επί 8 ώρες το λιγότερο, ζει κάτω από την πίεση ενός αφεντικού, του οποίου είναι υποχρεωμένος να ανέχεται όλες τις ιδιοτροπίες εις βάρος της προσωπικής του αξιοπρέπειας. Ο καθημερινός κάματος γίνεται πολλαπλάσια αβάστακτος από την εκ φύσεως μίζερη σχέση αφεντικού - υπαλλήλου. Το άγχος, με όλες τις καταστροφικές συνέπειες που έχει για την υγεία και την ποιότητα ζωής του ανθρώπου είναι η ψυχολογική κατάσταση που χαρακτηρίζει την καθημερινότητα του εργάτη. Η δουλειά του δεν είναι παρά μισθωτή δουλεία, την οποία εκτελεί όχι επειδή είναι δικαίωμά του, αλλά επειδή δεν έχει άλλη επιλογή. Τα ακόλουθα στοιχεία περιλαμβάνονται επίσης μέσα σε αυτό που συγκριτικά θεωρούμε 'καλό'.

Σύμφωνα με επίσημη έρευνα που διεξήγαγε το ευρωπαϊκό ίδρυμα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας στην Κύπρο (27/10/2003, εφ. Πολίτης), το 15% των εργαζομένων εκτίθεται σε όλη την διάρκεια της εργασίας του σε χημικές ουσίες, ενώ ποσοστό 9,2% χειρίζεται ή έρχεται σε επαφή με επικίνδυνες χημικές ουσίες το ίδιο χρονικό διάστημα. Παράλληλα 13% εισπνέει καπνούς, σκόνες και άλλες επιβλαβείς ουσίες, καθ' όλη την διάρκεια της εργασίας του. Το 90% των επαγγελματικών ασθενειών, αν εξαιρεθούν οι δερματικές παθήσεις και η κατάποση τοξικών ουσιών, οφείλεται στην απορρόφηση ουσιών από τους πνεύμονες. Λειτουργός του υπουργείου εργασίας αναφερόμενη στην κατάσταση που επικρατεί σε χώρες της Ε.Ε., ανέφερε πως το 22% των εργαζομένων εκτίθενται σε τοξικές αναθυμιάσεις κατά το Ό ή και περισσότερο του χρόνου εργασίας τους, ενώ το 16% χειρίζεται επικίνδυνες ουσίες καθημερινά.

Όσο αφορά την εφαρμογή και κατοχύρωση των λεγόμενων “κεκτημένων” (ταμείο προνοίας, υγείας, αδειών, κοινωνικών ασφαλίσεων, ωράριο, ασφάλιση), αρκετοί εργαζόμενοι σε επιστολή τους στον “Φιλελεύθερο” δήλωναν αγανακτισμένοι πως δεν έχουν συμπαράσταση από τις συντεχνίες, αφού τ’ αφεντικά με διάφορα τεχνάσματα και παραθυράκια που υπάρχουν στις δήθεν συλλογικές συμβάσεις, υπό την κάλυψη των συντεχνιών(!), προσπαθούν να τα διαφοροποιήσουν ή ακόμα και να τα διαγράψουν. Ταμεία πρόνοιας δεν καταθέτουν λέγοντας ότι “δεν έχει πρόβλημα και δεν υπάρχει περίπτωση να τα χάσετε”, χάνοντας όμως τους τόκους, τους οποίους τσεπώνουν οι ίδιοι. Ταμεία υγείας δεν καταθέτουν λέγοντας ότι “θα κατατεθούν την ερχόμενη βδομάδα”, με αποτέλεσμα να δημιουργείται πρόβλημα με την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ταμείο αδειών δεν καταθέτουν, λέγοντας ότι “θα σας πληρώσουμε εμείς την άδεια”, που τελικά δεν τη δίνουν ούτε αυτή, για να μην “κάθονται και να τους πληρώνουν”, χάνοντας έτσι και την επιδότηση των κοινωνικών ασφαλίσεων για ορισμένα ξενοδοχεία. Το συμφωνημένο ωράριο δεν τηρείται και αυξάνονται οι ώρες (μέχρι και 12), μετατρέποντας με αυτό τον τρόπο τον άνθρωπο σε απλή παραγωγική μηχανή, χωρίς χρόνο για ζωή.

Η ένταξη στην Ε.Ε θα επηρεάσει σημαντικά τον εργασιακό τομέα και γενικότερα την οικονομία. Λόγω του ότι η Κύπρος είναι μια μικρή αγορά και η σύνθεσή της διαφέρει από αυτήν των άλλων υπό ένταξη χωρών, δεν μπορεί να πούμε με ακρίβεια ποιες θα είναι οι επιπτώσεις. Όμως με βάση την Ευρωπαϊκή εμπειρεία και λαμβάνοντας υπόψη μερικές ήδη υπάρχουσες τάσεις στην οικονομία, μπορούμε να κάνουμε κάποιες εκτιμήσεις:

Στον τομέα των ανειδίκευτων/χαμηλόμισθων εργατοϋπαλλήλων πιθανότατα θα υπάρξει αύξηση στην ανεργία, λόγω αναδιάρθρωσης της οικονομίας και της εκμετάλλευσης των μεταναστών από την εργοδοσία, ως φτηνού εργατικού δυναμικού. Αυτό βέβαια μπορεί να γίνει και μοχλός πίεσης προς τους ντόπιους για να περιορίσουν τις διεκδικήσεις τους που αφορούν τις απολαβές τους (σύμφωνα με τον “ΠΟΛΙΤΗ” ο ΟΕΒ διαπραγματευόταν να φέρει στην Κύπρο 5000 Πολωνούς εργάτες ενώ 8000 Τουρκοκύπριοι “απασχολούνται” ως φθηνοί εργάτες, κυρίως στις οικοδομές). Ακόμα, ΟΕΒ και ΚΕΒΕ συνιστούν όπως οι εργαζόμενοι περιορίσουν τις απαιτήσεις τους μέσα στα πλαίσια της άυξησης της παραγωγικότητας, ώστε να μην πληγεί η ανταγωνιστικότητα “μας” μέσα στην Ε.Ε. Επίσης, σε θεσμικό επίπεδο θα γίνουν πιο έυκολες οι απολύσεις εργαζομένων και η πρόσληψη τους με πιο “ελαστικούς” όρους εργασίας.

Παράλληλα, οι τιμές των ακινήτων που ήδη αυξήθηκαν πολύ, ενδέχεται να αυξηθούν κι άλλο. Δηλαδή, για τον “μέσο” άνθρωπο το να αγοράσει σπίτι θα είναι σχεδόν αδύνατο και η εναλλακτική λύση του να ενοικιάζει θα είναι και αυτή δυσβάσταχτη. Μπορεί ορισμένες τιμές να μειωθούν λόγω κατάργησης δασμών, όμως άλλες θα αυξηθούν λόγω ΦΠΑ. Πάντως, λαμβάνοντας υπόψην πόσο μεγάλο μέρος των εξόδων μας είναι η στέγαση, είναι απίθανο να μειωθεί γενικά το κόστος ζωής.

Ακόμα και οι δυνατότητες των εργαζομένων για διεκδικήσεις θα πληγούν. Μέσω της νομοθετικής εναρμόνισης (νόμοι περί απεργιών, συμβάσεις, τρομονόμος) δημιουργούνται εμπόδια στους κοινωνικούς αγώνες. Στην Ελλάδα την φετινή χρονιά, πάρα πολλές απεργίες κηρύχθηκαν παράνομες και καταχρηστικές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι τα πληρώματα των πλοίων εξαναγκάστηκαν να παρουσιαστούν στην δουλειά τους, αφού το κράτος έκανε επιστράτευση!

Επίσης το κράτος πρέπει να τηρεί τα κριτήρια του Μάαστριχτ. Αυτό αφαιρεί επιλογές στην οικονομική πολιτική και μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιείται σαν άλλοθι για δημοσιονομικές (φορολογία, δαπάνες, κλπ) πολιτικές της κυβέρνησης. Επιπρόσθετα, πολλές άλλες αποφάσεις εκχωρούνται σε σώματα της Ε.Ε, ώστε τα κέντρα λήψης αποφάσεων απομακρύνονται ακόμα περισσότερο από τους πολίτες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι όποιες προσπάθειες για τοπικές διεκδικήσεις να καταντούν μάταιες, αφού δεν είναι δυνατόν η κυβέρνηση της χώρας να προβεί σε παραχωρήσεις που παραβιάζουν την γραμμή που επέβαλε η Ευρώπη. Στην περίπτωση της Κύπρου, η βουλή υπερψήφισε εκατοντάδες εναρμονιστικές νομοθεσίες χωρίς καλά καλά να τις συζητήσει για να προλάβουν τα χρονοδιάγραμματα!...

Ο αγροτικός τομέας επίσης θα επηρεαστεί, αφού λόγω Κοινής Αγροτικής Πολιτικής η Ε.Ε θα έχει λέγειν είτε άμεσα (νομοθεσίες, συμφωνίες), είτε έμμεσα (κονδύλια κλπ) στο τι θα καλλιεργείται και που, καθώς και θα καθορίζει τα υγειονομικά κριτήρια για τα προϊόντα. Αλλά αυτά τα κριτήρια δεν εξυπηρετούν πάντοτε την ποιότητα τροφής. Έτσι, ενώ οι κανονισμοί τυποποιούν ακόμα και το επιτρεπτό μέγεθος(!) των φρούτων και λαχανικών (γνωστή η περίπτωση των μικρών κυπριακών αγγουριών), οι ορμόνες και τα φυτοφάρμακα γίνονται ανεκτά. Το ότι η Ε.Ε τείνει στο να δώσει το πράσινο φως στις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες είναι ενδεικτικό το με ποιο γνώμονα αποφασίζουν οι γραφειοκράτες για μας ...

Εμείς λοιπόν δεν εναντιωνόμαστε στην ένταξη του Κυπριακού κράτους στην Ε.Ε. γιατί η ένταξη καθ’εαυτή δεν μας απασχολεί. Δεν μας απασχολεί διότι δεν σκεφτόμαστε σαν κύπριοι πολίτες. Δεν σκεφτόμαστε με γνώμονα τα εθνικά συμφέροντα. Σκεφτόμαστε σαν άνθρωποι, για τα συμφέροντα του κάθε ανθρώπου πάνω στη γη ανεξάρτητα από φυλετικούς ή άλλους διαχωρισμούς. Τα συμφέροντα μας σαν άνθρωποι δεν ταυτίζονται με τα συμφέροντα του κυπριακού κράτους ή οποιουδήποτε άλλου. Είμαστε λοιπόν ενάντια στην ίδια την ΕΕ, όπως είμαστε και ενάντια στο κυπριακό κράτος, καθώς και ενάντια σε κάθε άλλο κράτος που υπάρχει σε αυτό τον πλανήτη. Δεν είμαστε ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή οργάνωσης, όπως νομίζουν μερικοί, είμαστε όμως ενάντια σε οποιαδήποτε ιεραρχική μορφή οργάνωσης, ενάντια στην υποταγή σε μια οποιαδήποτε εξουσία.

ΟΥΤΕ ΔΟΥΛΟΙ - ΟΥΤΕ ΑΦΕΝΤΙΚΑ, ΚΑΤΩ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΑΙ Η ΜΙΣΘΩΤΗ ΣΚΛΑΒΙΑ

ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΑΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ